فرونشست زمین یکی از موضوعات مهمی است که در اثر برداشت بی رویه آب های زیرزمینی رخ می دهد و تهدیدی جدی اما خاموش برای زمین به شمار می‌رود، تا جایی که از این وضعیت بحران زا تحت عنوان "بمب ساعتی" برای زمین یاد می شود.
به گزارش ایسنا، تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر و مواجهه با پدیده خشکسالی موجب شده است که پدیده فرونشست، بسیاری از مناطق زمین را در نوردد، تا جایی که بیش از ۱۵۰ کشور از جمله ایران تاکنون بر اساس گزارش‌ها درگیر این معضل هستند.
بر اساس اعلام مجامع بین المللی، رخداد تنها چهار میلیمتر فرونشست، بحران محسوب می‌شود. آنچه مسلم است ایران از این حد خیلی فراتر رفته است و اگر آمار ارایه شده در خصوص میزان فرونشست زمین صحیح باشد باید گفت که اصلا در شرایط خوبی قرار نداریم.
در طول دهه‌های اخیر فشار بسیار زیادی به منابع آب زیرزمینی در ایران وارد شده و به عبارتی این منابع تخلیه شده‌اند. تخلیه منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد یک نوع خشکسالی مصنوعی شده که فرونشست زمین در بسیاری از مناطق کشور را در پی داشته است. فرونشست‌هایی که موجب بروز آسیب‌های جدی و خسارات سنگینی خواهد شد که متاثر از مدیریت نادرست بهره‌برداری از منابع آبی در دوران خشکسالی است که در طول چند دهه اخیر با آن دست و پنجه نرم می کنیم.
براساس اعلام مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در سال جاری خشکسالی بی‌سابقه‌ای در برخی مناطق کشور رخ داده است و بیشتر مناطق با خشکسالی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند که نمونه آن فرونشست بیش از یک متری در منطقه "سینک" و در مجاورت حوزه استحفاظی بین قم و ساوه بوده و وقوع این پدیده نگرانی هایی را ایجاد کرده است.
براین اساس در گفتگو با برخی فعالان محیط زیست، کارشناسان و مسئولان شهرستان ساوه به چرایی وقوع فرونشست در این منطقه پرداخته و راهکارهای برون رفت از این معضل و پیشگیری از تداوم آن پرداخته‌ایم.
دشت مرکزی ساوه سالی ۱۵ سانتیمتر فرو می نشیند
در همین رابطه رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: وقتی که میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی بیشتر از میزان تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی باشد با پدیده ای به نام افت سطح آب در لایه‌های زمین مواجه خواهیم شد.
"محمد درویش" افزود: استمرار افت سطح آب در لایه‌های زمین در بیش از یک دهه، موجب خواهد شد که آرام آرام لایه‌های آبدار زمین منابع آبی خود را از دست داده و حالت سیمانی پیدا کرده و چسبندگی پیدا کنند و در ادامه، شرایط به گونه‌ای رقم خواهد خورد که از آن به عنوان پدیده فرونشست یاد می‌شود و حتی در برخی نقاط که تشکیلات آهکی شکل می‌گیرد منجر به بروز پدیده فروچاله خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه پیش‌بینی می‌شود اگر منطقه‌ای دچار پدیده فرونشست زمین شود، دست کم ۵۰ تا ۷۰ هزار سال زمان می‌برد تا طبیعت بتواند خود را بازیابی یا مرمت کند، تصریح کرد: براین اساس اگر یک منطقه دچار پدیده فرونشست شود از آن به عنوان دشت مرده یاد می‌شود که عملا نمی‌توان کاری برای آن انجام داد، اما می‌توان با برخی اقدامات از ادامه روند افزایشی این پدیده جلوگیری کرد.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه در خصوص وقوع این پدیده در دشت مرکزی ساوه نیز توضیح داد: در این شهرستان در مقطعی، عملیات کشاورزی و بهره‌برداری از منابع آبی از محل قنوات و چشمه‌ها رونق داشت، اما با احداث سد وفرقان(الغدیر) کار بهره‌برداری از منابع آبی از طریق کانال‌ها و لوله کشی به مزارع و باغات صورت گرفت و در ادامه نیز با کاهش میزان نزولات آسمانی و وقوع پدیده خشکسالی و برداشت‌های بی رویه در بالادست اراضی کشاورزی ساوه، ورودی آب به اراضی پائین دستی در دشت مرکزی کاهش شدید پیدا کرد و در نتیجه کشاورزان اقدام به حفر چاه‌های عمیق برای برداشت از منابع زیرزمینی کردند.
