مسئولان مختلف حرف های زیادی در این خصوص زدند، جلسات متعددی برگزار و دستورات زیادی صادر شد، ولی اگر سری به این مناطق بزنید متوجه می شوید که داستان همچنان همان است که بود.

اما حالا دادستان جدید ساوه برای پایان دادن به این فاجعه، ضرب الاجل تعیین کرده است.

او که روز گذشته باتفاق جمعی از مسئولان استانی و شهرستانی از نقاط جنوب و جنوب شرق ساوه موسوم به "رودابان" و "باغ زرباف" که بخشی از اراضی این مناطق زیر کشت رفته و با استفاده از فاضلاب آبیاری می شود، بازدید کرده به خبرنگار ایسنا گفت: هیچ عذری از مسئولان استانی و شهرستانی در عمل به تکالیف قانونی خود برای پایان دادن به کشت با فاضلاب در ساوه پذیرفتنی نیست.

محمودرضا سازنده اظهار کرد: مشاهدات صورت گرفته در جریان بازدید اخیر بیانگر آن است که فاضلاب خانگی شهر ساوه به همراه روان آب‌ها وارد کانال‌ها و جوی شده و پس از تجمیع از طریق کانال خروجی به نقاط جنوبی شهر و در مجاورت اراضی کشاورزی وارد می‌شود.

وی افزود: در منطقه‌ای نظیر رودابان واقع در جنوب شهر ساوه، روان‌آب‌ها و فاضلاب شهر ساوه از ابتدای جاده روستای الوسجرد از محدوده شهری خارج شده و در مجاورت اراضی کشاورزی قرار می گیرد و نفوذ آن به لایه‌های زمین و نیز اراضی کشاورزی تبعات زیست محیطی به همراه دارد.

وی همچنین گفت: نظیر چنین اتفاقی در اراضی جنوب شرق ساوه نیز بوقوع پیوسته و اینبار برخی کشاورزان به دلیل محدودیت منابع آبی اقدام به انتقال فاضلاب توسط موتورهای پمپاژ آبی می‌کنند که از کانال مجاور اراضی کشاورزی عبور کرده و از این آب برای کشت برخی محصولات کشاورزی استفاده می‌کنند.

دادستان ساوه افزود: پس از بازدید از این نقاط به همراه بازدید از تصفیه خانه فاضلاب شهر به همراه مدیران شرکت سهامی آب منطقه‌ای مرکزی و آب و فاضلاب استان مرکزی و شهرستان ساوه، رئیس شورای اسلامی شهر و شهردار، رئیس اداره محیط زیست، سرپرست دانشکده علوم پزشکی و جمع دیگری از کارشناسان و مدیران، جلسه‌ای در دادسرای شهرستان تشکیل و تکالیف قانونی هر دستگاهی جهت اجرا تعیین شد.

وی بیان کرد: مقرر شد که شهرداری ساوه نسبت به ایجاد شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب از محل خروج فاضلاب شهر ساوه و هدایت فاضلاب به تصفیه خانه اقدام و شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی با تصفیه فاضلاب ورودی در تصفیه‌خانه ساوه، پساب تصفیه شده را جهت بهره‌برداری از پساب تولیدی متناسب با شاخص‌های سازمان محیط زیست در اختیار شرکت سهامی آب منطقه‌ای قرار دهد.

وی افزود: همچنین مقرر شد شرکت سهامی آب منطقه‌ای مرکزی سازوکار لازم برای بهره برداری بهینه از پساب خروجی تصفیه خانه را اتخاذ و به گونه‌ای عمل کند که بالاترین بهره‌وری از پساب تولیدی بعمل آید. خروجی پساب تصفیه خانه فاضلاب باید براساس استانداردهای محیط زیست تعیین تکلیف شود تا از مزایای پساب تولیدی بتوان به خوبی بهره برداری کرد.

