ایسنا/مرکزی در پی انتشار گزارشی با عنوان "این‌بار بالاجبار سرطان می‌کارند!" که در ۲۱ آبان سال جاری بر روی خروجی خبرگزاری ایسنا قرار گرفت، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی نسبت به "رهاسازی فاضلاب شهری در جنوب شهر ساوه" واکنش نشان داد و از شکایت قضائی علیه فاجعه آفرینان کشاورزی و محیط‌زیست در این شهرستان خبر داد.
ایسنا در این گزارش نوشت: رهاسازی فاضلاب شهری در جنوب شهر ساوه و در منطقه‌ای موسوم به "رودابان" یک فاجعه است. جایی که روان‌آب‌ها و فاضلاب شهر ساوه که از ابتدای جاده روستای الوسجرد از محدوده شهری خارج و مستقیما وارد اراضی کشاورزی می‌شوند و فاجعه دیگری در حوزه کشاورزی را به بار می‌آورند.
این گزارش بازتاب زیادی در سطح کشور به همراه داشت تا جائیکه منجر به واکنش از سوی یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و برخی مقامات وزارت‌خانه‌ای شد و پس از انتشار این گزارش با پیگیری فرماندار ساوه به منظور جلوگیری از تداوم فاجعه زیست محیطی، با صدور نامه‌ای تکالیف و وظایف هر دستگاه برای جلوگیری از تداوم این معضل زیست محیطی مشخص شد.
علی میرزایی فرماندار ساوه در این نامه که خطاب به مدیران ادارات مرتبط با این معضل زیست محیطی شامل شهرداری، جهادکشاورزی، دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، اداره حفاظت محیط‌زیست، امور منابع آب و شرکت آب و فاضلاب شهرستان نوشته شد، خواستار اقدام عاجل حسب وظایف قانونی برای جلوگیری از این فاجعه زیست محیطی شده است و از مدیرکل محیط زیست استان مرکزی نیز خواست تا با بازدید میدانی راهکار برون رفت از این فاجعه را بررسی و گزارشی برای تصمیم گیری در این رابطه به فرمانداری ارسال کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی با اشاره به بازدید خود و جمعی از فعالان و دوستداران محیط زیست ساوه و نیز محیط‌بانان شهرستان از این منطقه، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه تمامی شهرهای استان مرکزی با مشکل رهاسازی فاضلاب در محیط زیست مواجه هستند، اظهار کرد: در یک مقطعی تمامی فاضلاب‌های شهری اراک به همراه آب برخی قنوات و آب‌های سطحی وارد رودخانه حاشیه شهر می شدند و مشکلات زیست محیطی را برای کلانشهر اراک بوجود می‌آورد.
رضا میرزایی افزود: با تکمیل سیستم فاضلاب شهری و حساسیتی که شهرداری اراک ایجاد کرد در حال حاضر رودخانه از ورود فاضلاب و روان آب‌های سطحی پاک شده و آب سالم و پاکی از رودخانه عبور می‌کند و منظره زیبایی در فضای رودخانه ایجاد شده است.
وی به وجود صنوف مزاحمی نظیر مکانیکی، تعویض روغنی و ... در جوامع شهری اشاره کرد و افزود: تولید و جاری شدن روغن سوخته و سایر مشتقات فعل و انفعالات مکانیکی ناشی از تعمیر خودروها و ماشین آلات یا جاری شدن آب حاصل از شستشوی تعمیرگاه و گاراژ منجر به ترکیب با شبکه آب های سطحی شهری شده و یک ترکیب با آلایندگی بسیار بالا را ایجاد می‌کند.
وی برخورداری از یک شبکه جمع آوری فاضلاب شهری و نیز شبکه جمع آوری آب‌های سطحی را راهکار مدیریت روان آب‌ها در هر شهری دانست و افزود: براساس قانون، آب و فاضلاب شهری موظف است پساب های خانگی شهری را جمع آوری و پس از انجام فرآیند تصفیه به امور منابع آب برای بهره‌برداری تحویل دهد. این تکلیف قانونی در مناطقی از شهر ساوه انجام نشده است و نتیجه آن بروز چنین فجایعی در حوزه زیست محیطی این شهرستان است.
