هر از چندگاهی خبری در این خصوص منتشر می‌شود که خشم و عصبانیت کنترل نشده همراهان بیماران را از لابلای سطرها و کلمات آن بوضوح می توان احساس کرد. عصبانیتی که دلایل مختلفی دارد، اما مهمترین مسئله، عدم توانایی در کنترل آن و گاهی هم ناشی از دامن زدن به آن توسط کادر درمان خسته‌ای است که در چنین شرایطی او هم نتوانسته عصبانیت خود را کنترل کند.

علیرضا کمالی سرپرست معاونت درمان علوم پزشکی اراک در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بخش‌های اورژانس بیمارستان‌ها یکی از بخش‌های مهم مراکز درمانی محسوب می‌شوند، اظهار کرد: در بخش اورژانس و بویژه مراکز درمانی که سانتر تروما هستند، افرادی که به دلیل تصادفات، درگیری یا سایر حوادث، بیمار یا مصدوم می‌شوند مراجعه کرده و پس از انجام اقدامات درمانی اولیه در صورت نیاز به درمان تکمیلی به بخش‌های بیمارستان ارجاع می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه بخش‌های اورژانس و بیمارستان‌های سانتر تروما در خط مقدم جبهه درمان و مراقبت ویژه برای مصدومین سوانح مختلف قرار دارند، اظهار کرد: پزشکان بخش اورژانش، متخصصین طب اورژانس، پرستاران، کادر درمان از جایگاه ویژه‌ای برای حوزه سلامت برخوردارند چرا که سخت‌ترین مراقبت برای بیماران و مصدومین بدحال که بعضا با خونریزی‌های شدید مراجعه می‌کنند و همراهان ناآرامی دارند را انجام می‌دهند.

وی بیان کرد: به دلیل ماهیت بیماران و مصدومین این چنینی به ویژه در مراکز درمانی سانتر تروما، پزشکان و پرستاران تمام تلاش و ظرفیت خود و بیمارستان را برای ارائه خدمت با کیفیت به منظور بازگرداندن سلامتی بیمار بکار می‌بندند و انتظار دارند که امنیت شغلی داشته و از وضعیت شغلی آنها صیانت شود.

کمالی با اشاره به غیرقابل مهار بودن برخی همراهان بیماران و مصدومان در بخش‌های اورژانس و بیمارستان‌های سانتر تروما گفت: طبیعی است که شرایط جسمانی بیماران بدحال موجب بیقراری و ناآرامی همراهان شود اما بعضا میزان بیقراری و ناآرامی برخی همراهان به حدی می‌شود که مرتکب خشونت شده و با توهین یا درگیری فیزیکی با پزشکان و پرستاران اتفاقات ناگواری را رقم می‌زنند.

وی با بیان اینکه خشونت فیزیکی و کلامی علیه کادر درمان روند صعودی به خود گرفته است، اظهار کرد: بررسی‌های میدانی بیانگر این است کادر درمان بطور مستمر در معرض بروز خشونت کلامی و فیزیکی هستند وحتی موجب درگیری و در برخی مواقع منجر به آسیب جسمی و یا قتل می‌شود.

این مقام مسئول در دانشگاه علوم پزشکی اراک خواستار حضور مداوم و مستمر پلیس در مراکز درمانی برای پیشگیری از بروز خشونت‌های کلامی و یا رفتاری و بعضا درگیری‌های فیزیکی بین همراهان با کادر درمان شد و افزود: حضور مستمر پلیس همراه با تقویت کار حراست بیمارستان‌ها موجب نظارت بیشتر بر رفتار برخی همراهان بیمار شده و حتی با اقدامات پیشگیرانه اجازه نخواهند داد که سلامت کادر درمان در مراکز درمانی مورد تهدید قرار گیرد.

وی بیان کرد: بیماری که به بیمارستان مراجعه می‌کند این پزشک معالج و پرستار است که تمام توان خود را برای درمان او بکار می‌بندند و حتی بیشتر از همراه بیمار نگران سلامتی بیمار هستند و پروسه درمان او را با حساسیت پیگیری می کنند و این زیبنده نیست که همراهان در قبال خدماتی که کادر درمان برای بیمار آنها انجام می‌دهند خشونت کلامی و یا فیزیکی از خود بروز دهند.

وی خواستار وضع قوانین پیشگیرانه برای جلوگیری از خشونت کلامی و فیزیکی علیه کادر درمان شد و افزود: همراهی بیشتر پرسنل انتظامی در کنار وضع قوانین بازدارنده و اعمال مجازات سنگین می‌تواند میزان هجم این رفتارهای خشن را کاهش دهد. قرار گرفتن استان مرکزی در شاهراه مواصلاتی کشور موجب بروز سوانح ترافیکی متعدد و در نتیجه اعزام بیماران ترومایی به مراکز درمانی شده و طبیعی است که آمار بالای مصدومین ترافیکی و سوانح دیگر به ویژه نزاع و درگیری موجب افزایش آمار رفتارها و جرایم خشن در بخش های اورژانس خواهد شد.

کمالی بیان کرد: بعضا همراهان بیماران تصور می‌کنند که در مراکز درمانی کمبود امکانات، پزشک و پرستار  موجب می‌شود که به بیمار آنها توجه نشده است در حالیکه اینطور نیست و با وجود کمبود نیروی انسانی اما کادر درمان با جان و دل برای درمان بیماران ایثار می‌کنند. گرچه باید برای کمبود نیروی انسانی و امکانات که از مشکلات زیرساختی نظام سلامت است اقدامات لازم انجام داد تا همراهان تصور نکنند کمبودی وجود دارد.

