این روزها رنج باغداران ساوه فقط مربوط به بارانی نیست که ترک‌های ارزان شدن به انارشان انداخته است.
همشهری آنلاین - مریم سرخوش : ترکیدگی ۶۰ تا ۷۰ درصدی محصول انار، نبود پوشش کامل بیمه‌ای، نامهربانی کارخانه‌های فراوری در خرید به‌موقع محصولات درجه یک آسیب‌دیده و البته پیگیری نشدن مشکلات کشاورزان به عنوان بخشی خصوصی و بدون حمایت‌های دولتی خستگی چند ماه انتظار برداشت محصول را به تن باغداران ساوه‌ای گذاشته است.
باران ابتدای سال جاری در انارستان‌های استان مرکزی بعد از ۳۰ سال باغداران را به برداشت محصولی پرکیفیت امیدوار کرد، اما در فصل برداشت روی دیگرش را هم به کشاورزان نشان داد. برداشت انار هر سال اواسط مهر در این شهرستان و دیگر شهرهای استان مرکزی آغاز می‌شود، اما امسال باردهی کامل محصولات به آبان رسید و با بارش‌های چند روزه همراه شد؛ بارش‌هایی که، به گفته علی اصغر زارعی، مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی، ۶ هزار هکتار از باغ‌های انار استان را تخریب و ۲۴ هزارتن، معادل ۴۰درصد از محصولات انار منطقه، را از بین برد.
- هر سال خسارت خشکسالی؛ امسال بارش‌ها
ابوالفضل شیرازی، باغدار ساوه‌ای، که به گفته خودش تنها یک درصد از محصولش باقی مانده است، می‌گوید: بارش‌های متوالی در چند روز باعث شد انارها دچار ترک‌های عمیقی شوند. به همین دلیل محصولی که می‌توانستیم تا ۵ هزارتومان هم بفروشیم، ۷۰۰ تومان خریدار دارد. کسی هم پیگیر خسارت‌های وارد شده به ما نیست و اعلام کرده‌اند خسارت این بارش‌ها شامل حال ما نمی‌شود.
محمودرضا خلیلی، معاون فنی جهاد کشاورزی شهرستان ساوه، ترکیدگی انار را از عوامل مهم خسارت‌زا برای این محصول عنوان می‌کند و می‌گوید: پدیده ترکیدگی انار بعد از کرم گلوگاه بالاترین خسارت را به کیفیت این محصول وارد می‌کند. در هفته‌های اخیر بین ۵۰ تا ۶۰ درصد محصول انار ساوه با عارضه ترکیدگی مواجه و خسارتی بالغ بر ۳۶۰ میلیارد ریال به باغ‌ها وارد شده است. کاهش ۳۵ درصدی قیمت انار تولیدی در مواجهه با عارضه ترکیدگی از تبعات این پدیده پاییزه است.
- انار از ۱۰ سال قبل گران نشده است
از سوی دیگر آغاز دیرهنگام فصل برداشت و از آن مهم‌تر گرانی‌های لوازم جانبی از جمله سبد و جعبه هم به مشکلی دیگر برای انارکاران تبدیل شده است. باغدار روستای یل‌آباد ساوه در این باره می‌گوید: زمان برداشت انار ۲۵ مهر است، اما نمی‌توانیم آن را پیش از رسیدن بچینیم. به دلیل تاخیر در شکوفه زدن ابتدای سال، برداشت به آبان رسید. یکی دو روز اول شرایط خوب بود، اما با آغاز بارش‌ها که چند روز هم ادامه داشت، بخش زیادی از محصولات سردرختی با آسیب مواجه شدند.
حسین دبیری ادامه می‌دهد: ۱۰ سال است که انار ساوه را ۲۵۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌کنند و با وجودی‌که کارتن از ۱۲۰ تومان به ۳۵۰۰ تومان رسیده اما باز هم قیمت انار همان است. این باغدار به قیمت بسیار پایین کارخانه‌داران برای خرید هر کیلوگرم انار ترک‌خورده و شکسته اشاره می‌کند و می‌گوید: ۸۰۰ تا ۸۵۰ تومان بهترین قیمت اعلام‌شده از سوی کارخانه‌داران است، اما با توجه به هزینه‌های جاری و کارگر هیچ منفعتی برای ما ندارد. با این شرایط حتی حقوق یک روز نیروی کار هم قابل تامین نیست.
حسن شریفی، رئیس جهاد کشاورزی ساوه، از تعامل نداشتن کارخانه‌های فراوری میوه با باغداران گلایه می‌کند و می‌گوید: در شرایط کنونی باغداران دچار خسارت شده‌اند و مراکز صنعتی باید با خرید مناسب انارهای شکسته و ترک‌خورده به یاری باغداران بیایند اما آنها این محصولات را به بهای کم خریداری می‌کنند و باعث ضرر و زیان باغداران شده‌اند.
- هزینه ۲۰ میلیونی؛ درآمد ۵ میلیونی
بی‌شک باغ‌های انار ساوه طی چند سال اخیر با کاهش قابل توجهی به دلیل خشکسالی روبه‌رو شده‌اند. کشاورزانی که تا همین چند سال قبل ۳ تا ۵ هکتار درخت انار داشتند به گفته خودشان امسال تنها یک هکتار درخت برایشان باقیمانده است، هر چند که در همین اراضی باقیمانده هم امید به کسب سود داشتند که البته آن هم به بار ننشست.
