انار ساوه یک محصول ممتاز در کشور و دنیا و امتیاز اقتصادی و حتی یک امتیاز گردشگری برای استان مرکزی است، پس شاید وقتی حرف از توقف توسعه باغات انار به میان می آید، باید تعجب کرد، مخصوصا اگر طعم شگفت انگیز این محصول را چشیده باشی، محصولی که آنقدر خوب است که در فصل برداشت، باغدارانی از دیگر نقاط کشور انارشان را به ساوه می آورند و کنار جاده آنرا به نام انار ساوه به مسافران رهگذر می فروشند و دل یاقوت سرخ ساوه را خون می کنند.
ولی هر توسعه ای به هر قیمتی لزوما امری مثبت نیست، این یک اصل است که برنامه ریزان زیرک در برنامه های توسعه مورد توجه قرار می دهند.
انار ساوه ویژگی های خاص خودش را دارد، اصلا روش خودش را برای مرغوب شدن دارد و باغداران این روش را خوب می شناسند، این برند معتبر باید محافظت شود و در عین حال توسعه آن نباید به دیگر بخش ها آسیب بزند، دقیقا به همین دلایل است که بویژه در شرایط خشکسالی باید مراقب توسعه کشت این محصول بود، تا هم خودش آسیب نبیند و آنقدر سطح زیر کشتش زیاد نشود که تشنه بماند و هم برای محافظت از این برند مجبور نشویم هزینه های بسیار بپردازیم و دیگر محصولات را سر ببریم.
این نکته ای است که مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوه آنرا تایید می کند و خواستار توقف توسعه کشت انار در قالب یکی از برنامه‌های جهادکشاورزی برای اصلاح الگوی کشت است.
حسن شریفی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه کیفیت انار تولیدی بستگی به میزان آبی دارد که مصرف می‌کند، اظهار کرد: سطح زیر کشت باغات انار ساوه ۱۰ هزار هکتار است که برای این میزان سطح زیر کشت، منابع آبی لازم در شرایط کنونی سدالغدیر و سایر منابع زیرزمینی پیش‌بینی شده است.
شریفی از محدودیت منابع آبی می گوید و معتقد است این محدودیت در صورت افزایش سطح زیر کشت انار و با توجه به اهمیت این محصول، می تواند باعث تشنه ماندن دیگر محصولات و حتی خود انار، در صورت گسترش بی برنامه سطح زیر کشت شود و به جای سودآوری برای مجموعه کشاورزی ساوه به عنوان قطب کشاورزی استان مرکزی، برای کشاورزی این شهرستان آسیب زا هم باشد و با کم شدن منابع آبی و ناتوانی شهرستان در سیراب کردن باغات، پشیمانی ببار بیاورد.
او می گوید: در شرایط موجود، از باغداران درخواست می‌شود با توجه به مواجه شدن کشور و استان با پدیده خشکسالی و کاهش میزان نزولات آسمانی از گسترش باغات انار اجتناب کنند. گرچه کشت انار نسبت به سایر محصولات زراعی و باغی توجیه اقتصادی داشته و درآمدزایی بالایی دارد، اما باید محدودیت منابع آبی را در دوران خشکسالی مدنظر قرار داد. بر این اساس انتظار می‌رود ترمز توسعه باغات انار کشیده شود و به سمت کشت محصولات استراتژیک با نیاز آبی کمتر گرایش پیدا کنند.
پسته یکی از محصولاتی است که ساوه و زرندیه چند سالی است به تولید آن روی آورده اند و توانسته اند در کشت این محصول نیز خوب بدرخشند. کیفیت پسته تولیدی ساوه چیزی از انارش کم ندارد و در عین حال آنچه توجه به پسته را در حوزه کشاورزی این شهرستان امری منطقی می کند، کم آب بر بودن این محصول و ارزش قابل توجه ریالی و ارزی است که برای باغدار فراهم می کند.
پسته نشان داده است که نه تنها با آب و هوای ساوه سازگار است، که در حوزه کشاورزی این شهرستان می تواند به خوبی عرض اندام کند. از طرفی یکی از ویژگی های قابل توجه پسته نسبت به دیگر محصولات کشاورزی قابلیت نگهداری طولانی تر آن پس از خشک شدن است، در حالی که برای محصولی همچون انار چنین امری ممکن نیست و باید یا به سرعت مصرف شده و یا به سرعت فراوری شود.
