با ورود یک جبهه هوای سرد در آذرماه سال ۱۳۹۵ که منجر به کاهش محسوس دمای هوای کشور شد، بخش اعظمی از باغات و مزارع کشور از جمله باغات شهرستان ساوه که قطب کشاورزی استان مرکزی است، آسیب جدی دیدند.
سرمازدگی آذرماه سال ۱۳۹۵ که تکرار خاطره تلخ سرمازدگی سال ۱۳۸۶ بود، منجر به کف‌بر شدن بیش از ۹۰ درصد درختان انار شهرستان ساوه شد و بالغ بر ۵۳۲ میلیارد تومان به انارستان‌های ساوه خسارت زد و از مجموع ۱۱ هزار هکتار باغات انار ساوه حدود ۹ هزار و ۸۰۰ هکتار دچار سرمازدگی شدید شده و کف بر شدند.
کاهش محسوس دمای هوای ساوه در روزهای گذشته که تا چنددرجه زیر صفر رسید، این نگرانی را بوجود آورد که آیا احتمال دارد که این میزان برودت هوا بتواند به باغات و مزارع بویژه انارستان‌های ساوه خسارت وارد کرده باشد و مجددا خاطره تلخ سرمازدگی سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۹۵ تکرار شود؟
در همین رابطه مدیر جهادکشاورزی شهرستان ساوه در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: درختان برای سیر رشد تکاملی خود نیاز به سرما و برودت هوا دارند و باغات ساوه که در منطقه نیمه گرمسیری و حاشیه کویر قرار دارند طبیعتا به سرما نیاز دارند.
حسن شریفی افزود: درختان منطقه معتدله و نیمه گرمسیری وقتی به خواب زمستانی می‌روند برای بیدار شدن و رشد مجدد به سرما نیاز دارند برای مثال درختانی نظیر پسته باید ۵۰۰ الی هزار ساعت سرمای زیر هفت درجه ببینند تا نیاز سرمایی آنها تامین شود و رشد بهتری داشته باشند. در مناطقی که محصول پسته کشت می‌شود چنانچه نیاز سرمایی تامین نشود محصول تولید شده در زمان باردهی با ریزش مواجه شده و کم بار خواهد شد.
وی بیان کرد: سرمای روزهای اخیر نه تنها خسارتی در بر نداشت بلکه موجب تامین نیاز سرمایی باغات بویژه باغات پسته و انار ساوه شده است که در میزان باردهی و عملکرد محصول در سال آینده بسیار موثر است.
این مقام مسئول در جهادکشاورزی ساوه تصریح کرد: سرمای زمستانه موجب دیرگل دهی درختان نیز خواهد شد و آنها را از سرمای بهاره در امان نگه خواهد داشت چرا که اگر سرمای هوای روزهای زمستان کافی نباشد، درختان زود شکوفه خواهند داد و شکوفه ها با کوچکترین سرمای روزهای منتهی به بهار یا آغاز فصل بهار از بین خواهند رفت.
وی تصریح کرد: سرما و یخبندان موجب خواهد شد که درختان در خواب زمستانی فرو رفته و فعالیت آنان دیرهنگام اما به موقع و در زمان مشخص خود آغاز شود. برودت هوا در روزهای اخیر در حالی اتفاق می‌افتد که درخت به خواب کامل زمستانی رفته است و افت دما نیز با شیب ملایم حادث می‌شود، در نتیجه احتمال وقوع سرمازدگی در باغات و مشخصا درختان انار دور از انتظار است.
شریفی با بیان اینکه درجه حرارت فعلی دما هیچ خسارتی را متوجه باغات و مزارع نکرده است، افزود: جبهه هوای حاکم در روزهای اخیر موجب به تعویق افتادن آغاز فعالیت درختان شد و چنانچه شاهد گرم شدن هوا در روزهای آتی باشیم این خطر وجود دارد که درختان با گل دهی زودهنگام خسارت جدی ببینند.
وی تصریح کرد: درختان انار، زیتون و انجیر در خواب زمستانه تا دمای بین ۱۰ الی ۱۵ درجه زیر صفر را تحمل می‌کنند ولی به محض گرم شدن هوا و آغاز فعالیت درختان این احتمال وجود دارد که با وقوع دمای صفر درجه با پدیده سرمازدگی آسیب ببینند و میزان خسارت در درختانی که زودتر شکوفه می دهند بیشتر است.
شریفی در ادامه به باغداران توصیه کرد که فعلا از انجام آبیاری صرف نظر کنند زیرا سرمای شدید باعث رقیق شدن شیره‌های گیاهی در بافت‌ها و یخ زدگی آنها شده و در نهایت موجب بروز خسارت به درختان خواهد شد.
وی بیان کرد: پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی نشان از کاهش دمای هوای شهر ساوه تا منفی ۶ درجه و در نقاط سردسیر بخش نوبران تا منفی ۱۳ درجه دارد و از آنجاکه درختان انار، زیتون، انجیر و ... تا این میزان کاهش دما را به راحتی تحمل خواهند کرد، لذا با این میزان برودت هوا، وقوع پدیده سرمازدگی باغات منتفی است.
مدیر جهادکشاورزی ساوه در ادامه گفت: تمامی ضدیخ های گیاهی که مورد استفاده کشاورزان قرار می‌گیرد حاوی کود پتاسه است که چند درجه بیشتر از پیش بینی‌هایی که در مورد کاهش دمای هوا صورت می‌گیرد، مقاومت درخت را افزایش خواهد داد. از این رو به باغداران توصیه می‌شود که از این کودها که حاوی پتاسیم بالاست برای مقاومت بیشتر درخت در برابر سرما استفاده کنند.
وی همچنین تصریح کرد: در مقطعی که برودت هوا حادث می‌شود آبیاری بارانی و قطره‌ای مشکلی ندارد و حتی باعث می‌شود که آب، شدت سرما را جذب کند و باعث تعدیل دما شود.
شریفی به روشن کردن آتش و رهاسازی دود در باغات به منظور جلوگیری از سرمازدگی درختان نیز اشاره کرد و گفت: در فصل سرما به دلیل اینکه میزان برودت مقطعی نیست و مداوم است نمی‌توان با استفاده از دود مانع سرمازدگی درختان شد، اما این راهکار در فصل بهار که مدت سرما محدود و مقطعی است کارساز خواهد بود.