این مقام مسئول در اداره کل محیط زیست استان مرکزی افزود: اجرای کامل سیستم مدیریت پساب‌های خانگی و جمع آوری فاضلاب شهری موجب خواهد شد که هیچ پساب خانگی وارد شبکه جمع آوری آب‌های سطحی نشود. متاسفانه در ساوه در خصوص مدیریت پساب خانگی اقدامات تکمیلی صورت نگرفته و تنها بخشی از محدوده شهری مجهز به سیستم شبکه جمع آوری پساب خانگی شده و در این خصوص محیط زیست استان مرکزی اخطارهای لازم را به مجموعه آب و فاضلاب شهرستان صادر داده است.
وی در ادامه، متولی مدیریت آب‌های سطحی و روان آب‌ها را مجموعه مدیریت شهری دانست و افزود: شهرداری‌ها موظف به مدیریت روان آب‌ها یا آب‌های سطحی ناشی از بارش باران هستند که بخشی از فاضلابی که در منطقه مورد اشاره گزارش ایسنا رهاسازی شده است روان آب‌ها یا آب‌های سطحی هستند که با پساب خانگی ترکیب و وارد رودابان می شود.
میرزایی از صدور اخطار به شهرداری ساوه مبنی بر مدیریت و کنترل آب‌های سطحی شهری خبر داد و افزود: شهرداری باید روان آب‌ها را به منطقه‌ای خارج از محدوده شهری هدایت کند که قابل استفاده برای کشاورزان نبوده و حتی در اراضی کشاورزی نیز جاری نشود بلکه باید با اجرای سیستم تصفیه، لجن گیری و جداسازی زباله از آب‌های سطحی فرآیندی را عملیاتی کند که پساب حاصل از تصفیه، برای آبیاری فضای سبز و موارد دیگری که مجاز به بهره‌برداری هستند، استفاده شود.
وی بیان کرد: در حال حاضر آب‌های سطحی در شهر محلات در حوضچه‌هایی جمع آوری شده و پس از انجام عملیات تصفیه، پساب حاصل از آنها در گلخانه‌های شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی تاکید کرد: بهره‌برداری از پساب حاصل از تصفیه فاضلاب خانگی و آب‌های سطحی در نقاطی از استان که با محدودیت منابع آبی متاثر از کاهش میزان بارش‌ها و نزولات آسمانی مواجه هستند، بسیار حیاتی است و نقش تعیین کننده‌ای در تامین نیاز آبی برای مصارف صنعتی و کشاورزی دارد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در ادامه به تکالیف جهادکشاورزی و آب منطقه‌ای نیز اشاره کرد و افزود: براساس قانون، مجموعه جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای نیز مکلف هستند مسیل‌هایی که محل عبور فاضلاب خانگی و روان آب‌های سطحی هستند را مدیریت کرده و اجازه ندهند که بهره‌برداران از فاضلابی که در دشت یا در مجاورت اراضی کشاورزی رهاسازی شده استفاده کنند.
وی به تعیین تکلیف دستگاههای اجرایی توسط قانونگذار اشاره کرد و افزود: براساس قانون مدیریت پسماند دانشگاه‌های علوم پزشکی و جهادکشاورزی نیز مکلف هستند که مانع کشت محصولات کشاورزی با استفاده از فاضلاب شده و در صورت اتمام عملیات کشت، تحت عنوان تهدید علیه سلامت عمومی اجازه ندهند محصول به مردم عرضه شود.
میرزایی رهاسازی فاضلاب در اراضی کشاورزی و کشت محصولات با آب آلوده را مصداق بارز تهدید علیه سلامت عمومی دانست و تصریح کرد: هر یک از دستگاههای متولی امر باید به وظایف قانونی خود عمل کنند و انتظار می‌رود که دستگاههای اجرایی نظیر آب منطقه‌ای، شرکت آب و فاضلاب، دانشکده علوم پزشکی، جهاد کشاورزی و شهرداری در خصوص کوتاهی‌های صورت گرفته در شهرستان ساوه مبنی بر رهاسازی فاضلاب در اراضی کشاورزی و کشت محصولات با آب‌های آلاینده و خطرناک که به تعبیر صحیح خبرگزاری ایسنا سرطان‌کاری است، توضیح دهند.