وی ادامه داد: در حال حاضر تقریبا اکثر قنوات و چشمه‌ها در این شهرستان به دلیل کاهش بارندگی‌ها خشک شده و غیرقابل استفاده هستند و سطح آب‌های زیرزمینی نیز به شدت افت پیدا کرده و این میزان افت تقریبا دو دهه است که ادامه دارد و منجر به فرونشست زمین در منطقه دشت مرکزی ساوه تا سلفچگان و دشت قم شده است. میزان این فرونشست تا ۱۵ سانتیمتر در سال گزارش شده و زمین در حال فرورفتن است.
فرونشست ساوه را تهدید می‌کند
درویش، افزود: در تصاویری که از دشت مرکزی ساوه به سمت قم در منطقه "سینک" گرفته شده مشخص است که پدیده فرونشست زمین در این نقطه اتفاق افتاده و در حوزه استحفاظی ساوه فعلا با این پدیده مواجه نیستیم، اما وقوع این فرونشست در مجاورت ساوه بیانگر آن است که این شهرستان نیز با این پدیده در آینده نه چندان دور مواجه خواهد شد و این خطر ساوه را نیز تهدید می‌کند.
وی بیان کرد: وقوع پدیده فروچاله در برخی نقاط ساوه نیز نشان دهنده وقوع بحران متاثر از برداشت‌های بی رویه از منابع آب‌های زیرزمینی است چراکه این میزان برداشت بالاتر از میزان تغذیه سفره‌های زیرزمینی بوده است، پس باید برای پیشگیری از بحران چاره اندیشی کرد. خشک شدن قنات‌های این شهرستان به نوعی اعلام خطر و آلارمی برای مواجهه ساوه با پدیده فرونشست زمین است.
صنعت، تهدیدی برای کیفیت آب
او با اشاره به صنعتی بودن شهرستان ساوه نیز گفت: در حال حاضر آمار دقیقی از میزان مصرف آب در حوزه صنعت این شهرستان وجود ندارد، اما معمولا شهرک‌های صنعتی بیشتر از آنکه تهدیدی برای کمیت آب باشند، تهدیدی برای کیفیت آب هستند. یعنی پساب‌های آلوده وارد سفره‌های زیرزمینی شده و آنها را از حیز انتفاع خارج می‌کنند و بسته به نظارتی که سازمان محیط زیست بر رفتار شهرک‌های صنعتی در حوزه پساب های صنعتی و تولید دارد، میزان آلودگی کم یا زیاد می‌شود. بیشترین نگرانی و تهدیدی که از سوی شهرک‌های صنعتی ایجاد می‌شود به افت کیفی منابع آب‌های زیرزمینی برمی‌گردد.
رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در ادامه به بیان راهکارهایی برای جلوگیری از وقوع پدیده فرونشست گفت: در ابتدا باید تمامی چاه‌های غیرمجاز به سرعت پلمب و فعالیت آنها متوقف شود و در ادامه باید با نصب کنتور هوشمند میزان بهره‌برداری آب از چاه‌های مجاز مشخص و نظارت بر میزان برداشت‌ها تشدید یابد.
کشاورزی به هر قیمتی، ممنوع
وی افزود: بهره‌گیری از سیستم آبیاری نوین و اجتناب از شیوه های سنتی در حوزه آبیاری و کشت محصولاتی با نیاز آبی کم و ارزش افزوده بالا می‌تواند به کاهش استفاده از منابع آبی کمک کند. نباید اجازه دهیم هر گونه‌ای که صرفا سود بالایی برای کشاورزی دارد در منطقه کاشته شود. جهاد کشاورزی باید با ارائه یک برنامه دقیق در حوزه کشاورزی و ارائه آموزش، به کشاورز این اطمینان را بدهد که بدون اینکه منافع اقتصادی او از محل فعالیت کشاورزی به مخاطره بیفتد می‌تواند از محل کشت محصولات با نیاز آبی کمتر و سوددهی بالا معیشت خود را تامین کنند.
درویش در ادامه خواستار جلوگیری از گسترش اراضی کشاورزی در قلمرو شهرستان ساوه در شرایط کم آبی و خشکسالی شد و گفت: افزایش اراضی کشاورزی و سطح زیر کشت به معنای افزایش برداشت منابع آبی از سفره‌های زیرزمینی است و استمرار این رویه موجب خواهد شد تا حیات مابقی اراضی کشاورزی و باغی موجود نیز به مخاطره بیفتد و حتی روزی برسد که آبی نباشد و نتوان اراضی کشاورزی و باغات موجود را آبیاری کرد.
