برای هواداران فوتبال ایران و باشگاه استقلال «آوای ساوه» یک نام آشنا و خاطره انگیز است که در دهه ۷۰ در قالب هفته نامه منتشر می شد و مخاطبان از اول تا آخر هفته روزشماری می کردند تا از پیشخوان دکه های مطبوعاتی این نشریه و سایر هفته نامه های ورزشی را خریداری و مطالعه کنند.
در آن زمان مخاطبان هم «متن» خوان بودند و هم «تیتر» و «تصویر» خوان های علاقه مندی که حتی بریده عکس و مطالب هفته نامه ها را برای تزئین اتاق های منزل و محل کار خود استفاده می کردند و گاه با تیترهای آتشین و عکس های جذاب برای رقیبان هم کُری خوانی می کردند.
استقلال در دهه ۷۰ روزهای خوشی داشت و حتی فینال آسیا را مقابل دیدگان ۱۲۰ هزار تماشاگر تیفوسی آبی در برابر جوبیلو ایواتای ژاپن در ورزشگاه آزادی برگزار کرد که البته منجر به کسب ستاره سوم نشد؛ پرسپولیس یا پیروزی آن زمان هم تیمی قدرتمند با یارانی چون کریم باقری، رضا شاهرودی، احمدرضا عابدزاده، حمید درخشان و شماری از ستاره های فوتبال ایران به شمار می رفت و فضای کل کل و هواداری در غیاب صفحات مجازی، بیشتر به مینی بوس و فیات های خطوط منتهی به ورزشگاه آزادی و پرچم های سرخ و آبی و شیپورهایی که از شیشه بیرون می زد، خلاصه می شد و هواداران در اواخر هفته هم منتظر حاصل تلاش جمعی از ورزشی نویسان آن زمان بودند تا در میان صفحات هفته نامه ها مطالب و عکس هایی را بیایند تا بر شدت کُری های خود بیفزایند.
در دهه ۷۰ به دلیل تعداد کم روزنامه های ورزشی، این هفته نامه ها بودند که در اوج رونق خود قرار داشتند و طرفداران و خوانندگان نیز همیشه منتظر آخر هفته بودند تا از کیوسک های روزنامه فروشی این نشریات را تهیه و مطالعه کنند؛ حتی تلویزیون هم چندان پخش مستقیم فوتبال نداشت و اغلب شهرآوردها را پخش می کرد و هر از گاهی رقابت های بوندس لیگا با گزارش جهانگیر کوثری و یا خلاصه ای از مسابقات لیگ برتر انگلستان، کالچیو ایتالیا و لالیگا اسپانیا را در برنامه ورزش و مردم مرحوم بهرام شفیع به مخاطبان خود ارائه می کرد و بعد از اینکه شبکه سوم سیما تاسیس و فضای سه قطبی میان کانال های تلویزیونی صدا و سیما ایجاد شد، سالها طول کشید تا پوشش این شبکه که آن زمان به نام جوانان فعالیت خود را شروع کرد در سراسر کشور فراگیر شود.
اما در همین دهه با ورود روزنامه های تخصصی از قبیل خبر ورزشی، ابرار، جهان فوتبال و چند نشریه که به صورت روزانه منتشر می شدند، کم کم هفته نامه ها از رونق افتادند و اقبال مخاطبان نیز به آنها کمتر شد تا جایی که امروز از هفته نامه ورزشی آوای ساوه فقط یک نام و خاطره برجا مانده است و مسیر این نشریه از ماهیتی کاملا فوتبالی و ورزشی به نشریه ای در قالب جدول و سرگرمی تغییر کرده است.
روزنامه های ورزشی که آمدند، هر روز با تیترهای خود به خصوص در گرماگرم کُری های ۲ رقیب سنتی فوتبال ایران، از هواداران و خوانندگان دلبری می کردند و خوانندگان نیز همیشه دست به جیب بودند تا نسخه جدیدی از ابرار، کیهان ورزشی، استقلال جوان، پیروزی و سایر نشریات ورزشی را خریداری کنند و در غیاب فضاهای مجازی و اندروید، ساعاتی را در کنجی خلوت به مطالعه اخبار و تحلیل های منتشر شده بپردازند.
