نوشیدنیهای گازدار در جوامع امروز به عنوان یکی از پرمصرفترین نوشیدنیها هستند و هر روز شکلی جدید از آنها تولید و روانه بازار میشود.
یک نوشیدنی گازدار در مقایسه با نمونه بدون گاز (flat) همان نوشیدنی است و هیچ تفاوتی از نظر ارزش غذایی ندارد اما اینکه چرا مصرف کنندگان ترجیح میدهند از نوشیدنیهای گازدار استفاده کنند تنها یک پاسخ دارد: تغییر ذائقه. در حقیقت عاملی که باعث پرطرفدار بودن نوشابههای گازدار نزد مصرف کنندگان میشود احساس خوشایندی است که ذائقه بیشتر افراد آن را میپسندد. گاز موجود در این نوشیدنیها هنگام مصرف پرزهای چشایی را تحریک میکند و باعث میشود که فرد احساس بهتری از مصرف آن داشته باشد. البته گاز موجود در این نوشیدنیها در سیستم گوارش و عمل هضم غذا نیز تأثیراتی دارد.
گاز محلول در نوشیدنیهای گازدار با ایجاد حالت اسیدی باعث هضم بهتر مواد غذایی در معده میشود. این ویژگی نکتهای است که از سالهای دور، مردم به طور تجربی به آن پی برده بودند و برای کمک به هضم غذا از آن استفاده میکردند. البته باید یک نکته را نیز در مورد مصرف نوشیدنیهای گازدار مورد توجه قرار دهیم و آن، این است که مصرف بیش از حد این نوشیدنیها در طولانیمدت باعث میشود سیستم گوارش به میزان اسیدی که به طور مصنوعی همراه با نوشیدنی وارد بدن میشود، عادت کند. اگر این کار برای بدن به صورت عادت درآید دستگاه گوارش همواره نیازمند ورود این مقدار اسید به معده خواهد بود و اگر این اتفاق نیفتد، عمل هضم غذا به شکل مطلوب انجام نمیشود و به اصطلاح قدیمیترها معده تنبل میشود.
اثر نوشابه روی کلیهها
خطرات ناشی از این نوشیدنی به مقدار قند بالای آن محدود نمیشود، وزن را بالا میبرد و برای افراد مبتلا به دیابت مضر است. یکی دیگر از خطرهای نوشابه محتوای اسید فسفریک آن است؛ این ماده که در نوشابه یافت میشود دارای طعم و مزه ترش است؛ اسید فسفریک یک مانع در عملکرد کلیه است و موجب ترویج سنگ کلیه میشود. محققان آمریکایی برای نشان دادن این پدیده 500 نفر را مورد آزمایش قرار دادند؛ تمام عادات غذایی در یک پرسشنامه جمعآوری شد؛ در این تحقیق مشاهده شد دو لیوان نوشابه خطر ابتلا به نارسایی کلیوی را دو برابر میکند، باید گفت در مورد نوشابههای لایت هم همین طور است. نارسایی کلیه یک بیماری شایع است و در حال حاضر 3 میلیون فرانسوی را تحت تأثیر قرار داده است.
بیماری کلیوی دیر تشخیص داده میشود و یک بیماری موذی است که طی سالها به آرامی تکامل پیدا میکند تا زمانی که به صورت آشکار خود را نشان میدهد و غیرقابلبرگشت است. افرادی که در معرض این بیماری هستند باید بیشتر مراقب باشند: افراد بالای 60 سال و افرادی که دارای سابقه بیماری کلیوی ژنتیکی، فشارخون بالا و به ویژه کسانی که در معرض خطر دیابت هستند. در حال حاضر به بیماران کلیوی توصیه میشود از نوشیدن نوشابه و دیگر مواد غذایی که دارای اسید فسفریک هستند مانند گوشت خودداری کنند چون موجب گسترش این بیماری میشوند؛ افراد سالم نیز باید مراقب مصرف روزانه خود باشند.
نوشابه و بیماری قلبی
یک پژوهش جدید نشان میدهد افرادی که مقادیر زیادی مواد غذایی و نوشابههای حاوی فروکتوز مصرف میکنند، به بیماریهای قلبی و عروقی و دیابت دچار میشوند. این پژوهشگران درعینحال افزودند که منظور آنها فروکتوز طبیعی موجود در میوهها نیست بلکه منظور شربت ذرت مملو از ماده فروکتوز است. فروکتوز قند طبیعی است که در میوهها، عسل و برخی شیرهها یافت میشود و برای شیرین کردن بسیاری از غذاهای فرآوری شده و نوشیدنیها مورد استفاده قرار میگیرد. پژوهشگران تحقیقاتی را روی 559 نوجوان و جوان 14 تا 18 ساله انجام داده و دریافتند که رژیم غذایی مملو از فروکتوز با افزایش فشارخون، دیابت و عفونتهای منجر به ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی در ارتباط است.
این تحقیقات نشان داد: میانگین کلسترول خوب در جوانان و نوجوانانی که در مصرف قند فروکتوز زیادهروی میکنند، پایین است.دکتر وانسیا باندی از شرکتکنندگان در این تحقیقات گفت: بسیار مهم است که تعادل سلامتی را در غذاهای کودکان خود تامین و به شیرینیها و قندهایی که در خانه یا خارج از آن مصرف میکنند، توجه کنیم. همچنین پژوهشها نشان میدهد قند فروکتوز که به طور فراگیر در فرآوردههای غذایی به کار میرود، ممکن است باعث آن شود که سلولهای چربی در کودکان با سرعت بیشتری تکثیر کنند و به این ترتیب میتواند نقش مهمی در چاقی کودکان و بزرگسالان داشته باشد. فروکتوز که از جمله در شربت ذرت وجود دارد، به طور گستردهای در محصولات غذایی از جمله نوشابههای گازدار، آبنباتها و بسیاری از غذاهای کارخانهای به کار میرود.