از بهار سال ۱۳۹۷ و همزمان با از سرگیری تحریمها، دولت برای تامین نیازهای ارزی، صادرکنندگان را موظف کرد که ارز حاصل از صادرات خود را در چارچوب چند روش مشخص به کشور بازگردانند.
بر این اساس صادرکنندگان برای استفاده از تسهیلات صادراتی و البته جلوگیری از جرایم اقتصادی، باید ارز خود را در قالب تعهد ارزی به کشور بازگردانند، اما فعالان بخش خصوصی دل پر خونی از اجرای این سیاست دارند و می گویند پیمانسپاری ارزی، اثر منفی بر صادرات داشته و این معضل در بخش کشاورزی نمود قابل توجهی پیدا کرده است.
به گفته رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران، بدنبال اجرای این سیاست، بخشی از صادرکنندگان محصولات کشاوزی از سال ۱۳۹۷ امکان رفع تعهد ارزی را نیافته و کارتهای اغلب آنها تعلیق شده و این مسائل باعث شده صادرات محصولات کشاورزی با ۳۰ الی ۴۰ درصد افت همراه باشد.
پسته یکی از محصولات شاخص ایران در بازارهای جهانی است ولی این محصول پرطمطراق نیز همچون دیگر محصولات کشاورزی از ترکش های اجرای این سیاست بی نصیب نمانده و به گفته رئیس هیات مدیره تعاونی تولیدکنندگان پسته استان مرکزی، بر اساس آمارهای پایگاه خبری کمیسیون اروپا و گمرک چین، امسال صادرات پسته به چین و اروپا کاهش قابل توجهی نسبت به سال قبل پیدا کرده است و این نمکی است بر زخم کاهش منابع آبی که باغداران با آن دست به گریبان هستند.
محمود بارانی در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به اینکه دولت به منظور کنترل نوسانات در بازار ارز، سیاستهای متفاوتی از جمله الزام صادرکنندگان به پیمانسپاری ارزی را اتخاذ کرده است، اظهار کرد: بسیاری از صادرکنندگان این الزام را مانعی در مسیر تولید و صادرات می دانند.
وی با اشاره به اینکه آنچه به عنوان سیاست پیمانسپاری ارزی اجرا میشود، با شرایط اقتصادی امروز کشور مطابقت ندارد، اظهار کرد: تحلیل بردن بدنه تجارت خارجی و صادرات و خارج کردن صادرکنندگان دارای اهلیت از عرصه فعالیت اقتصادی از جمله تبعات منفی این سیاستگذاری است.
رئیس هیات مدیره تعاونی تولیدکنندگان پسته استان مرکزی خواستار رفع محدودیت های ارزی به منظور رشد صادرات پسته ایران شد و بیان کرد: خشکسالی و مواجه بودن باغات پسته با تنش آبی در کنار اعمال مقررات سختگیرانه برای بازگشت ارز صادراتی، بلای جان صادرات پسته ایران به اروپا و چین است.
وی با اشاره به اعتراض مجلس و انجمن پسته ایران نسبت به اجرای سیاست پیمان سپاری ارزی گفت: امسال صادرات پسته شهرستان زرندیه مانند سایر نقاط پسته خیز کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل تاکنون حدود ۳۰ درصد کاهش داشته است.
بارانی بیان کرد: آمارهای یورو استات(پایگاه خبری کمیسیون اروپا) از صادرات ۶۷ میلیون یورویی پسته ایران به اروپا در ۹ ماهه نخست سال جاری میلادی حکایت دارد که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش ۲۹ درصدی داشته است.
وی گفت: بر اساس این گزارش، از کل پسته صادراتی ایران به اروپا در ۹ ماه نخست امسال ۴۹ میلیون یورو شامل مغز پسته و ۱۸ میلیون یورو پسته با پوست بوده است. صادرات مغز پسته ایران به اروپا در این مدت کاهش ۱۵ درصدی و صادرات پسته با پوست کاهش ۵۱ درصدی داشته است.
رئیس نظام صنفی کشاورزی زرندیه همچنین گفت: از سوی دیگر آمار گمرک چین نشان می دهد که این کشور نیز در ۹ ماهه سال جاری میلادی ۲۰ میلیون دلار پسته از ایران وارد کرده که ۱۸ میلیون دلار مربوط به پسته با پوست و ۲ میلیون دلار مغز پسته بوده است. صادرات پسته ایران به چین در این دوره با کاهش ۵۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است.
وی گفت: کشورهای اروپایی متقاضی خرید پسته زرندیه بویژه محصول ارگانیک آن هستند و مسئولان ذیربط باید تلاش کنند تا موانع صادرات این محصول به اروپا برطرف شود.
به گزارش ایسنا، قریب به ۸۰ درصد باغات پسته استان مرکزی در زرندیه قرار دارند و از مجموع حدود ۱۲ هزار هکتار باغ پسته موجود در استان بالغ بر ۱۰ هزار هکتار آن در این شهرستان قرار دارد که از این میزان نیز هشت هزار هکتار در منطقه سلطان احمدلو و دو هزار هکتار در منطقه خشکرود زرندیه قرار گرفته و دو هزار هکتار از مجموع باغات استان نیز در شهرستان ساوه است.
محمولههای صادراتی پسته زرندیه از پایانه پسته این شهرستان با برند هامون سبز به کشورهای اوراسیا، ترکیه، حاشیه خلیج فارس، روسیه و برخی کشورهای همسایه صادر میشود.
پستهکاری در زرندیه توانسته برای نزدیک به چهار هزار نفر در منطقه سلطان احمدلو فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند و این ظرفیت باید حفظ و حراست شود.
نکته اینجاست که بر اساس اعلام اتاق بازرگانی تهران، کل صادرات کشور در سال گذشته بیش از ۵۳ میلیارد دلار و سهم بخش واقعی خصوصی ۱۸.۸ تا ۲۲.۶ درصد از کل صادرات سال ۱۴۰۱ بوده است، پس حذف پیمان سپاری ارزی برای این بخش نمی تواند آسیب چندانی به اجرای این طرح وارد کند، بویژه اینکه به نظر می رسد، ای طرح حتی اگر در جایی مفید واقع شده باشد، در جای دیگری در حال ایجاد خسارات جدی است.