مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی از ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ ساوه خبر داد.
مصطفی مرزبان در گفت وگوبا ایسنا، با اشاره به برگزاری چهل‌وپنجمین نشست کمیته یونسکو در ریاض اظهار کرد: در استان مرکزی ۲۰ کاروانسرا شناسایی شده که قدیمی ترین آنها مربوط به دوره آل بویه و جدیدترین مورد آن مربوط به اواخر دوره قاجار است و از این تعداد تاکنون ۱۱ کاروانسرا در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
وی افزود: نشست یونسکو به منظور بررسی ثبت پرونده های جدید در فهرست آثار جهانی اکنون در ریاض عربستان با حضور معاون وزیر میراث فرهنگی و همکاران وی در حال برگزاری است و ۵۴ کاروانسرای ایران در فهرست جهانی ثبت شد که یکی از این کاروانسراها، کاروانسرای باغ شیخ ساوه است.
مرزبان با بیان اینکه کاروانسرای باغ شیخ یا کاروانسرای عبدالغفار خان دومین اثر ثبت شده استان مرکزی در فهرست جهانی است گفت: ثبت جهانی این اثر تاریخی، اتفاقی بسیار مهم برای استان مرکزی و شهرستان ساوه است. کاروانسرای باغ شیخ مربوط به دوره قاجار، یکی از کاملترین و جامع‌ترین کاروانسراهای ایران به لحاظ فرم پلان، تزئینات، رعایت تناسبات و الگوی چینش فضاهای کاربردی در پلان، است.
وی با بیان اینکه کاروانسرای عبدالغفارخان باغ شیخ با مساحتی در حدود ۴۸۰۰ متر مربع به لحاظ معماری در زمره کاروانسراهای چهار ایوانی اقلیم گرم و خشک ایران محسوب می‌شود، افزود: کاروانسرای باغ شیخ از بناهای دوره زندیه است که علاوه بر فضای کاروانسرایی دارای یک آب انبار، حسینیه و محراب است که در چهاردهم مهر سال ۱۳۵۴ خورشیدی به ثبت ملی رسید.
وی افزود: این کاروانسرا در اوایل دوره زندیه، توسط عبدالغفارخان خلج در مسیر قم، اصفهان به همدان و قزوین و تبریز ساخته شده است. توجه به پلان چهار ایوانی و بخصوص توجه به سرسرای ورودی با رسمی بندی پرکار و جانمایی دقیق فضاهای مورد نیاز، کاروانسرای باغ شیخ را بعنوان یکی از آخرین تجارب ساخت کاروانسرا در ایران معرفی می کند و اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی حامی حفظ آثار تاریخی در استان است. با ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ تسهیلات و مشوق‌های ویژه ای اعطا می شود و با ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ دستاوردهای فرهنگی و تاریخی بی‌نظیر استان مرکزی برای نسل‌های آینده نگهداری می‌شود.
مرزبان تصریح کرد: به طور قطع ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ ساوه علاوه بر معرفی بخشی از معماری ایرانی به جهان با شاخصه ها و عملکردهای خاص خود، زمینه های رونق گردشگری، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در شهرستان تاریخی ساوه با جاذبه های تاریخی و طبیعی متنوع را فراهم می آورد.
وی افزود: کاروانسراها حداقل از دوره هخامنشی نقش ویژه ای در ایران داشته و نقش عملکردی و کارکردی خود را بخصوص در ارتباط با راه بزرگ شاهی یا راه بزرگ خراسان در دوره‌های بعدی یعنی دوره اشکانی، ساسانی و بعدها در تمام طول دوره اسلامی حفظ کرده‌اند و همین شاخصه ها به علاوه سلامت کالبدی بنا باعث شد تا اداره کل میراث فرهنگی استان با همکاری مالکین نسبت به ایجاد زمینه برای تهیه مستندات لازم شامل نقشه عرصه و حریم، نقشه های به روز بنا، گزارش های حفاظتی و مرمتی، باستان شناسی و کلیه اسناد مرتبط تاریخ و معماری بنا اقدام کند که برای ثبت در فهرست جهانی به سازمان یونسکو ارسال شد و خوشبختانه امروز این بنا در زمره آثار جهانی به ثبت رسید.