به هر حال با ورود روزنامه های ورزشی و پس از آن ظهور فضای اینترنت و سایتی شدن اغلب روزنامه ها و در یک دهه اخیر هم توسعه فضای مجازی و رویکرد مخاطبان، کم کم بساط روزنامه های کاغذی جمع شد و اغلب آنها ناگزیر شدند باد موافق تکنولوژی روز شوند و اقدام به انتشار نسخه های الکترونیکی نمایند؛ در این بین کم نیستند نشریاتی که به طور کلی قید فعالیت در این عرصه را به دلیل رقابت نابرابر با ادمین های فضای مجازی و البته تغییر ذائقه خوانندگان زدند و به تاریخ پیوستند درست مانند آوای ساوه که اکنون از آن همه سابقه فقط یک آرشیو بلندبالا و لوگویش برجا مانده است.
از آنجا که انتشار یک هفته نامه آن هم با گستره کشوری از سوی روزنامه نگاران ساوجی یک برهه درخشان در تاریخ روزنامه نگاری این دیار محسوب می شود، گفت و گویی با صاحب امتیاز این نشریه انجام دادیم تا هم جزئیات جالبی از فعالیت این نشریه، سرنوشت آن و بازگشتی به گذشته داشته باشیم و هم اینکه نسل جوان ساوه بدانند که در کمتر از ۲ دهه پیش، بخش زیادی از مردم ایران منتظر چاپ نشریه ای بودند که گردانندگان آن را همشریانشان تسکیل می دادند و در کنار تیم پرافتخار شن سا، حسابی اسم این شهر در ورزش فوتبال و فوتسال ورد زبان ها بود.
آوای ساوه چه شد؟
«جواد نبوتی» صاحب امتیاز نشریه آوای ساوه در گفت وگو با ایرنا، اظهار داشت: دهه ۷۰ اوج درخشش و رونق هفته نامه های ورزشی بود و این نشریه به دلیل اینکه از طرفداران باشگاه استقلال ایران به شمار می رفت، حسابی نزد هواداران و خوانندگان منتسب به این تیم محبوبیت داشت.
وی افزود: اما با ورود روزنامه های ورزشی و تامین خوارک خبری و تحلیل های روزانه برای مخاطبان، کم کم هفته نامه ها از رمق افتادند و این روزنامه های ورزشی از قبیل ابرار، خبر ورزشی، استقلال جوان، پیروزی و کیهان بودند که صبح هر روز مهمان خانه های مردم می شدند بنابراین دیگر مجالی برای فعالیت هفته نامه هایی مانند آوای ساوه باقی نماند.
وی اظهار کرد: در چنین شرایطی عملا تداوم فعالیت برای هفته نامه آوای ساوه در حوزه ورزشی مشکل شد و به همین دلیل با تغییر نام نشریه به «کولاک» در فاز دیگری فعالیت رسانه ای را ادامه دادیم و از سال ۱۳۸۳ تاکنون هم این نشریه با عنوان «جدول» فعالیت می کند.
نبوتی گفت: در دهه ۹۰ و اوج گیری فضای مجازی، زمینه فعالیت برای روزنامه های ورزشی هم مشکل شد و اکنون فقط چند روزنامه ورزشی از قبیل خبر ورزشی و گل فعالیت می کنند و باقی نشریات ادامه فعالیت خود را به صورت الکترونیکی و در فضای مجازی دنبال می کنند.
به گفته او، در سال ۱۳۷۱ آوای ساوه به عنوان نشریه ای محلی فعالیت خود را آغاز کرد و وجه تسمیه آن هم انتشار در جغرافیای شهرستان ساوه و استان مرکزی بود اما در سالهای بعد که مجوز انتشار کشوری آن اخذ شد برای جبران خلاء نشریات ورزشی به خصوص در حوزه باشگاه استقلال تهران و با توجه به علاقمندی صاحب امتیاز و مدیر مسئول به رنگ آبی، در تهران یک تیم رسانه ای گرد هم آمدند تا آوای ساوه را در قالب یک نشریه مرتبط با اخبار و رویدادهای فوتبالی و هفته نامه هواداری باشگاه استقلال منتشر کنند و در این زمینه هم ۲ ویژه نامه ماندگار برای مرحوم ناصر حجازی و همچنین منصور پورحیدری منتشر کرد که بازتاب زیادی در میان مخاطبان داشت.