صادرات محصولات آب‌بر همان صادرات آب مجازی است
وی بیان کرد: به عنوان مثال در استان فارس که با بحران جدی آبی مواجه است وسعت شالیکاری حدود پنج هزار هکتار افزایش پیدا کرده است. در شهرستان ساوه شاهد افزایش ۱۰ درصدی سطح زیر کشت طالبی در سال جاری و برخی دیگر از محصولات با نیاز آبی بالا هستیم. در استان اصفهان و منطقه کلات نادری استان خراسان رضوی هم با وجود بحران شدید آبی، کشت برنج و در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه کشت چغندر انجام می‌شود. در حال حاضر به صادرات برخی محصولات باغی و زراعی با نیاز آبی بالا نظیر سیب، هندوانه، طالبی و ... در شرایط کمبود منابع آبی افتخار می‌شود در حالی که کشت محصولات آب‌بر به منزله صادرات آب مجازی است بدین مفهوم که با هر وسیله نقلیه‌ای که تولیدات با نیاز آبی بالا را از کشور خارج می کند، در واقع میلیون‌ها متر مکعب آب از محل تولید محصولات کشاورزی از کشور خارج شده و بستر تشدید کمبود آب و وقوع پدیده فرونشست ایجاد می شود.
جهادکشاورزی برای اعتمادسازی سرمایه اجتماعی کافی ندارد
درویش با تاکید بر اینکه متاسفانه جهادکشاورزی از سرمایه اجتماعی لازم برای اعتمادسازی در میان جوامع محلی برخوردار نیست، گفت: بر این اساس این سازمان نمی‌تواند مردم را مجاب کند تا دستورالعمل‌های فنی در بهره‌گیری صحیح از منابع آبی و الگوی کشت را رعایت کنند. براین اساس لازم است تا تشکل های مردم نهادی که مردم به آنها اعتماد دارند فعال شوند تا بتوان یافته‌های پژوهشی و مطالعاتی را به کشاورزان و دامداران منتقل کرد.
وی در خصوص کشت فراسرزمینی به عنوان راهکاری برای مدیریت منابع آبی در نقاط کم آب کشور نیز گفت: برخی نقاط کشور به دلیل شرایط اقلیمی و آب و هوایی، مستعد کشت محصولاتی هستند که در دیگر مناطق کشت آنها غیرممکن یا فاقد کیفیت لازم است. کشاورزان در فعالیت کشاورزی به دنبال کسب سود هستند و باید با آموزش و اطلاع رسانی محصولاتی را به آنها معرفی و جایگزین محصولات پرآب‌بر کرد که اولا نیاز آبی کمتری داشته باشند و ثانیا کشت آنها برای کشاورزان توجیه اقتصادی داشته باشد.
به گفته این فعال زیست محیطی، یقین بدانید که تغییر الگوی کشت و تبدیل آن به کشت‌های گلخانه‌ای و انتخاب گونه‌های با نیاز آبی پائین با فراهم کردن زیرساخت های لازم برای کشاورز به طوری که که درآمد تولیدکننده محصولات کشاورزی کاهش پیدا نکند، با استقبال کشاورزان مواجه خواهد شد.
در ادامه، گزارش به چرایی وقوع پدیده فرونشست در دشت‌های مجاور شهرستان ساوه و لزوم اتخاذ تدابیر هوشمندانه با ملزم کردن هر دستگاهی در عمل به تکالیف قانونی خود در گفت‌وگو با یک فعال زیست محیطی پرداختیم.
همراهی زلزله و فرونشست، یک کابوس دهشتناک
"جعفر خوشروزاده" از فعالان محیط زیست با اشاره به اینکه فرونشست زمین همان فروریزش یا نشست سطح زمین است که به علل مختلف از جمله مصرف بی‌رویه ذخایر سفره آب‌های زیر زمینی رخ می‌دهد، گفت: فرو نشست زمین یکی از پدیده‌های خطرناک زیست محیطی است که فراگیری آن در اغلب نواحی پر جمعیت ایران به شکل یک مخاطره خود را نشان داده و با توجه به زلزله خیزی اغلب نواحی کشور، همراهی زمین لرزه با مناطقی که دچار فرونشست زمین شده‌اند امکان بروز فاجعه را بیش از پیش فراهم آورده است.