سازنده همچنین با تاکید بر اینکه رهاسازی بدون ضابطه فاضلاب و آبیاری اراضی کشاورزی با آب آلوده سلامت مردم را به خطر خواهد انداخت، بر عمل دستگاههای اجرایی به تکالیف تاکید کرد و افزود: نباید اجازه دهیم مشکلات انباشت شوند بلکه باید با هم افزایی و مشارکت بین بخشی مشکلات را برطرف کرد.

این وضعیت 50 سال است که وجود دارد

شهردار ساوه نیز از اجرای طرح ساماندهی فاضلاب‌ها در منطقه جنوب و جنوب شرق این شهر خبر داد و گفت: آبیاری مزارع جنوب و شرق ساوه با فاضلاب تصفیه نشده سالهاست با انتقادهای فراوانی همراه بوده است بطوری که خبرگزاری ایسنا این معضل را با تیتر" اینجا سرطان می‌کارند" بارها به مسئولان گوشزد کرد.

امیررضا یوسفیان افزود: کاهش بارندگی‌ها به میزان ۵۰ درصد بیانگر آن است که آب‌های سطحی ناشی از بارش‌ها نیست بلکه فاضلاب خانگی است و پایان دادن به شرایطی که این شهرستان در پی روان شدن فاضلاب خانگی با آن مواجه شده به عنوان یک موضوع مهم و اضطرار نیازمند هزینه مالی و مشارکت بین بخشی است.

وی با بیان اینکه حدود ۵۰ سال است که این وضعیت وجود دارد و تاکنون اقدامی جدی در این راستا انجام نگرفته است، گفت: به دلیل اینکه این مسئله به صورت مستقیم با سلامت مردم و امنیت غذایی مرتبط است، حتی دستگاه قضایی و بازرسی نیز در راستای احقاق حقوق عامه در این زمینه ورود پیدا کردند.

شهردار ساوه تصریح کرد: با پیگیری‌های جدی انجام شده توسط مدیریت شهری ساوه برای رفع این معضل چندین ساله، طرح ساماندهی این پساب‌ها با پیش‌بینی اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیارد ریال آغاز شده است. در طرح پیش بینی شده این پساب قرار بود با انتقال توسط لوله به اماکنی مانند شهرک بازیافت شهرداری منتقل شده و جهت احداث درخت و جنگل کاری مورد استفاده قرار گیرد اما در این جلسه مقرر شد انتقال به تصفیه‌خانه فاضلاب با اجرای شبکه به طول ۱۴ کیلومتر صورت گیرد.

وی ادامه داد: به دلیل کمبود آب شیرین برای آبیاری، فاضلاب به عنوان یک مکمل مهم و منبع آب جایگزین در دهه‌های اخیر در آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده شده است. آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب خام و پسماندهای آلوده معضلی است که پیامدها و عوارض متعددی دارد که نه تنها سلامت مردم را به دلیل تولید محصولات آلوده تهدید می‌کند، بلکه کیفیت خاک را نیز تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد.

یوسفیان افزود: رهاسازی پساب‌های خانگی در کوچه‌ها و معابر سطح شهر که توسط برخی از شهروندان انجام می‌گیرد باعث ایجاد آلودگی بهداشتی و زیست محیطی برای دیگر شهروندان خواهد شد.

وی افزود: برای رفع معضل رهاسازی فاضلاب‌های خانگی در معابر نیازمند همت عمومی و همچنین همکاری شهروندان هستیم و رعایت نکردن این مسائل که منشاء ابتلا به بسیاری از بیماری ها و معضلات است، سلامت جامعه و شهروندان را تهدید می‌کند.

تکمیل شبکه فاضلاب ساوه نیازمند اعتبار هزار میلیاردی

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی نیز گفت: تاکنون ۳۰ درصد شبکه فاضلاب در ساوه اجرا شده و ۷۰ درصد آن باقیمانده است و برای اجرای کامل این طرح نیازمند تخصیص اعتباری بالغ بر هزار میلیارد تومان هستیم که یک کار درازمدت و هزینه بردار است.

