بیماری کرونا اینروزها نقل محافل و مجلس رسمی و غیررسمی در سراسر دنیاست و البته برای کشورهایی که علائمی از این ویروس در بین مردم آنها وجود داشته باشد تاثیرات مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زیادی بر جای خواهد گذاشت.
این بیماری ناشناخته اما برخوردار از یک اپیدمی پیش رونده، طبیعتا رفتاری ناشناخته دارد و علاوه بر تاثیر بر سلامت جسمی مردم در حوزه اقتصاد زندگی آنها نیز بسیار تاثیرگزار است و در جوامعی که اقتصادی شکننده دارند قطعا اثرات منفی بیشتری برجای خواهد گذاشت تا جایی که انتظار می‌رود در ادامه شیوع این بیماری در چنین جوامعی شاهد بروز کرونای اقتصادی نیز باشیم.
در همین رابطه یک اقتصاددان در گفت‌وگو با ایسنا، اجرای دقیق پروتکل‌های بهداشتی را راهکار جلوگیری از شیوع کرونای اقتصادی در کشورهایی دانست که با این بیماری درگیر هستند.
دکتر علی یونسی، اظهار کرد: در یک نگاه حساس‌تر می‌توان گفت که شیوع این بیماری‌ها به صورت مصنوعی از جمله روش‌های خاص برای ضربه زدن به اقتصاد و فعالیت‌های روزانه یک کشور است و بعید نیست برخی کشورها با چنین هدفی و تعمدا به دنبال گسترش این ویروس در سایر کشورها باشند.
وی به تبعات و اثرات کوتاه مدت و بلند مدت شیوع بیماری‌های واگیردار بویژه ویروس کرونا در اقتصاد یک کشور پرداخت و افزود: پدیده کرونا در اقتصاد کشور در کوتاه مدت تاثیر منفی خواهد داشت ولی به تدریج اثرات آن کاسته شده و در بلند مدت تاثیر منفی اقتصادی متوجه اقتصاد کشور نخواهد شد.
عضو گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور استان مرکزی، به تاثیرات کوتاه مدت کرونا ویروس در اقتصاد کشور اشاره کرد و اثرات آن را در دو اقتصاد داخلی و خارجی برشمرد و افزود: طبیعی است تاثیر پدیده کرونا در اقتصاد خارجی کشور در برخی بخش ها مثبت و در سایر بخش‌ها منفی است.
وی افزود: انتظار می رود پدیده کرونا تاثیر مثبتی در اقتصاد خرد کالاهایی نظیر مواد شوینده، بهداشتی، ضدعفونی‌کننده و موادغذایی که برای بهبود این بیماری توصیه می‌شود داشته باشد و برای سایر خدمات و کالاهای غیرمرتبط و غیرضروری با این ویروس، تاثیر منفی داشته باشد چرا که میزان تقاضای خرید این کالاها کاهش پیدا می‌کند.
این متخصص حوزه اقتصاد افزود: در حوزه صادرات بیشتر تابع این فرضیه هستیم که کشورهای دیگر در مواجهه با این موضوع چه رفتاری از خود نشان می‌دهند. اگر فرض کنیم که آمریکا منتشرکننده این ویروس در جهان باشد و طراحی بیولوژیکی این ویروس به شکلی باشد که کشورهای خاصی نظیر ایران را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد، طبیعتا به سایر کشورها هشدار داده می شود که این ویروس در ایران قابل انتقال از طریق موادغذایی و سایر کالاهاست، و عمر زنده بودن ویروس بر روی کالاها ماندگار بوده و بالاست لذا وارادت کالای ایرانی می‌تواند زمینه‌ساز واردات کرونا به کشورهای دیگر شود.
وی ادامه داد: اگر این فرضیه از سوی کشورهای طرف صادراتی ایران مورد پذیرش قرار بگیرد و کالاهای ایرانی بویژه در حوزه اقلام بهداشتی و مواد غذایی برای این کشورها مفید نباشد طبیعتا ممکن است رفتاری پیش بگیرند که منجر به کاهش واردات از ایران شود.
