علم اخلاق، مجموعه صفات و رفتار انسانی است که با شناسایی بایدها و نبایدهای اخلاقی، انسان را به سمت ایجاد مجموعه رفتارهای شایسته و دوری از رفتارهای ناشایست فرا می خواند.
اخلاق حرفه‌ای یا اخلاق کاربردی، مجموعه رفتارهایی است که عموما به هنجارهای کاری و حرفه‌ای توجه می‌کند، به عبارت دیگر رفتار، ادب و عمل شخص، هنگام انجام کار حرفه‌ای و رعایت حقوق مردم در کار، تاکید بر شفاف‌سازی و تبیین اعمال ضد اخلاقی و همچنین نوعی تعهد اخلاقی و وجدان کاری نسبت به هر نوع کار، وظیفه و مسئولیت گفته می‌شود.
در همین رابطه عضو هیئت علمی و دبیر کارگروه اخلاق حرفه‌ای دانشکده علوم پزشکی ساوه در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه اخلاق حرفه‌ای، اصول و استانداردهای سلوک بشری است، اظهار کرد: اخلاق حرفه‌ای رشته‌ای از علم اخلاق است که به مطالعه روابط شغلی، تعهد اخلاقی، وجدان کاری، وظیفه و مسئولیت‌پذیری می‌پردازد.
سحر طالب، هدف از آموزش اخلاق حرفه‌ای را تاثیر تقویت، ارتقا و مهارت، افزایش توان و تحول نگرش نسبت به شغل دانست و افزود: افراد دارای اخلاق حرفه‌ای افرادی مسئولیت‌پذیر، پاسخگو، حساس و اخلاق‌مند هستند که به درستکاری و خوشنامی معروف هستند و به کارهایشان اهمیت می‌دهند.
وی با بیان اینکه رعایت اخلاق حرفه‌ای، قابلیت سازمان‌ها را در کسب وکار از طریق ایجاد تعهد سازمانی، مسئولیت‌پذیری و وفاداری کارکنان افزایش و هزینه‌های جامعه و سازمان را کاهش می‌دهد، تصریح کرد: افرادی که دارای اخلاق حرفه‌ای باشند افرادی دارای اعتماد به نفس، مهارت بالا، جدی و پرکار، و به دنبال ارتقاء شغلی و رسیدن به هدف با روابط سالم می‌باشند.
وی بر ضرورت رعایت اخلاق حرفه‌ای در سازمان تاکید کرد و گفت: نبود اخلاق حرفه‌ای در سازمان منجر به کاهش ارتباطات و افزایش خسارت در سازمان می‌شود در حالیکه وجود اخلاق حرفه‌ای در سازمان باعث افزایش بهره‌وری و موثر شدن ارتباطات و کاهش درجه ریسک می شود.
دبیر کارگروه اخلاق حرفه‌ای دانشکده علوم پزشکی ساوه مدیران را جزو مهم‌ترین افراد در اخلاقی کردن سازمان دانست و گفت: وظایف مدیران در سازمان‌ها عبارت است از ارزشیابی عملکرد اخلاقی کارکنان، اشاعه ارزش‌ها و مسائل اخلاقی در سازمان، تاکید بر اخلاق حرفه‌ای در شغل و برخورد عقلانی در مواجهه با مشکلات در سازمان که بسیار حائز اهمیت است.
طالب، در ادامه موفقیت یک سازمان را مرهون تدوین اصول اخلاقی مؤثر دانست و افزود: باید در سازمان‌ها فرهنگ اخلاق شکل بگیرد و کارمندان، آن را به نحو احسن رعایت کنند. اخلاق کاری یک ویژگی ارزشمند است و کارفرمایان، رهبران و مدیران برجسته به دنبال آن هستند و باعث شکل‌گیری چنین اخلاقی در کارمندان خود می‌شوند.
وی افزود: آنچه در دنیای مدرن امروزی مهم است عوامل تاثیرگذار بر اخلاق حرفه‌ای است که دارای سه جنبه است. مورد اول جنبه فردی است، یعنی ویژگی‌ها و خصوصیات فردی، ارزش‌ها و ملاک‌های مذهبی، عوامل خانوادگی، باورها و اعتقادات را شامل می‌شود.
