رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه گفت: محدودیت اعتبارات عملیات کاوش باستان شناسی مسجد جامع هزار ساله ساوه را متوقف کرده است.
رضا ایاز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه بدلیل محدودیت اعتبارات عملیات کاوش مسجد جامع ساوه صورت نگرفته است، بیان کرد: در جریان بازدید مقامات وزارت میراث فرهنگی در سال های گذشته به منظور انجام کاوش‌های لازم در محوطه تاریخی مسجد جامع ساوه، قرار شد یک هیات باستان شناسی تشکیل شود تا با انجام عملیات کاوش، این بنا بیشتر معرفی شده و شناسانده و زمینه استقبال گردشگران از آن فراهم شود اما محدودیت منابع مالی تاکنون اجازه این کار را نداده است.
وی با اشاره به مرمت و بازسازی گنبد اصلی و ایوان مسجدجامع ساوه اظهار کرد: بازسازی حدود ۲۰ شبستان این مسجد تاریخی هزارساله ساوه در طول سالهای اخیر انجام شده است و با خارج کردن آجرهای فرسوده کار بندکشی اصولی مطابق با نظرات کارشناسان صورت گرفته است.
ایاز با اشاره به اینکه بام مسجد جامع ساوه حدود ۳۲۰۰ متر وسعت دارد، افزود: خاکبرداری و سبک سازی بام مسجد از جمله اقداماتی بوده که طی سالهای اخیر انجام شده است و نقاطی از فضای مسجد که کف‌فرش آن تخریب شده بود مرمت و با تعویض آجر و کف‌فرش، نمای داخلی مناسب سازی شده است.
وی با اشاره به اینکه امسال حدود ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار برای مرمت مسجد جامع ساوه تخصیص یافته است، افزود: متناسب با هر میزان اعتباری که سالانه برای مرمت مسجد جامع در نظر گرفته می‌شود، عملیات مرمت و بازسازی مسجد صورت می‌گیرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه تصریح کرد: اجرای عملیات اندود کاهگل حفاظت روی دیوارها و جرزها، بندکشی و تعویض آجرهای فرسوده از جمله اقداماتی است که با تخصیص اعتبارات لازم باید انجام شود.
ایاز در ادامه به اهمیت مسجد جامع ساوه به لحاظ معماری و قدمت تاریخی، اشاره کرد و گفت: مسجد جامع ساوه به عنوان نگین انگشتری تاریخ این دیار، قدمتی هزار ساله دارد و به عقیده کارشناسان امر به نظر می‌رسد که مسجد اولیه بر بنای قدیم‌تری ساخته شده است به این معنی که از مصالح مسجد قدیمی‌تر یا بنای قدیمی‌تری مانند آتشکده، در معماری مسجد شبستانی استفاده شده و در واقع وجود ۱۷ لایه تاریخی در داخل گنبدخانه و فضای همجوار آن دلیلی بر این ادعاست.
وی با بیان اینکه مسجد اولیه در واقع مسجدی شبستان‌دار بوده است و عمده مصالح به کار رفته در آن شامل خشت می‌شود، گفت: شواهد حاکی از آن است که دوره ساخت مسجد شبستانی به سبک خراسانی و رازی مربوط به دوران آل‌بویه یا دیلمان است و پس از دوره آل بویه و استقرار سلجوقیان، عملیات ایوان‌سازی و ساخت مناره در مسجد جامع ساوه نیز آغاز شد و در واقع از قرن ششم هجری این مسجد دارای ایوان، گنبد، گنبدخانه و مناره شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه در بخش دیگری از این گفتگو به مرمت مسجد سرخ که قسمتی از مسجد بزرگ انقلاب است، اشاره کرد و افزود: مرحله سوم مرمت این بنای تاریخی و مذهبی در سال جاری با اعتباری بالغ بر ۱۲۰ میلیون تومان با مشارکت امام جماعت این مسجد انجام شد، این مبلغ به صورت اوراق توسط میراث فرهنگی بازگردانده خواهد شد.
وی عملیات مرمت و بازسازی این مسجد را شامل تخریب بخش‌های فرسوده بدنه و جایگزینی آن با آجر سنتی(اجرای نما) همراه با بندکشی بدنه‌های خارجی ایوان و حجره‌ها، پاکسازی بدنه‌ها همراه با سفیدکاری، اجرای پلاستر گچ با رنگ اخرا به صورت سنتی در سرتاسر بدنه‌ها و مرمت ازاره، مرمت کامل بدنه و ازاره اخرایی جبهه شرقی مسجد سرخ، مرمت کامل نمای آجری جبهه جنوبی مسجد حاج فرج، همراه با تخریب بخش‌های فرسوده و اجرای نمای آجری و بندکشی کامل عنوان کرد.
ایاز با اشاره به اینکه این بنای تاریخی و مذهبی با شماره ۲۹۴۰۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، افزود: این مسجد مربوط به دوره صفویه است و در ضلع جنوبی میدان قدیمی شهر ساوه(میدان انقلاب) واقع شده است. بنا مطابق با اصول شهرسازی قدیمی و سنتی ایرانی که مساجد جامع، مجاور با عناصر اصلی شهری ساخته می‌شده‌اند، مجاور میدان، راسته بازار، گنبد و آب انبار چهارسوق و بازارچه آهنگران بنا شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به نم و رطوبتی که متوجه این مسجد شده بود کار مرمت اضطراری آن انجام و زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی با تخصیص اعتبارات لازم، بازسازی کامل بدنه مسجد و ایزوگام سقف انجام خواهد شد.