یونسی به موقتی بودن این رفتار از سوی کشورهای وارد کننده کالای ایرانی اشاره کرد و افزود: از آنجاکه عدم واردات کالای ایرانی در کشورهای طرف صادرات منجر به کمبود آن و افزایش سرسام آور قیمت در آن کشور خواهد شد، لذا ایجاد پروتکل‌های بهداشتی، مهمترین راهکار برای برون رفت از این معضل اقتصادی است.
وی بیان کرد: در اجرای دقیق این پروتکل بهداشتی در ابتدا ایران باید بپذیرد که شیوع بیماری کرونا تبعات منفی بهداشتی بر روی کالای تولیدی برجای گذاشته است و حال باید طرف‌های وارد کننده کالای ایرانی را مجاب کرد که برای واردات کالاها از استانداردهای بهداشتی به خوبی استفاده شده است تا خیال کشور طرف صادرات ایران راحت شود و تحقق این موضوع باید با مشارکت وزارت صنعت، معدن، تجارت، گمرک و وزارت بهداشت صورت گیرد.
وی بیان کرد: خروجی کالای ایرانی از کشور باید منجر به پیوست شدن کالا با برچسب هایی شود که بیانگر کنترل شدن آن در برابر ویروس کرونا باشد و تولیدکنندگان کالا، حمل کنندگان و آخرین فرآیند بسته‌بندی حتما از گواهی سلامت برخوردار بوده و با انجام عملیات ضدعفونی کامل آماده صادرات باشند.
عضو گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور استان مرکزی ادامه داد: در بازه بلند مدت نیز با توجه به افزایش نیاز کشورهای مصرف کننده به کالای ایرانی حتی امکان انتقال پروتکل بهداشتی به کشور واردکننده کالا نیز وجود دارد.
وی در ادامه گفت: یک فرضیه دیگر نیز وجود دارد و آن اینکه احتمال دارد کالای تولید داخل کشور به دلیل عدم صادرات ناشی از شیوع ویروس کرونا در داخل کشور بماند و الزاما باید به مصرف داخل برسد که این فرضیه نیز دارای تاثیرات مثبت یا منفی است.
وی تاثیرات منفی این فرضیه را متضرر شدن تولیدکننده دانست و افزود: در این میان دولت وظیفه دارد برای جلوگیری از متضرر شدن تولیدکننده تدبیری کند تا بتوان کالای مازاد را نگهداری کرد. هم اکنون در برخی کالاها که ماندگاری کمتری دارند نظیر خیار و گوجه و به دلیل تقاضای پائین آنها، قیمت این کالاها کاهش یافته است.
یونسی حمایت از واحدهای فرآوری کالاهای تولیدی و درخواست دولت از مردم برای افزایش مصرف روزانه کالاهای مازاد را راهکاری برای جلوگیری از متضرر شدن تولیدکنندگان و کشاورزان در هیاهوی شیوع بیماری ویروس کرونا دانست و افزود: کاهش قیمت کالای تولیدی و ایجاد امکان خرید این اقلام با قیمت مناسب برای مردم، از تاثیرات مثبت حضور کالای مازاد در بازار است.
وی کاهش تقاضای کالاها و خدمات در داخل کشور را از دیگر تاثیرات کرونا بر اقتصاد داخلی بیان کرد و افزود: در روزهای پایانی سال طبق رسوم دیرینه، مردم اقدام به خرید کالاهای جدید کرده و به عبارتی با نو شدن به استقبال نوروز می روند ولی شیوع بیماری کرونا موجب عقب نشینی مردم از حضور در بازار شده و طبیعتا خرید مردم به عقب می افتد و نتیجه آن کاهش فروش در اقتصاد خواهد شد و مشکلاتی را برای اصناف و تولیدکنندگان ایجاد خواهد کرد.
