میهن گردی در نوروز (ساوه )
شهرستان ساوه یکی از شهرستان‌های استان مرکزی ایران است که مرکز آن شهر ساوه است. این شهرستان از دو بخش به نام‌های مرکزی و نوبران تشکیل شده است .
ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوران ساسانی است که به معنی خرده طلا آمده است. در روزگار پارتیان با نام (سواکینه) یکی از منازل مهم میان راهی و در سده هفتم قبل ازمیلاد یکی از دژها و منازل سرزمین ماد به شمار می رفته است .از وضعیت ساوه در روزگار پیش از اسلام اطلاع دقیقی در دست نیست , ولی از قرن دوم هجری به بعد در مورد این شهر اطلاعات و روایات مکتوب زیادی در دست است . ورود حضرت معصومه (ع) به ساوه درراه سفر به خراسان و بیماری ایشان در ساوه نخستین رویدادی است که در تاریخ اوایل دوران اسلامی این شهر ذکر شده است . رونق و آبادانی شهر ساوه در روزگار سلجوقیان به اوج خود رسید و ساوه به مرکز سران قبایل متحد سلجوقی که لقب اتابک داشتند , تبدیل شد . از این روزگار تا دوره خوارزمشاهیان بسیاری از وزرای سلجوقی و خوارزمشاهی ساوجی بودند که هریک درزمان خود در آبادانی و ایجاد بناهای شهری آن کوشیدند . ساوه در جریان حملة مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید , مغولان شهر را ویران کردند و ساکنان آن را از دم تیغ گذراندند . در دوران جانشینان هلاکو(ایلخانان) قسمت عمده ای از خرابی های هجوم مغول مجدداُ بازسازی شد . ساوه در دوران تیموریان و آق قویونلو از غارت های متعدد و رقابت های میان شاهزادگان آق قویونلو صدمه فراوانی دید . در دوران صفویه بلوکات ساوه یکی از قلمروهای استقرار ایلات وابسته به نهاد حکومت صفویه (قزلباش و شاهسون ها) گردید. از این رو شهر ساوه روبه آبادانی مجدد نهاد و کاروانسراها , راهها , مساجد و بناهای متعدد احداث شد . با این حال خرابی های ناشی از هجوم و حملة تیموریان , جنگ ها وکشمکش های زمان آق قویونلوها به تمامی بازسازی نشد . در روزگار زندیه با احداث بنای معروف چهارسو , بازرگانی رونق گرفت . در دورة قاجاریه با پایتخت شدن تهران از اهمیت ساوه کاسته شد .
جغرافیا
این شهرستان با مساحت 8855 کیلومتر مربع (معادل 30 درصد مساحت کل استان مرکزی ) در شمال استان مرکزی قرار گرفته است که به این ترتیب وسیع ترین شهرستان استان به شمار می آید. سوغات شهرستان انار و انجیر خشک و پایة اقتصاد آن را صنعت و کشاورزی تشکیل می دهد. منطقه ساوه به خاطر مجاورت با کویر و ارتفاعات کم دارای آب و هوای گرم و خشک است. میزان بارندگی کم و حدود 213 میلیمتر در سال می باشد و بیشتر بارش نیز به صورت باران است. شهرستان ساوه را بیشتر نقاط هموار و دشت تشکیل می دهد. این دشتها از جنوب شهر ساوه شروع و تا دشت بزرگ ساوه – که گستردگی شهرهای غرق آباد، ساوه، شهرصنعتی، مأمونیه و زرند است – امتداد دارد و دارای خاکی بسیار حاصلخیز و محل تولید بسیاری از محصولات باغها و کشاورزی است. ارتفاعات منطقه در غرب شهرستان متمرکز بوده و در شمال غرب شهر ساوه و غرب رازقان به حداکثر 2930 متر می رسد. رودخانه قره چای که از غرب و از استان همدان وارد شهرستان ساوه می شود با جهت غرب به شرق تمام شهرستان را مشورب نموده و به خارج از شهرستان (مسیله قم) هدایت می شود.
آب و هوا
شهرستان ساوه دارای اقلیمی نیمه خشک با تابستانهای گرم و زمستانهای کمی سرد می باشد.اراضی این شهرستان بین کوهستان و بیابان واقع شده و بلندترین ارتفاع این شهرستان " کوه قلیچ " در بخش زرند است که 2050 متر بلندی دارد.
جاذبه های تاریخی
مسجد جامع ساوه: بنای مسجد جامع در شهر ساوه یکی از آثار ارزشمند و گنجینه ای از هنر معماری، نقاشی، کاشیکاری و گچبری است.
مناره مسجد جامع: در گوشه شمال شرقی و بیرون از چهار دیواری مسجد جامع ساوه، مناره ای رفیع و تماماً از آجر ،از آثار دوره سلجوقی، قرار دارد که قسمت پایین آن ساده و قسمت های بالایی آن با نقوش آجری مزین شده است.
قلعه تاریخی الویر: روستای الویر در 70 کیلومتری شمال غرب ساوه و در بخش خرقان قرار گرفته است و یکی از روستاهای باستانی محسوب می شود.تپه الویر شامل سفالهای سطحی که مربوط به تاریخ اسلام است.که از سنگ و خشت و سفالهای ساده و لعابدار تشکیل شده ، از این اثار چنین بر می آید که مربوط به دوره های ساسانی و اسلامی تا زمان صفویه باشد.
قلعه گبری: در 9 کیلومتری شرق الویر و جبهه شمالی رودخانه خرقان آثار باستانی این تپه برروی صخره ای مستقر شده است. قدمت سفالهای سطحی روی این تپه که بعضی قرمز رنگ با نقش سیاه می باشند، مربوط به هزاره های دوم و اول قبل از میلاد است.
قلعه آردمین: این قلعه در روستای آردمین واقع در 56 کیلومتری جاده ساوه- همدان و در سه راهی غرق آباد است.
بنای مسجد قرمز:در ضلع شمالی میدان قدیمی ساوه( انقلاب) واقع شده که بخاطر تزیینات و کتیبه های قرمز رنگی که در این مسجد وجود دارد آن را مسجد قرمز نیز می گویند . بنای این مسجد مشتمل بر گنبدی ساده و آجری ، یک گلدسته ، سه رواق، چند ایوان و یک مسجد جدید التاسیس در مجاورت آن می باشد.این بنا را مربوط به دوران سلجوقی دانسته اند.
کاروانسرای باغ شیخ: این کاروانسرا در 6 کیلومتری شرق ساوه یکی از آثار با ارزش اوایل دوره قاجار به همراه مجموعه ای از آب انبار و حسینیه ، احداث گردیده است.
پل تاریخی سرخده: بنای پل در جنوب شهرستان ساوه در کیلومتر 13 جاده یل آباد به قزقلعه قراردارد. مصالح به کاررفته در آن تماماً آجر بوده با ملات ساروج و بنای آن مربوط به دوره صفوی می باشد.
امامزاده سید اسحاق: بنای امامزاده سید اسحاق در شرق ساوه در ابتدای جاده آسفالته ساوه به قم قرار دارد .در این امامزاده سلطان سید اسحاق از نوادگان امام موسی کاظم (ع) مدفون می باشد.
