مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشکده علوم پزشکی ساوه گفت: اختلالات روانی، انگ یا لکه ننگ نیست بلکه بیماری است که قابل درمان است ولی برخی از مردم در اولین برخورد با رفتارهای یک فرد مبتلا به اختلالات روانی این جمله را بکار میبرند که "دیوانه، قرصاتو خوردی"!؟
شهناز هدایتی در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: اهمیت سلامت روان بسیار بالاست تا حدی که سازمان جهانی بهداشت یک روز را تحت این عنوان نامگذاری کرده و هر ساله یک پیام را در راستای توجه هر چه بیشتر دولتها، سیاستگذاران، ذینفعان، افراد کلیدی جامعه و جمعیت عمومی به موضوعات مرتبط با سلامت روان اعلام می کند.
وی افزود: بر همین اساس پیام در نظر گرفته شده برای سال ۲۰۲۱ از سوی این سازمان، "سلامت روان برای همه؛ بیایید آن را به یک باور تبدیل کنیم" است. تاکید این پیام بر ضرورت و اهمیت ارتقاء سلامت روان برای همه اقشار و طبقات اجتماعی است. یکی از راهبردهای مهم برای تحقق این شعار، آموزش جمعیت عمومی با هدف افزایش سواد سلامت روان، کاهش انگ اجتماعی مرتبط با دریافت خدمات سلامت روان و همچنین توسعه فرهنگ خودمراقبتی است.
وی عناوین پیشنهادی هفته سلامت روان اشاره کرد و افزود: نقش سیاستگذاران در دسترسی عادلانه به خدمات سلامت روان، نقش تحریمها بر نابرابری سلامت روان در پاندمی کرونا، رابطه منصفانه ارائه دهندگان خدمات سلامت روانی-اجتماعی با خدمت گیرندگان، تأثیر انگ بر نابرابری خدمات سلامت روان در جامعه، ضرورت توسعه عدالت اقتصادی و اجتماعی در بهبود سلامت روان جامعه، سواد سلامت روان و بهره مندی از خدمات و نقش حاکمیت در توانمندسازی افراد دارای معلولیت(جسمی و ذهنی) عناوین این هفته است.
هدایتی در ادامه بر تأثیر انگ بر نابرابری خدمات سلامت روان در جامعه اشاره کرد و گفت: انگ زدن یک فرد را از دیگران متفاوت میکند. سازمان بهداشت جهانی انگ را نشانهای از شرمساری، خجالت یا عدم تایید تعریف میکند که باعث میشود فرد طرد شود، علیه او تبعیض صورت گیرد و از مشارکت در حیطههای مختلف اجتماع محروم شود.
وی با تاکید بر اینکه انگ یک مسئله جدی در تمام فرهنگهاست، گفت: مطالعات نشان میدهد که نگرشهای انگآمیز به صورت گسترده و متداول نسبت به افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی وجود دارد. برای مثال بخش قابل توجهی از افراد در جامعه، به اشتباه اعتقاد دارند که مبتلایان به بیماریهای روانپزشکی مانند مبتلایان به افسردگی یا اسکیزوفرنی، غیرقابل پیش بینی و خطرناک هستند و عموم مردم ترجیح میدهند کمتر با این افراد سروکار داشته باشند.
او بیان کرد: افراد اغلب به دلیل ترس از همین انگ زدن ها درباره مشکلات سلامت روان خود با نزدیکانشان یا دیگران صحبت نمیکنند. دیدگاههای منفی یا برچسب مشکلات سلامت روان اغلب به دلیل بدفهمی، باورهای غلط فرهنگی، درک نادرست یا فقدان اطلاعات درباره مشکلات سلامت روان است. بسیاری از بیماران میگویند انگ بیماری روانی گاهی از خود بیماری بدتر و چالش برانگیزتر است.
مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشکده علوم پزشکی ساوه تصریح کرد: انگ باعث میشود افراد کمتر به دنبال درمان بروند و در نتیجه بهبودیشان به تعویق بیفتد(تاخیر در درمان)، کمتر در مورد مشکلاتشان با نزدیکان صحبت کنند و حمایت بگیرند، کمتر از حمایت اجتماعی برخوردار شوند و منزوی شوند و کیفیت زندگی و عزت نفس پایینتری داشته باشند.
وی در پاسخ به این پرسش که چگونه با انگ بیماریهای روانپزشکی مقابله کنیم؟ گفت: افزایش دانش و آگاهی عمومی در مورد سلامت روان(ارتقای سواد سلامت روان جامعه) صحبت کردن در مورد مشکلات سلامت روان و حمایت از افراد مبتلا به بیماریهای روانی، راه اندازی پویشهای آگاهی رسانی و تغییر نگرش در مورد مشکلات سلامت روان، کمک به اصلاح باورهای غلط مردم درخصوص بیماریهای روانپزشکی و حتی دریافت خدمات سلامت روان از مراکز تخصصی و علمی، تصحیح نگرشهای غلط خود بیمار، خانواده، عامه مردم، مدیران و سیاست گذاران، متخصصین پزشکی در سایر رشتهها و ایجاد زیرساختها و ایجاد امکان بستری بیماران روانی در بیمارستان های عمومی کنار سایر بیماران از جمله راهکارهاست.
هدایتی همچنین استفاده از روشهای درمانی روانشناختی و روانپزشکی نوین، افزایش دسترسی خدمات روانپزشکی و روانشناسی برای بیماران روانی در سطح کشور، ارائه خدمات مددکاری اجتماعی برای حفظ شغل و کار و استقلال بیمار روانی، پذیرش بیماران روانی در نهادهای اجتماعی مثل مساجد، مدارس و دانشگاه ها و محیط کار و اداری، راه اندازی بخش روانپزشکی در بیمارستان های عمومی، مدیریت و اصلاح رسانههای جمعی صوتی، تصویری و نوشتاری در خصوص عدم استفاده از واژه ها و جملاتی از قبیل دیوانه، مجنون، روانی، موجی، و ... در محاورات روزانه و فیلم ها که باعث انگ در اذهان عمومی میشود و پذیرش اینکه بیماران روانی خشن و جنایتکار نیستند(واقعیت این است که بیشتر جرایم توسط افراد به اصطلاح سالم انجام میشود) از دیگر راهکارهای مقابله با انگ بیماریهای روانپزشکی است.