مدیر جهادکشاورزی ساوه در اینباره گفت: پسته به دلیل مقاوم بودن در برابر کم آبی و نیز مقاومت بالا در برابر سرمازدگی، از محصولاتی است که به خوبی می توان آن را در ساوه پرورش داد و توسعه باغات پسته نسبت به انار پیشنهاد می‌شود بویژه اینکه باغداران می توانند با ارتقای سطح زیر کشت پسته علاوه بر کمک به منابع آبی موجود از درآمدزایی آن که از انار کمتر نیست بهره ببرند.
وی تصریح کرد: با برخورداری ساوه از ۱۰ هزار هکتار باغ انار و تولید میانگین ۱۵ تن در هکتار می‌توان گفت که نیاز مصرف داخلی و خارجی در قطب تولید انار با این میزان کشت برآورده می شود و با توجه به اینکه در اکثر استان‌های کشور انار در حجم های متفاوتی تولید می‌شود، کمبودی در عرضه این محصول احساس نخواهد شد و حتی می‌توان گفت که این محصول به میزان مازاد بر نیاز تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌شود.
شریفی با تاکید بر اینکه صادرات این محصول ارزآوری بالایی برای کشور دارد، تصریح کرد: با وجود ارزآوری بالای این محصول، اما اولویت کشور حفظ و صیانت از منابع آبی در دوران خشکسالی است و طبیعی است که چنانچه شاهد افزایش میزان بارش ها باشیم، با عبور از پدیده خشکسالی توسعه باغات امری منطقی است.
وی گفت: در سال گذشته به طور متوسط در هر هکتار ۱۵ تن انار برداشت شد و در مجموع ۱۵۰ هزار تن انار برداشت و روانه بازار مصرف داخلی و خارجی شد ولی امسال بدلیل سرمازدگی بهاره که به درختان آسیب وارد کرد و کاهش بار انار تولیدی و کیفیت محصول را در پی داشت، پیش‌بینی می‌شود افزایشی در میزان محصول تولیدی نسبت به سال قبل نباشد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت به همان میزان سال قبل یعنی ۱۵ تن در هکتار انار تولید شود.
او بیان کرد: با گذشت فصل تابستان از نیمه(۱۵ مردادماه به بعد) زمان آبگیری انار و درشت شدن محصول آغاز می‌شود و خنکی شب‌ها به این روند کمک خواهد کرد. براین اساس انار زودرس یا همان انار آلک در اواخر شهریورماه و انار اصلی که معرف ساوه است از ۲۵ مهرماه برداشت خواهد شد.
به گزارش ایسنا، در مجموع، برای حفاظت از برند انار ساوه شاید بهتر باشد به حفاظت از باغات موجود و افزایش کیفیت آنها، پیدا کردن بازارهای جدیدتر و بهتر برای این محصول و توسعه زیرساخت های فراوری آن بپردازیم، البته یک نکته در دورانی که رونق خشکسالی را شاهد هستیم قابل توجه است و آن بکارگیری روش های نوین برای تولید انبوه محصول با صرف کمترین میزان آب است، نکته مهمی که پژوهشگران بسیاری در سراسر دنیا سالهاست که به آن پرداخته اند و کشورهای پیشرو در عرصه کشاورزی سالهاست که روش های جالب توجهی را برای کاهش هزینه های کشت محصول و کسب بیشترین دستاورد به کار گرفته اند، چه بسا که با این روش های جدید بتوان در همین شرایط نیز بدون ترس از کاهش منابع آبی به توسعه باغات انار نیز اندیشه کرد.
قطعا وقت آن رسیده که از تجربیات این کشورها در کنار دستاوردهای پژوهشی محققان داخلی برای افزایش راندمان کشاورزی بویژه در مبحث بهره وری انرژی، تولید ارقام کم آب بر و مقاوم به کم آبی و مقاوم به آفات و افزایش کیفیت محصول حتی در دوران خشکسالی بهره ببریم تا سرمایه هایی که به جان پرورده ایم در کوران کم آبی نسوزند و از دست نروند.
