یک دانشجوی دکتری جامعهشناسی پرسهزنی کوئینها در جامعه را نوعی دهنکجی ناخواسته به هنجارهای جامعه دانست.
الهه شعبانی، در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، منطقه مرکزی، با بیان اینکه هرگونه رفتار و اقدامات بر خلاف روال و عرف جوامع ناهنجاری است و هر ناهنجاری در هر جامعهای منسوخ، ناپسند و خلاف قوانین است، گفت: یکی از معیارهای وضع قوانین در جوامع در نظر گرفتن و برپاداری همین هنجارها و مقابله با ناهنجاری است.
وی بیان کرد: ناهنجاری در هر جامعهای معیار و تعاریف خود را دارد، اما آنچه که مسلم است در هر جامعهای با هر قانون و هر دینی زیر پا گذاشتن هنجارها خلاف عرف و ناپسند است.
وی گفت: معانی و تعاریف هنجار و ناهنجاری در جوامع مختلف متغیر است، اما هیچ جامعهای نمیپسندد که فرد یا افرادی به هر نحوی برخلاف آن رفتار کند.
شعبانی در ادامه اظهار کرد: به عنوان مثال اگر در کشوری گاوپرستی و مقدس دانستن این حیوان و کلیه متعلقات آن هنجار و عرف است، مردم آن جامعه ملزم به رعایت این هنجار هستند ولو در صورت اشتباه بودن آن، یا اگر در کشور یا جامعهای بیرون انداختن آب دهان یا سیگار کشیدن در اماکن عمومی ممنوع است، عملکرد خلاف آن ناهنجاری است. حال از نظر شهروندی که نسبت به اینکار اقدام میکند تعریف هنجار یا ناهنجار هرچه میخواهد باشد، اما قبول شهروند بودن یک جامعه پذیرفتن تمام هنجارها و برائت از ناهنجاریهای آن جامعه است.
وی افزود: نوع پوشش اکثر جوامع از جمله ایران ضوابط و قوانین خود را دارد که باید محترم شمرده شود و به جز ملاحظات قانونی از لحاظ عرف و دین نیز پوشش برای مردان و زنان هنجارهای خاص خود را دارد.
به گفته وی، پیدایش مد در جوامع همواره بد و ناخوشایند نیست، اما نقاط مثبت و منفی بسیاری دارد. عرصه مد و مدگرایی، در واقع عرصه رقابت میان طبقه بالا و پایین جوامع بویژه در ایران است. سبکهایی که به منظور تشخص، پدید میآیند، توسط طبقات مختلف مورد تقلید قرار میگیرند که به نوبه خود، طبقات بالا را به نوآوری و ابداع در مد تشویق میکند.
وی ادامه داد: رونق تجاری، افزایش تولید و خدمات، افزایش تقاضای مصرفکنندگان و به وجود آمدن رفاه نسبی در زندگی طبقه متوسط، انسانها را به سوی ظاهر آراسته و توجه بیشتر به ظواهر زندگی، سوق میدهد. در عصر ارتباطات و رسانههای برون مرزی، دنیای بیانتهای تبلیغات چرخه تولید و مصرف را چنان گسترش داده است که به دنبال آن خیابانهای شهرهای بزرگ ایران و بویژه کلانشهرها مانند تهران مملو میشود و در مرحله بعد به شهرهای دیگری مانند ساوه شیوع پیدا میکند که شاید غلظت آن کمتر بوده، اما آسیب ها و تهدیداتش کم نیست.
این دانشجوی دکتری جامعه شناسی در ادامه گفت: بعنوان مثال نوع پوشش اخیر که بعنوان مانتوهای کوئین یا البسه مختلف با نوشتههای انگلیسی که غالبا بی معنی یا دارای معانی زشت و نابهنجار است، چند وقتی است در جامعه ایجاد ناهنجاری کرده و نکته مهم آن قیمت مناسب و پایین این نوع البسه است!
وی گفت: این قدمت پایین به کمک موج ایجاد شده توسط مد در جامعه دست به دست هم داده تا افرادی که اهداف و مقاصدی از شیوع آن دارند، به راحتی به اهداف نیل پیدا کنند.البته بسیاری از مردمان جامعه چه از نوع مصرف کننده و چه از نوع تولیدکننده ناخواسته و بی خبر از این اهداف و مقاصد تنها بر موج پیش آمده سوار میشوند، اما ناخواسته به حجم موج و شکل گیری اهداف آن کمک میکنند.
شعبانی بیان کرد: با در نظر گرفتن و اندکی تحقیق و تفحص درباره تاریخچه پشت نویسی بر لباس از این لحاظ که این شیوه از کی عمومیت پیدا کرد و آیا برای قشر و عقیده خاصی بوده یا خیر، اولین تولیدکنندگان آنها چه افرادی بودند، آیا تولید داخلی نیز دارد و از کی، مفهوم و پیام جملات درج شده در پشت این نوع لباسها چیست و دلایل استقبال جوانان به آن چیست، به بسیاری از اهداف موج پیش آمده دست پیدا میکنیم.
وی گفت: با شفافسازی و بررسی این موارد توسط کارشناسان و جامعهشناسان میتوانیم دریابیم که در وضعیت کنونی چه اقدامی باید صورت گیرد، همچنین بدین روند چه آیندهای پیش روی مردم ماست و نکته مهم اینکه ما برای آینده پوشش مردم چه طرح و برنامهای داریم.
شعبانی بیان کرد: البته تعداد کثیری از مردم جامعه مصرفکننده، تعداد قلیلی تحلیلگر و شمار بسیار اندکی تولیدکننده هستند. تا زمانی که این سه دسته ارتباط و تعامل معناداری با هم ندارند، متاسفانه وضعیت به همین منوال پیش میرود.
وی گفت: در چنین شرایطی اقلامی تولید میشود، مصرف کنندگان بدون تحلیل آنها را استفاده میکنند و تولید کنندگان بدون در نظر گرفتن نیاز مشتری و پارامترهای دیگر به تولید خود ادامه میدهند و جالبتر اینکه تحلیل کنندگان در جزیرهای دیگر به تحلیل خود مشغولند.
به گفته وی، تاکنون اقداماتی در حوزه طراحی مد مناسب با فرهنگ کشور و مقابله با رواج فرهنگ نامناسب به کشور صورت گرفته ولی برآیند و شواهد نشاندهنده مثبت نبودن و کارآمد نبودن این اقدامات است.
وی تاکید کرد: البته خوشبختانه تاکنون اهرم فشار که غالبا هم تاثیرات منفی دارد برای مقابله با این موج استفاده نشده و امید است با فرهنگسازی و اطلاعرسانی در این زمینه اقدام شود.