تهران رکورددار فرونشست زمین در جهان
وی با بیان اینکه موسسه تحقیقاتی "اینتل‌لب" در سال ۱۴۰۰، فرونشست زمین در اطراف تهران را همانند "بمب ساعتی" دانسته و اعلام کرده است که تهران با سالی ۳۶ سانتیمتر، رکورددار فرونشست زمین در سراسر جهان است، گفت: بمب ساعتی فرو نشست زمین نه تنها در اطراف تهران بلکه در بسیاری از دشت‌ها، ثبات زمین در کلیت اقلیم ایران را تهدید می‌کند و دشت‌های ساوه هم از این قاعده مستثنی نیستند.
سینک، آلارم فاجعه
وی با بیان اینکه افت سطح آب‌های زیرزمینی علت اصلی بروز این پدیده خطرناک زیست محیطی است، گفت: گزارش فرونشست زمین در "سینک" تنها نشانه‌ای از خطر بزرگی است که در زمینه کاهش شدید آب‌های زیرزمینی و در نتیجه فرونشست زمین در شهرستان وجود دارد.
وی افزود: بارها گفته شده که برداشت بی رویه از منابع زیر زمینی آب باعث کم آبی و خشکی دشت‌های مرکزی، لوین و زرندیه ساوه شده و برای مقابله با فرونشست زمین پیش از هرکاری باید به فکر مدیریت منابع آبی موجود بود.
وی با تاکید بر اینکه برای مواجهه با این پدیده باید به فکر حل یک معادله پنج مجهولی بود، گفت: ارائه راه حل برای مقابله با ادامه روند فرونشست زمین در دشت‌های ساوه مستلزم پرداختن به آن از پنج زاویه یا به تعبیری حل یک معادله پنج مجهولی است.
بخش کشاورزی و اداره جهاد کشاورزی مجهول اول معادله
خوشروزاده هدر رفت آب در بخش کشاورزی با سهم مصرف حدود ۹۰ درصدی از منابع آبی را مجهول اول معادله فرونشست زمین در شهرستان دانست و گفت: شکی نیست که مصرف بی رویه منابع زیر زمینی با احداث چاه‌های مجاز، شبهه مجاز و غیرمجاز کشاورزی عامل اصلی نابودی ذخایر و منابع زیر زمینی آب در شهرستان به شمار می‌آید. از این رو پیش از هر عاملی انگشت اتهام به سمت این بخش نشانه می رود. بخشی که نه در اصلاح الگوی کشت متناسب با شرایط وخیم خشکسالی و نه در اصلاح سیستم‌های آبیاری منطبق با این شرایط، توفیقات قابل توجهی داشته است.
وی دستیابی به الگوهای کشت متناسب با منابع آب و برنامه‌ریزی به منظور توسعه روش‌های مدرن آبیاری در اراضی کشاورزی در جهت صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان آبیاری را جزو وظایف ذاتی اداره جهاد کشاورزی دانست و گفت: باید از متولیان بخش کشاورزی شهرستان پرسید که اولا برای اصلا الگوی کشت بخصوص محصولات آب‌بر و صیفی‌جات تاکنون چه اقدامات عملی انجام داده‌اند و در وهله دوم باید سئوال کرد که برای استقرار سامانه‌های آبیاری تحت فشار در زمین‌های کشاورزی شهرستان چه اقداماتی انجام داده‌اند و دقیقا چند درصد از زمین‌های زیر کشت شهرستان را زیر سامانه آبیاری مدرن قرار داده‌اند و چند درصد باقی مانده است؟
مدیریت منابع آب، مجهول دوم معادله
خوشروزاده با بیان اینکه در شرایط بحرانی موجود، مدیریت منابع آب امری بسیار حیاتی به شمار می‌آید، گفت: وزارت نیرو و زیر مجموعه این وزارتخانه در استان‌ها و شهرستان‌ها یعنی اداره منابع آب شهرستان یکی دیگر از مراجع مسئول در بحث مقابله با مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی هستند. از این رو باید از متولیان منابع آب شهرستان پرسید، اولا از حدود ۲ هزار و ۵۰۰ حلقه چاه فاقد پروانه استان چند حلقه در ساوه و زرندیه قرار دارد؟ چه تعداد از این چاه‌ها تعیین تکلیف و چند حلقه تاکنون مسدود شده‌اند و علت کندی اجرای قانون در این زمینه چیست؟ از سوی دیگر با توجه به اینکه طبق قانون چاه‌های کشاورزی باید مجهز به کنتورهای هوشمند شوند و تحویل حجمی آب در دستور کار قرار گیرد، دقیقا بفرمایند که چه تعداد از این چاه‌ها به کنتور هوشمند مجهز شده و چند حلقه از آنها باقی مانده و علت عدم تکمیل کنتورگذاری برای بقیه چاه‌های مجاز چیست؟
وی با اشاره به وظیفه اداره منابع آب در تعیین حریم رودخانه‌های شهرستان گفت: مسئولان این حوزه باید بگویند که با توجه به حجم عظیم تجاوز به حریم رودخانه‌های شهرستان از جمله رودخانه قره‌چای از سوی برخی کشارزان و بخصوص ماسه‌خواران و شن‌شویان، تاکنون چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اند.