او با بیان اینکه افرادی که اخلاق حرفه‌ای دارند مسئولیت پذیرند و این بدان معنی است که فرد در قبال کارهایش پاسخگو بوده و مسئولیت تصمیم‌ها و پیامدهای آن را می‌پذیرد، افزود: فردی که اخلاق حرفه‌ای دارد به حقوق و نظر دیگران احترام می‌گذارد، خوش قول و وقت‌شناس است، به دیگران حق تصمیم‌گیری می‌دهد و تنها منافع خود را ارجح نمی‌داند. به علاوه رعایت و احترام نسبت به ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی از دیگر خصیصه‌های افراد با اخلاق حرفه‌ای است. این افراد کسانی هستند که برای ارزش‌های اجتماعی احترام قائل هستند، در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت می‌کند، به قوانین اجتماعی احترام می‌گذارند، در برخورد با فرهنگ‌های دیگر، متعصبانه عمل نمی‌کنند و طبق آموزه‌های دینی و موازین اخلاقی، عمل می‌کنند. مسلما کسی که فاقد صلاحیت‌های اخلاقی شایسته از لحاظ فردی باشد، از معیارهای اخلاق حرفه‌ای متناسبی نیز برخوردار نخواهد بود.
وی به جنبه سازمانی مدیریتی به عنوان عامل تاثیرگذار بر اخلاق حرفه‌ای اشاره کرد و گفت: این جنبه شامل رهبری، مدیریت، ارتباط با همکاران، ارتباط با زیردستان و فرادستان، نظام تشویق و تنبیه، انتظارات همکاران، قوانین و مقررات و رویه‌ها، جو و فرهنگ سازمانی است. وظایف مدیران در اخلاقی کردن سازمان نیز امری مهم است. ارزشیابی عملکردهای اخلاقی کارکنان، اخلاقی کردن هدف‌های سازمان، اشاعه ارزش‌ها و مسائل اخلاقی در سازمان، اخلاق ورزی در زندگی شخصی، اهمیت دادن به اخلاق حرفه‌ای در شغل، برخورد عقلانی و روشمند در مواجهه با مشکلات اخلاقی پیش آمده در سازمان و اقدام برای برطرف کردن آنها، عنایت خاص به آموزش اخلاق حرفه‌ای، تهیه و تدوین منشور اخلاقی مربوط به سازمان با مشارکت همه اعضای سازمان از جمله مسائلی هستند که در حیطه وظایف یک مدیر قرار دارد.
عضو هیئت علمی و دبیر کارگروه اخلاق حرفه‌ای دانشکده علوم پزشکی ساوه به جنبه محیطی به عنوان سومین جنبه تأثیرگذار بر اخلاق حرفه‌ای اشاره کرد و گفت: این جنبه نیز شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. جامعه ما نیازمند آن است که ابتدا ویژگی‌های اخلاق حرفه‌ای مانند دلبستگی به کار، روحیه مشارکت و اعتماد، ایجاد تعامل با یکدیگر و… را تعریف کند تا برای تحقق آن، فرهنگ‌سازی انجام پذیرد.
او ادامه داد: نمایش ارزش‌های مرتبط با اخلاق حرفه‌ای می‌تواند به افراد کمک کند تا بتوانند برای موقعیت‌های شغلی بهتری اقدام کرده و با گروه‌های بزرگتر و ارزشمندتری همکاری کنند. کارکنان با اخلاق حرفه‌ای عالی معمولا برای پروژه‌های بزرگتر و مهمتر انتخاب می‌شوند چراکه آنها اعتماد به نفس، نظم، ارتباط و در نهایت مدیریت بیشتری در ارتباط با پروژه و سایر اعضای تیم دارند و در نهایت قابل اعتمادترند.
وی با تاکید بر اینکه از آنجا که دستیابی به موفقیت فرآیندی است مستمر و زمانبر، پس باید آهسته و پیوسته حرکت کرد، تصریح کرد: رعایت اخلاق حرفه‌ای در سازمان یکی از ارکان موفقیت آن سازمان است، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت با نوشتن و نشر منشور اخلاق حرفه‌ای سازمان، آن را گسترش داد. اخلاق، مفهومی بسیار گسترده است و رفتار اخلاقی از عمیق‌ترین باورها و اصول مورد قبول فرد منشاء می‌گیرد، بنابراین، درک مفهوم اخلاقِ کار منوط به توجه به اصول بنیادین افراد، شناسایی جوانب و علل ظهور و بروز رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی و اعمال تدابیری جهت حاکمیت اصول اخلاقی در محیط‌های حرفه‌ای است.
انتهای پیام