این اقتصاددان افزود: باید این حقیقت را پذیرفت که وقوع این پدیده اقتصادی متاثر از پدیده کرونا یک موقعیت خاص در اقتصاد ایران است و مدیریت آن تعاملات درونی مردم را می طلبد. مردم باید بدانند که در یک شرایط خاص قرار داریم. اگر در یک زمان یک چیزی را از زمین برداشته و با کمی دمیدن به آن اطمینان پیدا می کردیم که پاک شده و عاری از هرگونه آلودگی است و سپس میل می کردیم اما هم اکنون از دست دادن به یکدیگر و نزدیک شدن بهم در فاصله یک متری هم ملاحظاتی را انجام می دهیم که بیانگر یک رشد جدید و آموزش برای قوی شدن است.
وی ادامه داد: در گذشته شاید در روز در چند نوبت محدود یا برای وضو گرفتن اقدام به شستشوی دست می کردیم اما امروزه در طول شبانه روز به محض برخورد دست با هر انسان یا هر شیء بلافاصله اقدام به شستشوی دست می کنیم و در یک شرایط خاص قرار داریم.
وی تصریح کرد: در چنین شرایطی به اقتصاد کشور آموزش‌های جدیدی ارائه می‌شود، مبنی بر اینکه باید شرایط اقتصادی را با فضایی که در اثر چنین بحرانی بوجود آمده است وفق دهیم، در این شرایط مردم باید تمایلات خرید خود را عقب بیندازند و فروشندگان هم برنامه‌ای در شب عید برای جبران کسری فروش در طول سال نداشته باشند.
یونسی تصریح کرد: همه باید دست به دست هم داده و با توکل بخدا، همدلی و رعایت انصاف از این مقطع زمانی عبور کنیم و یقینا دستاوردهای این پدیده بسیار بیشتر از سختی آن است. معتقدیم که «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا» یعنی با هر سختی یک آسانی است و امروز اگر مردم ما در شیوع یک بیماری دچار سختی و مشقت شدند، اما قطعا در ادامه آن آسانی‌هایی درقالب قوی شدن مردم و حتی اقتصاد کشور در مواجهه با بحران ها پدیدار خواهد شد.
وی بیان کرد: یادمان باشد در چنین شرایطی باید در حوزه اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به دولت و رسانه‌های رسمی کشور اعتماد کنیم و در کنار این اعتماد صبوری پیشه کنیم و با رعایت اصول بهداشتی و روش های صحیح اقتصادی از این مقطع عبور کنیم.
این مدرس دانشگاه به وظیفه دولت در بخش‌های اقتصادی در مواجهه با این پدیده نیز اشاره کرد و افزود: دولت باید به گونه‌ای برنامه ریزی و تدبیر کند که بانک ها و ادارات امور مالیاتی شرایط را برای مردم درک کنند. نمی توان از مردم انتظار داشت که شرایط اقتصادی این روزها را بپذیرند اما بانک‌ها در مواجهه با دیرکرد پرداخت اقساط مردم اقدام سلبی و قانونی انجام دهند و پا را بر روی گلوی مردم بگذارند. اداره امور مالیاتی هم باید در هنگام محاسبه مالیات مردم به شرایط رکود اقتصادی متاثر از شیوع این بیماری توجه کند و مالیات حداقلی را در نظر بگیرد.
وی بیان کرد: خوشبختانه قوه قضائیه هم در مواجهه با متهمین با درک شرایط کشور موضوع بازداشت را به تعویق می اندازد که اقدام شایسته ای است و دولت هم وظیفه دارد در بخشنامه ای به بانک ها و دستگاه هایی که مطالباتی از مردم دارند، از آنها بخواهد نسبت به دریافت مطالبات کمی تعادل را حفظ کرده و مهربان‌تر برخورد کنند.