بخش صنعت و بزرگترین شهر صنعتی خاورمیانه؛ مجهول سوم
این فعال محیط زیست در ادامه افزود: هر چند سهم بخش صنعت در مصرف آب قابل مقایسه با بخش کشاورزی نیست اما صنایع هم یکی از متهمان اصلی خشکسالی و فرونشست زمین به حساب می‌آیند، چرا که قطعا یکی از نیازهای اولیه برای فعالیت صنایع گوناگون اعم از صنایع کوچک یا بزرگ در شهر صنعتی کاوه به عنوان بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه، وجود آب با کمیت مورد اطمینان و کیفیت مناسب است. از این رو مسئولان اداره صنعت و معدن شهرستان باید پاسخ دهند که اولا بخش صنعت و شهر صنعتی چه میزان و چه درصدی از منابع آبی شهرستان را مصرف می‌کنند و ثانیا تاکنون برای بهینه سازی مصرف آب در بخش صنعت از جمله تصفیه پساب‌های صنعتی و فاضلاب‌ها و بازچرخانی پساب‌ها که می تواند ۷۰ تا ۸۰ درصد به مصرف بهینه آب کمک کند، چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
آبخیزداری و اداره منابع طبیعی مجهول چهارم معادله
خوشروزاده با اشاره به نقش طرح‌های حفاظت از منابع طبیعی مرتعداری و آبخیزداری در ذخیره‌سازی منابع آب‌های زیرزمینی در اقلیم ساوه، اجرای عملیات آبخیزداری با هدف کنترل سیلاب‌ها، افزایش پوشش گیاهی، افزایش کیفیت خاک و حفظ و افزایش منابع آب‌های زیرزمینی را از روش‌های موثر جهت کنترل فرونشست زمین دانست و افزود: باید پرسید اداره امور منابع طبیعی شهرستان چه اقداماتی را جهت بررسی و مطالعه جامع حوزه‌های آبخیزداری شهرستان و تهیه طرح‌های آبخیزداری و جلوگیری از فرسایش خاک به عمل آورده است؟ بعلاوه این اداره به منظور جلوگیری از تغییر و تبدیل کاربردی اراضی مرتعی و ملی در شهرستان چه اقداماتی انجام داده است و چه طرح‌هایی برای حفاظت و بهره‌برداری صحیح از مراتع و اجرای طرح‌های مرتعداری و نیز تشخیص و تفکیک حریم قانونی اراضی ملی از مستثنیات اشخاص حقیقی و حقوقی چه اجرایی کرده است.
سازمان محیط زیست مجهول پنجم معادله
این فعال محیط زیست مجهول پنجم معادله پنج مجهولی فرونشست زمین را ضعف عملکرد سازمان متولی حفاظت از محیط زیست دانست و گفت: فرونشست زمین در حقیقت یک پدیده زیست محیطی است و باید پرسید اداره محیط زیست شهرستان تاکنون چه ارزیابی از میزان و سرعت فرونشست زمین در ساوه و زرندیه داشته و در راستای وظیفه ذاتی خود یعنی حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی و نظارت بر بهره‌برداری از منابع محیط زیست شهرستان، چه اقداماتی انجام داده است.
به گزارش ایسنا، از جمله دستگاه های مسئول در پیشگیری از وقوع پدیده فرونشست زمین امور منابع آب است که باید با اتخاذ سازوکار مناسب مانع از برداشت‌های بی رویه منابع آبی زیرزمینی شود. موضوعی که در شهرستان ساوه به عنوان کم‌بارش ترین نقطه استان مرکزی که اتفاقا قطب کشاورزی استان است، از اهمیت خاصی برخوردار است و مدیر امور منابع آب این شهرستان نیز بدان تاکید دارد.
