آفلاتوکسین از جمله سموم قارچی خطرناک است که به وسیله قارچ‌های آسپرژیلوس تولید می شود. این سم خطرناک می‌تواند از راه مواد غذایی نظیر محصولات لبنی و محصولات کشاورزی انسان را آلوده کند، نکته نگران کننده این است که سم حاصل از فعالیت این قارچ می تواند سرطان زا باشد.
پسته یکی از محصولات مستعد برای پذیرش این قارچ است و آلوده شدن این محصول به این قارچ درهای بازارهای جهانی را به روی او می بندد و این، یکی از نگران کننده ترین دغدغه ها برای باغداران و تجار صادرکننده پسته است.
قریب به ۸۰ درصد از باغات پسته استان مرکزی در شهرستان زرندیه قرار دارند و از مجموع حدود ۱۲ هزار هکتار باغ پسته موجود در استان مرکزی بالغ بر ۱۰ هزار هکتار آن در شهرستان زرندیه است و از این میزان نیز هشت هزار هکتار در منطقه سلطان احمدلو و دو هزار هکتار در منطقه خشکرود زرندیه قرار گرفته و دو هزار هکتار از مجموع باغات استان نیز در شهرستان ساوه قرار دارد.
حال این سوال پیش می‌آید که آیا باغات پسته این شهرستان که آوازه بین المللی داشته و مشتاقان زیادی از اتحادیه اروپا و دیگر نقاط جهان دارند، نیز درگیر آلودگی با آفلاتوکسین هستند؟
رئیس هیات مدیره تعاونی تولیدکنندگان پسته استان مرکزی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: باغات پسته استان مرکزی به ویژه شهرستان زرندیه عاری از آلودگی به آفلاتوکسین هستند.
محمود بارانی با بیان اینکه آلودگی به آفلاتوکسین از مشکلات قدیمی حوزه باغداری است، اظهار کرد: آلودگی به آفلاتوکسین در خود محصول پسته وجود ندارد و تولیدکنندگان و کشاورزان باید آموزش‌های لازم را ببیند تا باغات شان از این آلودگی عاری شود. به عنوان مثال شاخه‌هایی که به زمین نزدیک است را هرس کنند تا محصولشان آلوده به این نوع قارچ نشود.
وی گفت: آفلاتوکسین یک نوع قارچ سمی است که در اثر رطوبت و گرما ایجاد می‌شود و باغداران باید تا فصل برداشت پسته محافظت کامل از درخت را بعمل آورده و اجازه ندهند شاخه‌های درخت به زمین نزدیک شود. در فصل برداشت نیز مواظبت کنند که محصول تولیدی بلافاصله به کارخانه منتقل و پوست مخملی آن جداسازی و به طور کامل شستشو شود، سپس در دستگاه نم‌گیر رطوبت آن گرفته شده و در معرض نور آفتاب قرار گیرد تا کاملا خشک شود و از درگیری با این نوع قارچ در امان باشد.
بارانی افزود: معمولا آلودگی به آفلاتوکسین زمانی رخ می‌دهد که فاصله باغات تا کارخانه برای فرآوری زیاد باشد و تجمیع محصول موجب ایجاد گرما و حرارت شده و محصول درگیر این نوع قارچ شود. قارچ آفلاتوکسین در محصولاتی نظیر خشکبار، حبوبات، گندم، جو، نخود، پسته، بادام، گردو و .. وجود دارد و به عنوان مثال کپک بر روی نان همان قارچ آفلاتوکسین است.
وی افزود: میزان مجاز آفلاتوکسین باید رعایت شود، اگر در ایران یک عدد پسته در بین یک میلیون پسته آلوده باشد بار صادراتی برگشت می‌خورد و تحریم می‌شود. در شهرستان زرندیه درصد آلودگی به آفلاتوکسین بسیار بسیار پائین و درصد آلودگی محصول صادراتی این شهرستان به این قارچ صفر است و برای همین است که مشتریان پسته زرندیه را کشورهای عضو اتحادیه اروپا تشکیل می‌دهند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی زرندیه افزود: محصول تولیدی پسته زرندیه در فصل برداشت و انبارداری زیر نظر کارشناسان متخصص آفلاتوکسین اتحادیه اروپا برداشت شده و قبل از صادرات نیز چندین بار مورد آزمایش قرار گرفته و پس از دریافت کد رهگیری صادر می‌شود و چنانچه موردی از آلودگی مشاهده شود با کدرهگیری درج شده نسبت به شناسایی قسمتی از باغ که درگیر آفلاتوکسین شده اقدام می‌شود.
وی بیان کرد: در فصل برداشت، آبی که در ترمینال‌های پسته به گردش در می‌آید حتما باید یک بار به چرخش درآید، در غیر این صورت قارچ آفلاتوکسین به محصول سرایت می‌کند.
بارانی تاکید کرد: رعایت نکات یاد شده باعث می شود که پسته به عنوان محصول ملی و استراتژیک که ارزش افزوده خوبی داشته و برای کشور ارزآوری دارد با رعایت استانداردهای مناسب روانه بازارهای صادراتی شود.