وی با تاکید بر اینکه محیط‌زیست استان مرکزی در این خصوص با تنظیم شکوائیه‌ای خطاب به دستگاه قضائی خواستار برخورد قانونی با فاجعه آفرینان در حوزه کشاورزی و سلامت عمومی مردم شده است، تاکید کرد: براساس ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، مجموعه مدیریت شهری مکلف به ایجاد خیابان‌ها و کوچه‌ها و میدان‌ها و باغ‌های عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود قوانین موضوعه است و وظیفه تنظیف و نگاهداری و تسطیح معابر و انهار عمومی و مجاری آب‌ها و فاضلاب و تنقیه قنوات مربوط به شهر و تأمین آب و روشنایی به وسائل ممکنه را بر عهده دارد.
میرزایی ادامه داد: همچنین براساس ماده یک قانون تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب، ایجاد و بهره‌برداری تأسیسات مربوط به توزیع آب شهری و همچنین جمع‌آوری و انتقال و تصفیه فاضلاب شهرها در داخل محدوده قانونی شهرهای هر استان به عهده شرکت مستقلی بنام شرکت آب و فاضلاب استان خواهد بود که توسط وزارت نیرو تشکیل خواهد شد.
وی بیان کرد: براساس تکالیفی که قانون مشخص کرده است شهرداری و شرکت آب و فاضلاب متولی مدیریت پساب خانگی و آب‌های سطحی را بر عهده دارند و چون این مسئله تهدید علیه سلامت عمومی است اداره کل محیط زیست و دانشکده علوم پزشکی مرجع شکایت به دستگاه قضائی است و براین اساس محیط زیست استان به عنوان دستگاه نظارتی حاکمیتی پس از صدور اخطار لازم به متولیان امر، اقدام به تنظیم و ارائه شکوائیه به مرجع قضائی کرده است و تا حصوص نتیجه پیگیری خواهد کرد.
به گزارش ایسنا، آلودگی‌های زیست محیطی تاثیرگذار بر کیفیت محصولات کشاورزی همواره دغدغه متولیان سلامت در تمامی جوامع است و در این میان رهاسازی فاضلاب در زمین‌های کشاورزی شاید از نگاه مردم و دغدغه‌مندان حوزه سلامت گناهی نابخشودنی محسوب شود، گناهی که چندی است در مزارع جنوب و جنوب شرق ساوه بوقوع می‌پیوندد.
فاضلابی که در این منطقه رهاسازی شده و وسوسه روان شدن آن، برخی از سودجویان این منطقه را ترغیب به کشت یونجه، گندم و جو می‌کند، حاصل تجمیع روان‌آب‌های شهری است که پس از تجمیع از طریق جوی‌هایی وارد اراضی این منطقه می‌شوند که درصد آلودگی آن بسیار بالاست.
آنچه در حال حاضر در حال اتفاق افتادن است، جریان فاضلابی است که همچنان در میان محصولات کشاورزی جنوب و جنوب شرقی ساوه روان است و مسئولان همواره در تلاش هستند توپ را به زمین دیگری بیندازند. هر کدام از آنها با توجیهاتی که دارند خود را مسئول به بار آمدن این فاجعه زیست محیطی نمی‌دانند و با گذشت افزون بر ۲۰ روز از رسانه‌ای شدن این فاجعه در کشاورزی ساوه، هنوز هیچ اقدام عملی برای حل این معضل زیست‌محیطی صورت نگرفته است.
مجددا تاکید می‌شود، نتیجه آبیاری محصولات کشاورزی با پساب‌های صنعتی و فاضلاب، آلوده شدن محصول به فلزات سنگینی نظیر سرب، نیترات، کادمیوم و ... است و بخش زیادی از مصرف کنندگان اینگونه محصولات را در معرض ابتلا به سرطان، نازایی، بیماری‌های ریوی و میکروبی قرار می‌دهد.