حشمت‌اله عباسی افزود: درصد آلودگی فاضلاب و روان آب بالا بوده و اگر وارد تصفیه خانه فاضلاب شود شوک وارد می‌کند که لازم است قبل از ورود، عملیات پیش تصفیه انجام شود که امیدواریم با جذب اعتبارات ملی و با مشارکت شهرداری این فرآیند عملیاتی شود.

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای مرکزی نیز گفت: چندین سال است این مشکل در شهر ساوه وجود دارد و با وجود برگزاری جلسات متعدد در سنوات گذشته اما اقدام موثری صورت نگرفته است.

عزت‌اله آمری افزود: ورود آب با حجم بالا نظیر سیلاب به تصفیه خانه فرآیند تصفیه را مختل می‌کند و تنها راه گریز از این مشکل هدایت فاضلاب خاکستری تولیدی در شهر ساوه به تصفیه خانه، اما با کنترل و مدیریت سیلاب است.

وی افزود: منشاء پساب‌ها شامل خانگی، کارواش و ... است و به دلیل کاهش بارش‌ها ماهیت بارندگی ندارند. دستگاههای اجرایی باید برای انتقال آن به تصفیه خانه مشارکت کنند. در حال حاضر حدود ۳۴۰ کیلومتر از شبکه فاضلاب شهر ساوه اجرا نشده و اجرای آن سالها طول می‌کشد.

وی بیان کرد: اجرای شبکه توسط شهرداری و هدایت آن به تصفیه خانه یک اقدام کوتاه مدت و ضروری است و شرایط موجود به جهت ورود آب‌های سطحی و روان شدن فاضلاب خانگی نگران کننده است.

باید عملیات پیش تصفیه صورت گیرد

رئیس محیط زیست ساوه نیز گفت: چون بارندگی کاهش یافته است به فاضلاب جاری شده اصطلاحا فاضلاب خاکستری گفته می شود.

سیدعلی دعایی لنگرودی افزود: باید عملیات پیش تصفیه صورت گیرد و پس از آن پساب وارد تصفیه خانه شده و به مصارفی که شاخص‌های زیست محیطی تعیین می کند برسد.

استفاده از فاضلاب، منشاء سالک

سرپرست دانشکده علوم پزشکی ساوه نیز گفت: استفاده از فاضلاب منشاء بیماری‌های گوناگون نظیر سالک و ... خواهد شد و سلامت مردم را به مخاطره خواهد انداخت.

محمود کریمی افزود: استفاده از پساب حتی برای کشاورزی نیز مناسب نیست و هرگونه بهره‌برداری حتی از پساب تصفیه شده در حوزه کشاورزی باید پس از نمونه برداری و بررسی دقیق صورت گیرد.

بر اساس این گزارش، اگر آرشیو خبرگزاری ایسنا را در طول چهار سال گذشته مرور کنید خواهید دید که به دفعات مکرر این خبرگزاری از یک فاجعه در کشاورزی ساوه خبر داده و گزارش منتشر کرده است.

نخستین بار در دهم تیرماه ۹۷ بود که گزارش "اینجا سرطان می‌کارند" بر روی خروجی ایسنا قرار گرفت و نسبت به وقوع یک فاجعه زیست محیطی در کشاورزی ساوه در منطقه باغ زرباف واقع در جنوب شرق ساوه که ناشی از آبیاری اراضی کشاورزی با پساب فاضلاب بود، به مسئولان وقت هشدار داد.