مشکلات ادامه فعالیت به صورت مجازی
وی در مورد اینکه آیا رغبتی برای انتشار هفته نامه آوای ساوه به صورت آنلاین و با همان سبک و لوگوی سابق در حمایت از باشگاه استقلال، گفت: اکنون برخی از مخاطبان و هواداران سابق که آن زمان در سنین نوجوانی بودند، اقدام به ایجاد صفحات و گروههایی در شبکه های اجتماعی به خصوص اینستاگرام نموده اند که اقدام به انتشار جلدهای انتشار یافته آوای ساوه به عنوان یک موضوع نوستالژیک می کنند و همچنین مطالب و اخبار جاری باشگاه استقلال را منتشر می کنند.
صاحب امتیاز هفته نامه ورزشی آوای ساوه ادامه داد: با توجه به اینکه مدیریت صفحات شبکه های اجتماعی در شرایط کنونی در اختیار افراد متولد دهه ۶۰ که سن آنها زیر ۲۰ سال است، قرار دارد و صفحات زیادی با عنوان هواداری باشگاه استقلال که برخی از آنها حتی بیش از ۵۰۰ هزار عضو دارند را مدیریت می کنند بنابراین ترجیح دادیم در زمینه های دیگری همچنان نشریه را منتشر کنیم.
وی همچنین مدیریت آنلاین نشریه در قالب سایت یا صفحات شبکه های اجتماعی را از نظر هزینه ها و پرداخت حقوق به کارکنان دارای مشکلاتی دانست و گفت: در چنین شرایطی ممکن است ماهانه حدود ۱۰ میلیون تومان بابت حقوق و هزینه های جاری متحمل هزینه شویم و درآمد متناسبی با هزینه ها را هم نداشته باشیم.
به گفته او، با سرعتی که تکنولوژی در تغییر ماهیت نشریات ایجاد کرده که دست بالاتر را فضای مجازی دارد، اکنون فضا به گونه ای شده که تاریخ مصرف نشریات مکتوب به پایان رسیده است و زمینه کار برای آوای ساوه مشکل شده است و حتی مجوز فعالیت دامنه اینترنتی آوای استقلال را هم اخذ کردیم اما در عالم واقع اغلب مخاطبان به فضای مجازی و صفحات شبکه های اجتماعی علاقمند شده اند و به همین خاطر این دامنه را هم فعال نکردیم.
وی گفت: تا زمانی که علی فتح الله زاده سکان مدیریت باشگاه استقلال را در دست داشت، با مجموعه در ارتباط بودیم اما بعد از او و روی کار آمدن مدیران جدید ارتباطی نداریم.
شرایط این روزهای باشگاه استقلال متاثر از همراهی نکردن وزارت ورزش است
صاحب امتیاز هفته نامه ورزشی آوای ساوه در مورد شرایط این روزهای باشگاه استقلال به خصوص بعد از باخت ۲ بر صفر به سپاهان اصفهان و اعتراض هواداران به سرمربی و خواسته آنها برای تغییرات در کادر فنی، گفت: وقتی سرمربی با دانشی مانند استراماچونی از استقلال آن تیم رویایی ساخت که در زمین با هنرنمایی خود حریفان را یکی پس از دیگری شکست می داد و شانس قهرمانی تیم هم بسیار بالا بود، اما به دلیل همراهی نکردن وزارت ورزش و جوانان او را از دست دادیم.
نبوتی افزود: در زمان فعالیت این سرمربی ایتالیایی، سبک و کلاس فوتبال استقلال بسیار بالاتر از فوتبال ایران رفت ولی با رفتن او و جایگزینی فرهاد مجیدی به عنوان سرمربی تیم، او هم تلاش کرد راه استراماچونی را تداوم ببخشد اما در عمل نتوانست برنامه ها را در زمین پیاده کند و ناگزیر استفا کرد.