وی با اشاره به برگزاری سمیناری با محوریت حقوق بیماران، کادر درمان، حدود و قصور پزشکان و پرستاران گفت: در این سمینار بر اجرای قوانین حمایتی تاکید شد تا بتوان ضمن حفظ حقوق بیماران و کادر درمان، قوانین مرتبط با این حوزه را به درستی اجرا کرد.

وی با اشاره به کمبود پلیس و نیروی حراست گفت: به دلیل تعدد مراکز درمانی و پراکندگی بخش‌ها و عدم تناسب آن با کادر انتظامی و حراست، عملا همچنان با مشکل مواجه خواهیم بود گرچه باید از تمامی ظرفیت‌ها برای استقرار پلیس و نیروی حراست استفاده کرد اما پیشنهاد می‌شود برای اینکه کمبود نیروی پلیس و حراست موجب بروز خشونت کلامی یا رفتاری نشود، فرهنگ سازی لازم در این حوزه صورت گیرد.

کمالی بیان کرد: برگزاری سمینارهای آموزشی و فرهنگ سازی از طریق رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی به کاهش خشونت و رفتارهای خشن کمک خواهد کرد. باید کارشناسان و صاحبنظران از طریق رسانه مردم را توجیه کنند که در فرآیند درمان بیمار آنها نهایت تلاش و دقت صورت می‌گیرد و در عین حال، مردم با سختی کار کادر درمان هم بیشتر آشنا شوند و چنین رفتارهایی شکل نگیرد.

وی بیان کرد: باید به مردم گفته شود و اطلاع رسانی دقیق صورت گیرد که اگر خطایی یا بی توجهی احتمالی و سهل‌انگاری از سوی کادر درمان دیدند از طریق مراجع قانونی نظیر پزشکی قانونی و نظام پزشکی پیگیری کرده و شکایت کنند و به هیچ وجه اقدام به رفتارهای خشن نکرده و تصمیم خودسرانه نگیرند.

وی تصریح کرد: باید مردم در خصوص چگونگی پیگیری شکایات و اعتراضات خود آگاهی داشته باشند و بدانند که مجاری قانونی برای طرح شکایات و پیگیری اعتراضات وجود دارد. باید فرهنگ سازی کرد که در هر شرایطی، گفتمان منطقی ترین راهکار برای حل چالش‌هاست و نباید به روش‌های تهاجمی که در تمام دنیا منسوخ شده است روی آورد.

همانگونه که دکتر کمالی تاکید می‌کند، به نظر می‌رسد یکی از مهمترین اقدامات برای کاهش اینگونه اتفاقات ناخوشایند که گاهی حتی به مرگ منجر شده و متاسفانه نمونه آنرا اخیرا در یاسوج شاهد بودیم، فرهنگ‌سازی است. آنهم به گونه‌ای که کادر درمان و همراهان نگران بیمار به درک درستی از شرایط یکدیگر برسند. در این صورت همراهان بیمار با تسلط بر خود و شرایط، از بروز زد و خورد در مراکز درمانی جلوگیری کرده و بار دیگری غیر از بیماری عزیزشان را به خود و خانواده تحمیل نمی‌کنند و کادر درمان نیز که قطعا سرمایه‌های ارزشمندی برای کشور بوده و حتما باید حفاظت شوند، با تسلط بر فضای روانی موجود، کنترل شرایط را به دست گرفته و از آسیب رسیدن به خود و دیگران جلوگیری می‌کنند.

شرایط موجود نشان می‌دهد کادر درمان به آموزش‌های بیشتری برای مواجهه با این موارد نیاز دارند تا با درک شرایط روحی و روانی همراهان بیماران و جلوگیری از برخی رفتارهای حساسیت‌زا که گاهی به نگرانی‌ها و عصبانیت همراهان بیمار دامن می‌زند، شرایط را برای انجام وظیفه آرام نگاه دارند.

نکته دیگری که می‌تواند از علل بروز رفتارهای خشن همراهان بیماران در بیمارستان ها باشد، کمبود کادر درمان بویژه پرستار و پزشک متخصص در بسیاری مناطق کشور است که در نهایت به نگرانی‌های بیماران و همراهانشان دامن می‌زند و می‌تواند منجر به درگیری‌هایی شود که عاقبت خوشی ندارند و یکی از نمونه‌های آن ماجرای همان پزشک مقتول یاسوجی است.  

یکی از پایه های رفع این مشکل، رفع کمبودهایی است که در حوزه بهداشت و درمان، کاهش هزینه های درمان و بهبود شرایط معیشتی مردم است تا این کمبودها دست به دست هم ندهند و جان کادر درمان و بیماران و همراهانشان را به خطر نیندازند.

گرچه مجهز کردن مراکز درمانی به نیروهای انتظامی برای حفاظت از امنیت این مراکز و کادر درمان یک اصل اساسی است، اما با توجه به اینکه افزایش خشونت، متاسفانه یکی از معضلات اجتماعی گریبانگیر جامعه امروز ماست، نمی‌توان برای جلوگیری از بروز این اتفاقات یا مهار کردن آنها تنها به پلیس و نیروهای حراست و انتظامی تکیه کرد و آنچه در واقع باید اتفاق بیفتد کمک به کاهش این معضل اجتماعی است که افراد را فارغ از جایگاه، سواد یا رتبه اجتماعی به خود آلوده می‌کند و پزشک و بیمار و پرستار و کارگر و کارمند و ... نمی‌شناسد که آنهم کار یک دستگاه یا یک مجموعه نیست و همت همگانی مردم و مسئولان اجتماعی و فرهنگی را می‌طلبد.