با وجود اینکه این گزارش با واکنش مسئولان سازمان محیط زیست کشور، وزارت بهداشت، وزارت جهادکشاورزی و حتی وزارت نیرو و مسئولان محلی برای جلوگیری از تداوم فاجعه زیست محیطی در حوزه کشاورزی ساوه همراه بود، اما پیگیری‌ها مقطعی بود و علیرغم تشکیل جلسه شورای پیشگیری از وقوع جرم با حضور مقامات قضایی وقت و تعیین تکلیف وظایف دستگاه‌های عضو، اما عزمی جدی برای پیشگیری از وقوع این فاجعه زیست محیطی در حوزه کشاورزی شهرستان ساوه مشاهده نشد!

بررسی‌های میدانی خبرنگار ایسنا در ساوه نشان از گسترش سرطان کاری در نقاط مختلف شهر داشت و بر این اساس مجددا گزارشاتی مبنی بر سرطان کاری در جنوب شهر ساوه واقع در منطقه رودابان و نیز در پائین دست شهر صنعتی کاوه با عناوینی نظیر " این قصه سر دراز دارد؛ پای کاوه هم به سریال سرطان‌کاری در ساوه باز شد" و "هر دم از این باغ بری می‌رسد؛ رونمایی از فصل جدید سریال سرطان‌کاری در ساوه! " در روستای غازم آباد از توابع بخش نوبران، منتشر شد.

داستان سرطان کاری در ساوه به همین جا ختم نشد و ایسنا پرده از یک فاجعه دیگر در کشاورزی ساوه برداشت و با انتشار گزارش "این‌بار بالاجبار سرطان می‌کارند! " در ۲۱ آبان ۹۸ از رهاسازی فاضلاب شهری در جنوب شهر ساوه و در منطقه‌ای موسوم به "رودابان" خبر داد، جایی که روان‌آب‌ها و فاضلاب شهر ساوه که از ابتدای جاده روستای الوسجرد از محدوده شهری خارج شده و مستقیما وارد اراضی کشاورزی می‌شوند و فاجعه دیگری در حوزه کشاورزی را به بار می‌آورند.

کشاورزان مدعی بودند این بار با ورود فاضلاب به اراضی کشاورزی به همراه زباله‌هایی که اغلب پلاستیکی هستند، ناخواسته اقدام به کشت سرطان می کنند که پیگیری ایسنا این ادعای کشاورزان رودابانی را تائید کرد و منجر به رسانه‌ای شدن معضل دیگری در شهر ساوه شد.

پیگیری مقطعی مسئولان جهت جلوگیری از فاجعه در کشاورزی ساوه به صورت مقطعی مانع از انجام این کار فاجعه‌آمیز که سلامت مردم را با کشت محصولات زراعی تهدید می‌کرد، شد، اما همان طور که گفته شد عمل نکردن متولیان امر به تکالیف قانونی خود منجر به تداوم این رفتار از سوی برخی کشاورزان در منطقه جنوب، جنوب شرق ساوه و نیز اراضی پائین دست شهرصنعتی کاوه و در نتیجه رهاسازی فاضلاب شهر ساوه و پساب بزرگترین شهرصنعتی کشور می‌شود.

به نظر می‌رسد دادستان جدید ساوه که فعالیت خود را از دوم مردادماه سال جاری در این شهرستان آغاز کرده است، عزم جدی برای پایان دادن به موضوع فاضلابیاری در این شهرستان دارد. بازدید میدانی با حضور مدیران استانی و شهرستانی و مکلف کردن آنها در عمل به وظایف قانونی خود به منظور پیشگیری از وقوع این فاجعه در حوزه کشاورزی ساوه می تواند نشانگر اهتمام جدی مدعی العموم بر خاتمه دادن به پرونده فاضلابیاری در قطب کشاورزی استان مرکزی باشد.

خبرگزاری ایسنا همچنان عملکرد مسئولان در خصوص این مسئله مهم زیست محیطی و اجتماعی را پیگیری خواهد کرد، باید دید این ضرب الاجل می تواند گره از کار فاضلابیاری در ساوه باز کرده و پایانی بر این فرایند مسموم باشد یا خیر.