وی اظهار کرد: در میان سرمربیان داخلی شاید علیرضا منصوریان و فرهاد مجیدی بتوانند ناجی استقلال در شرایط کنونی باشند چون هر ۲ نفر از آنها تجربه کار با تیم را دارند اما به طور کلی مربیان داخلی در تیم های بزرگ کشور همیشه به مشکلاتی برخورد می کنند که نمونه آن نتیجه نگرفتن علی دایی با پرسپولیس یا منصوریان با استقلال بود و از این رو معتقدم که نسخه چاره ساز برای خروج استقلال از بن بست کنونی استخدام یک سرمربی درجه یک خارجی است ولی متاسفانه از نظر مالی شرایط باشگاه مناسب نیست و حالا هم وزارت ورزش در پی بورسی کردن سرخابی ها است که معلوم نیست سرنوشت این تیم ها به کجا ختم می شود.
نبوتی گفت: اگر یک سرمربی با رزومه و کلاس بالای خارجی جذب شود با توجه به مهره های شاخصی که استقلال دارد، حتما در ادامه لیگ برتر و رقابت های آسیایی موفق می شود.
وی گفت: محمود فکری با اینکه از جنس استقلال بوده و تعصب زیادی به باشگاه دارد اما به نظر می رسد در حد سرمربیگری این تیم بزرگ نیست و اگر هم در نساجی موفق بود به دلیل شرایط متفاوت نسبت به استقلال بود اما اگر هم تا امروز استقلال در میان سه تیم برتر جدول قرار دارد به دلایلی از قبیل خلاقیت فردی بازیکنان و همچنین ته مانده افکار تاکتیکی استراماچونی در تیم است.
به گفته او، نسخه چاره ساز برای استقلال در شرایط کنونی استخدام یک سرمربی با دانش خارجی است تا بتواند در ادامه رقابت های لیگ برتر و همچنین مسابقات آسیایی موفق عمل کند.
وی اظهار داشت: نتایج سالهای اخیر پرسپولیس مرهون دانش برانکو ایوانکویچ بود و حتی بعد از رفتن او، ۲ سرمربی دیگر با ادامه راه و مسیر او موفق عمل کردند بنابراین اگر استقلال هم بخواهد در قله فوتبال ایران قرار بگیرد باید یک سرمربی در حد توانمندی استراماچونی را جذب کند زیرا مربیان داخلی در تیم های بزرگ با چالش مواجه خواهند شد همانگونه که امثال علی دایی و علیرضا منصوریان نتوانستند در تیم های سرخابی کارنامه موفقی داشته باشند.
صاحب امتیاز هفته نامه ورزشی آوای ساوه در ادامه نقش تیم مدیریتی در جذب سرمربی توانمند خارجی و همچنین اسپانسر قدرتمند برای حل مشکلات مالی در باشگاه استقلال را بسیار تاثیر گذار دانست اما در عین حال تحقق این اهداف با کادر مدیریتی کنونی باشگاه را امکانپذیر ندانست.
چرا ورزشی نویس و روزنامه نگار تخصصی کم داریم؟
وی در مورد اینکه در عرصه رسانه و به خصوص در سطح استان مرکزی که اکنون ۲ تیم فوتبال و فوتسال لیگ برتری و ۲ تیم دیگر در لیگ دسته اول دارد و لزوم تربیت ورزشی نویسان و تحلیلگران تخصصی، گفت: امروزه در بستر اینترنت بستر مناسبی برای آموزش روزنامه نگاری ورزشی فراهم شده و ده ها صفحه با رویکرد آموزش رسانه و روابط عمومی فعالیت دارند و بسته های آموزشی رایگان را ارائه می کنند تا سواد رسانه ای خبرنگاران و علاقمندان این عرصه افزایش یابد.
نبوتی افزود: با توجه به حضور اساتید با دانش در این فضا و زمینه های موجود پیشنهاد می کنم که خبرنگاران و ورزشی نویسان از این ظرفیت ها به نحو مطلوب برای ارتقای توان خود استفاده کنند.
وی اظهار داشت: در زمانی که ما فعالیت رسانه ای در حوزه ورزش را آغاز کردیم فقط تعداد محدودی از مراکز آموزش روزنامه نگاری مانند دانشگاه علامه طباطبایی یا دانشکده خبر فعالیت می کردند و اگر می خواستیم کتابی در این زمینه را به دست آوریم باید جست و جوی زیادی در کتابفروشی ها انجام می دادیم اما امروزه حجم زیادی از مطالب آموزشی در بستر وب به صورت رایگان وجود دارد که با یک کلیک می توان پی دی اف مطالب را دانلود و مطالعه کرد.