افت شدید سطح ایستائی آب در دشت ساوه
مدیر امور منابع آب ساوه در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه باید بحران آب را جدی بگیریم، گفت: بهره برداری از منابع آب زیرزمینی طی سالیان گذشته از طریق بیش از ۱۰۰ حلقه چاه در بخش‌های کشاورزی و سایر مصارف، موجب افت شدید سطح ایستائی آب در دشت ساوه شده است.
افزود: بر اساس آمار و سوابق و مطالعات انجام شده سالیانه حدود ۳۳۰ میلیون متر مکعب از منابع آب زیرزمینی توسط ذینفعان بهره‌برداری می‌شود که این موضوع کسری مخزن ۸۰ میلیون متر مکعبی در سال و افت متوسط ۱.۲۶ متر در سال را در پی داشته و متاسفانه در برخی نقاط حاشیه دشت، تعدادی از چاه های کشاورزی و سایر مصارف در اثر همین افت به سنگ بستر برخورد کرده و خشک شده‌اند یا قابلیت بهره‌برداری ندارند.
پدیده مرگ آبخوان
وی افزود: بحث افت سطح آب و کسری مخزن و تخلیه از منابع آب، بدون ایجاد تعادل در ورودی و خروجی دشت از دیدگاه کارشناسان آب و زمین موجب فشرده شدن فضای متخلخل بین دانه‌ای که همان فضای ذخیره آب در آبخوان است، شده و در نتیجه پیامدی به نام مرگ آبخوان را در پی خواهد داشت.
امیرحسینی بیان کرد: این روند در ادامه موجب وقوع پدیده فرو نشست و ایجاد فرو چاله‌ها در سطح دشت خواهد شد که بروز این اتفاق در سطح دشت ساوه با توجه به روند فعلی بهره‌برداری از منابع آب امری اجتناب ناپذیر است.
وی افزود: بر اساس برخی گزارش‌های واصله، در مواردی موضوع فرونشست در نقاطی از دشت ساوه به صورت غیررسمی گزارش شده که در حال بررسی علمی است، لذا با عنایت به شرایط خشکسالی حاکم در کشور و کاهش ۵۴ درصدی بارندگی‌ها در سال آبی جاری و اینکه شهرستان ساوه متاسفانه از کم بارش‌ترین مناطق استان مرکزی با متوسط بارندگی دراز مدت ۲۰۳ میلیمتر است، به منظور حفظ تداوم حیات و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده می‌طلبد تا آحاد مختلف جامعه مخصوصا کشاورزان همکاری لازم را جهت اجرای طرح‌های تعادل بخشی منابع آب شامل نصب کنتور، تقلیل منصوبات، تعدیل آبدهی مجاز چاه‌ها و رعایت الگوی کشت مناسب دشت، رعایت ساعت کارکرد مجاز و جلوگیری از دوبار کشت در سال از اراضی تحت شرب چاه و صرفه جویی در مصرف آب با اجرای طرح‌ها و روش‌های آبیاری نوین و همچنین سایر اقدامات مؤثر در جهت حفاظت این منابع عظیم خدادادی داشته باشند.
به گزارش ایسنا، کمبود منابع آبی متاثر از کاهش نزولات آسمانی و مواجهه با پدیده خشکسالی واقعیتی غیرقابل انکار در برخی نقاط جهان از جمله ایران است، واقعیتی که باید با اتخاذ تدابیر لازم و سازوکار مناسب مدیریت شود.
همانطور که گفته شد مصرف بی‌رویه منابع آبی منجر به وقوع پدیده فرونشست زمین شده و خواهد شد و برون رفت از این معضل عزم جدی مسئولان و هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف بویژه امور منابع آب، سازمان جنگل‌ها، محیط زیست، مدیریت شهری و ... را می طلبد، مضافا بر اینکه باید با اعتبارات لازم از طریق قانون بودجه دست به اجرای طرح‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از این معضل زد.
البته اقداماتی که مسئولان موظفند انجام دهند، نافی مسئولیت اجتماعی مردم در قبال این موضوع مهم نیست، چرا که هیچ قانونی به خودی خود تا زمانی که توسط مردم و مسئولان عملیاتی نشود، دردی را دوا نخواهد کرد.
