نهضت سوادآموزی با اقدامی خلاقانه، گامی بزرگ در مسیر بهبود فرآیند آموزش برداشته است و با تدوین نخستین کتاب مطالعات اجتماعی دوره انتقال با هدف پاسخ به نیازهای آموزشی سوادآموزان و ترویج مفاهیم اجتماعی ، افقی تازه برای سوادآموزی در کشور گشوده است.
به گزارش ایرنا، در جهان امروز، سواد دیگر تنها به معنای توانایی خواندن و نوشتن نیست، بلکه درک مفاهیم اجتماعی، فرهنگی و ارتباطات نیز بخشی جدایی‌ناپذیر از آن محسوب می‌شود.
نهضت سوادآموزی ایران با درک این ضرورت، همواره در تلاش بوده تا با رویکردهایی نوین و محتوایی کاربردی، آموزش را از سطح الفبا به عمق زندگی بکشاند، در این میان، اکنون ساوه با گام‌هایی نوآورانه، مسئولیت سنگینی بر دوش گرفته و تدوین نخستین کتاب «مطالعات اجتماعی دوره انتقال» را آغاز کرده است.
این پروژه که برای نخستین بار در کشور اجرا می‌شود، فرصتی برای پیوند میان دانش و زندگی و بستری برای ارتقای آگاهی‌های اجتماعی سوادآموزان است؛ حرکت ساوه نه‌تنها در سطح محلی، بلکه به‌عنوان الگویی ملی، راه را برای سایر شهرها و مناطق کشور روشن می‌کند که برای بررسی جزئیات این اقدام، گفت‌وگویی داشتیم با مدیر آموزش و پرورش ساوه که در ادامه می‌خوانید.
ایرنا: چه نیاز یا چالشی باعث شد تصمیم به تدوین کتاب مطالعات اجتماعی دوره انتقال بگیرید؟
مصطفی قربانی: یکی از چالش‌های اصلی در نهضت سوادآموزی، کمبود منابعی است که به‌طور دقیق و متناسب با نیازهای سوادآموزان طراحی شده باشد؛ این مساله در دوره انتقال، یعنی جایی که سوادآموزان در حال گذر از مراحل ابتدایی سواد به مهارت‌های پیشرفته‌تر هستند، بیشتر به چشم می‌خورد. با بررسی‌های انجام‌شده، مشخص شد که مباحث اجتماعی می‌توانند نقشی کلیدی در افزایش آگاهی و مهارت‌های زندگی سوادآموزان داشته باشند و بنابراین تصمیم بر آن شد کتابی طراحی شود که هم‌سو با این نیاز باشد.
ضرورت تدوین این کتاب از چند عامل از جمله بر اساس اسناد بالادستی شورای عالی آموزش و پرورش، تأکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر تقویت مفاهیم جدید و کاربردی در کتاب‌ها نشات می‌گیرد و نتایج نیازسنجی از سوادآموزان نشان داد که محتوای آموزشی باید با شرایط روز جامعه هماهنگ بوده و خاصیت آموزش بزرگسالان این است که منابع آن هر چند سال یک بار باید بازبینی و به‌روزرسانی شوند و این کتاب نیز بر همین اساس تدوین شده است.
ایرنا: هدف اصلی این کتاب چیست و چه تأثیری بر فرآیند یادگیری سوادآموزان خواهد داشت؟
مدیر آموزش و پرورش ساوه: کتاب جدید کاملاً متفاوت و به‌روز است در حالی که منابع قبلی بیشتر به تاریخ، جغرافیا و مدنی به صورت توصیفی می‌پرداختند، این کتاب با رویکردی مهارت‌محور، مفاهیمی نظیر فناوری‌های نوین و سبک زندگی اسلامی-ایرانی را در خود جای داده و هدف ما ایجاد پیوندی قوی‌تر بین آموزش و زندگی روزمره سوادآموزان است.
هدف اصلی این کتاب، آشنایی سوادآموزان با مفاهیم اجتماعی، فرهنگی و حقوق شهروندی است.
هدف اصلی این کتاب، آشنایی سوادآموزان با مفاهیم اجتماعی، فرهنگی و حقوق شهروندی است. این کتاب به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌هایی همچون شناخت جامعه، حل مسائل روزمره و تعامل مؤثر با دیگران را به دست آورند. از طرفی، این کتاب می‌تواند پلی باشد میان یادگیری سواد ابتدایی و ورود به مراحل بالاتر آموزشی.