صاحب امتیاز هفته نامه ورزشی آوای ساوه افزود: مشکل اینجاست که نسل جدید در حوزه یادگیری دچار تنبلی شده اند و شاهد هستیم که هم سواد نوشتن خیلی پایین آمده که وجود غلط های املایی در نوشته های فضای مجازی موید این مساله است و هم اینکه حوصله یادگیری فراگیران امروزی بسیار کاهش یافته است و به عنوان مثال با وجود در دسترس بودن کتاب خبر دکتر یونس شکرخواه، ساعاتی را برای مطالعه و یادگیری نحوه انتخاب تیتر، لید و نوشتن یک خبر صرف نمی کنند و اغلب متن ها را به صورت محاوره ای و بدون فعل و فاعل منتشر می کنند.
وی اظهار کرد: کسانی که می خواهند در حوزه ورزش و روابط عمومی مراکز ورزشی و باشگاه ها فعالیت کنند، ناگزیر باید دانش روز را یاد بگیرند و سواد رسانه ای خود را ارتقا دهند زیرا پیشرفت در این حوزه در تولید فرآورده های خبری و غیرخبری خود را نشان می دهد و در نهایت باعث علاقمندی بیشتر مخاطبان عام به مطالب خواهد شد.
نبوتی همچنین فعالیت های آموزشی انجمن و خانه های مطبوعاتی در استان ها را ظرفیتی دیگر برای افزایش سواد رسانه ای فعالان حوزه رسانه ای و ورزش بیان کرد و گفت: البته شرط اصلی وجود رغبت در افراد برای یادگیری است.
جام رمضان در ساوه با حضور ناصر حجازی
وی در پایان خاطره ای از حضور مرحوم ناصر حجازی سرمربی وقت استقلال در ساوه برای مسابقات جام رمضان با تیم دوم خود بیان کرد و گفت: در آن زمان تنور رقابت های فوتسال جام رمضان در همه شهرهای کشور داغ بود و اغلب بازیکنان فوتبال چمنی در این مسابقات حضور می یافتند.
نبوتی ادامه داد: از ناصر حجازی دعوت کردیم که برای برگزاری مسابقه با تیم شن سا که از قدرت های روز فوتسال ایران بود به ساوه بیاید و ایشان هم پذیرفت که با تیم دوم خود و نفرات ذخیره بیاید و تاکید داشت که بازیکنان ساوه ای را توجیه کنید که به نفراتم نیاز دارم و به گونه ای بازی نکنند که منجر به مصدومیت آنها شود اما بعد از ورود ایشان به سالن و تشویق بی امان تماشاگران، بسیار خرسند شد و از رای خود برگشت و دستور داد که بازیکنان با همه توان وارد رقابت شوند.
وی گفت: مرحوم حجازی مدیریت قاطع و فوق العاده ای روی بازیکنان داشت و حتی آنها از نگاه سرمربی می فهمیدند که در زمین باید چکار کنند و واقعا حیف شد که این شخص ارزشمند را خیلی زود از دست دادیم.
نبوتی گفت: ناصرخان هرگز زیر بار حرف اعضای هیات مدیره، مدیرعامل و اسپانسر نمی رفت و هرگز بازیکن تحمیلی و سفارشی را قبول نمی کرد و با همین ویژگی های شخصیتی بود که استقلال را تا یک قدمی قهرمانی آسیا و کسب ستاره سوم مقابل جوبیلوایواتا پیش برد.
در شهرستان ساوه ۱۵ نشریه دارای مجوز فعالیت می کنند که ۶ نشریه به صورت دو هفته نامه، پنج نشریه به صورت ماهنامه، یک نشریه به صورت فصلنامه، یک نشریه دو فصلنامه و یک نشریه هم به شیوه سالنامه منتشر می شود و حدود ۴۰ خبرنگار هم در این منطقه مشغول به فعالیت هستند.
گفت و گو از یحیی معماری