ایرنا: این کتاب چگونه می‌تواند به افزایش انگیزه سوادآموزان برای ادامه تحصیل کمک کند؟
قربانی: اهداف اصلی این کتاب شامل تسریع و تسهیل یادگیری بزرگسالان، پاسخگویی به نیازهای آموزشی زمانه و ایجاد پیوند میان سواد و زندگی است. ما می‌خواهیم سوادآموزان از طریق این کتاب بتوانند بهتر زیستن را بیاموزند و مفاهیم جدید را در زندگی خود به کار بگیرند.
وقتی سوادآموزان ببینند آنچه می‌آموزند، مستقیما در زندگی روزمره‌شان کاربرد دارد، انگیزه بیشتری برای یادگیری پیدا می‌کنند و این کتاب با ارائه موضوعات جذاب و کاربردی در زمینه‌های اجتماعی، به آن‌ها نشان می‌دهد که یادگیری صرفاً محدود به خواندن و نوشتن نیست، بلکه دریچه‌ای به سوی درک بهتر زندگی و جامعه است.
ایرنا: آیا این پروژه در سطح ملی نیز الگوسازی خواهد شد؟
مدیر آموزش و پرورش ساوه: تیم تدوین ترکیبی از مؤلفان برجسته، کارشناسان کشوری نهضت سوادآموزی ، آموزش‌دهندگان بزرگسالان و آموزگاران مقطع ابتدایی کشور است و این تیم با هدف تجمیع دانش نظری و تجربیات عملی تشکیل شده تا محتوایی غنی و کاربردی ارائه دهد. این کتاب به‌عنوان یک پروژه پایلوت در ساوه تدوین می‌شود.
ایرنا: آیا بازخورد سوادآموزان و مدرسان در تدوین کتاب در نظر گرفته شده است؟
قربانی: قطعا، تیم تدوین در تدوین این کتاب، نظرات و پیشنهادات سوادآموزان و مدرسان را جمع‌آوری کرده‌ایم و این بازخوردها به ما کمک کرده تا محتوایی طراحی کنیم که به بهترین نحو با نیازهای واقعی این جامعه هدف همخوانی داشته باشد.
سؤال: برنامه‌های آینده شما برای ارتقاء سوادآموزی چیست؟
مدیر آموزش و پرورش ساوه: برنامه‌های آینده بر تقویت مهارت‌های کاربردی سوادآموزان متمرکز است تا علاوه بر آموزش خواندن و نوشتن، مهارت‌های شغلی، اجتماعی و فرهنگی را نیز در قالب دوره‌های جدید ارائه شود و امیدواریم با تکمیل پروژه‌های این‌چنینی، بتوان نقش موثرتری در بهبود کیفیت زندگی سوادآموزان ایفا کرد.
ایرنا: چرا شهر ساوه به‌عنوان مرکز تدوین این کتاب انتخاب شد؟
قربانی: ساوه تجربه زیادی در تدوین کتاب‌های دوره سوادآموزی دارد و در این زمینه پیشرو بوده است وعلاوه بر این، نزدیکی به تهران، تنوع فرهنگی و جمعیتی، و اشتیاق و توانایی همکاری از دیگر عواملی بودند که ساوه را به بهترین گزینه برای این پروژه تبدیل کردند.
ایرنا: این کتاب چه گروه‌هایی از جامعه را هدف قرار می‌دهد؟
پاسخ: این کتاب برای بزرگسالان ۱۰ تا ۴۹ سال طراحی شده که دوره سوادآموزی را طی کرده‌اند و در دوره انتقال قرار دارند. این دوره فرصتی است برای افرادی که به هر دلیلی از تحصیل بازمانده‌اند تا طی دو سال بتوانند خود را به مسیر آموزش برگردانند.
تدوین این کتاب به پشتوانه بیش از ۳۵ سال تجربه آموزشی و نیازسنجی ملی در حال انجام است و این تجربه نشان داد که تعامل نزدیک با جامعه هدف و توجه به نیازهای واقعی آن‌ها می‌تواند به تولید محتوایی مؤثر و کارآمد منجر شود.