حاج حسن مفتاحی، ساکن روستای یل‌آباد، می‌گوید: امسال ۲۰ میلیون تومان هزینه یک هکتار باغ کردم و اگر شرایط این‌گونه نبود، می‌توانستیم با برداشت ۴۰ تا ۵۰ تن انار حداقل ۵۰ میلیون تومان درآمد داشته باشیم، اما با توجه به شرایط موجود شاید ۵ میلیون تومان درآمد داشته باشیم. نه فروش خوب است و نه بازار. خطی انارها آنقدر زیاد است که قیمت را نصف کرده و حتی با وجود کیفیت خوب محصول، به دلیل همین خط‌ها، دلال‌ها محصولمان را نصف قیمت می‌خرند. وانت‌بارهای کرمانشاه، لرستان و قزوین هم در روستا چرخ می‌زنند و هرکس که انارش را کمتر بدهد از او خرید می‌کنند. از ما کیلویی ۱۴۰۰ تومان می‌خرند و ۳ کیلو ۱۰ هزارتومان می‌فروشند.
- امیدی که زنده شد
حاج علی غیبی هم از خسارت‌های باران آبان در امان نمانده و از محصول ۲ هکتاری باغ‌هایش بخش زیادی با ترک‌خوردگی مواجه شده‌اند. این باغدار اهل روستای قردین ساوه می‌گوید: انار محصول آب‌بر است و هرچه بیشتر آب بخورد، کیفیتش بهتر می‌شود. امسال کیفیت انار ساوه قابل توجه بود، اما این باران باعث شد ترک‌های زیادی به محصول وارد و قیمت آن کاهش پیدا کند.
وی با اشاره به بلاتکلیفی در دریافت خسارت‌های بیمه ناشی از بارش باران اظهار می‌کند: زمانی که کارشناسان بیمه آمدند هم تایید پرداخت داشتند و هم عنوان کردند که ممکن است این خسارت‌ها شامل بیمه نباشد. محصولاتمان را برداشت کردیم و در نبود سرخانه، آنها را در سوله‌هایی که خودمان داریم نگهداری می‌کنیم.
این باغدار قروینی با انتقاد از نبود یک سردخانه نگهداری محصول انار با توجه به افزایش مصرف آن در شب چله و شب عید نوروز، ادامه می‌دهد: اگر دولت در این شهرستان اقدام به ساخت سردخانه کند، حاضریم برای نگهداری محصولاتمان هزینه هم پرداخت کنیم. اکنون انارها را در سوله‌های آجری نگهداری می‌کنیم و ممکن است تا شب چله دوام بیاورند، اما اگر سردخانه مجهز داشته باشیم، تا عید هم شرایط نگهداری وجود دارد و هم به نفع باغدار است و هم دولت.
وی به سال‌ها خشکسالی در این منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: ۳۰ سال است که حتی جوی مقابل باغ‌هایمان پر آب نیست، اما امسال آب در همه آنها جریان دارد. سد نزدیکی روستا هم پر شده و از آب آن به کشاورزان سهم می‌دهند. به همین دلیل برای اولین بار اقدام به کاشت گندم و جو کردیم و خود من ۳۰ هکتار از این ۲ محصول را امسال برای اولین بار کاشته‌ام. امیدواریم با برداشت گندم و جو خسارت‌هایی که برای کاشت انار داشتم جبران شود.
- صنعت کشاورزی؛ نیازمند حمایت دولت
رئیس جهاد کشاورزی ساوه در گفت‌وگو با همشهری عنوان می‌کند: ۴۰ درصد اقتصاد ساوه به انار وابسته است و مردم این منطقه از اول شهریور تا اول دی ماه همه درگیر برداشت، عرضه و فراوری این محصول هستند. انار از محصولات تاثیرگذار این شهرستان است، اما همه می‌دانند که این محصول و البته کل بخش صنعت کشاورزی جنگ با طبیعت است و با اختلاف دمای کم مشکلات زیادی در تخریب محصولات به وجود می‌آید.
حسن شریفی می‌افزاید: برداشت انار به صورت میانگین از اواخر مهر آغاز می‌شود و تا اواخر آبان ادامه دارد. امسال هم با تاخیر در برداشت مواجه شدیم که با وجود بارندگی‌های آبان‌ماه باغ‌ها تحت تاثیر تغییرات درجه حرارت قرار گرفتند و بخش زیادی از انارهای درجه یک این منطقه آسیب دیدند. شریفی در پاسخ به گلایه کشاورزان برای پرداخت نشدن خسارت باران از سوی بیمه تاکید می‌کند: تنها چتر حمایتی بخش کشاورزی، بیمه است و در این زمینه یک بیمه عمومی داریم که شرایط کلی را در برمی‌گیرد. اما برای بهره‌مندی از بیمه آفتاب‌سوختگی و ترک‌خوردگی باید هزینه‌های بیشتری شود. درباره ترک‌خوردگی‌های ناشی از تغییرات جوی و باران باید کشاورزان برای هر هکتار ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتومان علاه بر بیمه عمومی پرداخت کنند.
وی ادامه می‌دهد: اکنون از ۷ هزار هکتار باغ انار ساوه تنها ۲ هزارهکتار بیمه ترک‌خوردگی دارند که پیگیر پرداخت آن هستیم. اما درباره دیگر خسارت‌دیدگان کاری از دست ما ساخته نیست و تنها اقدامی که می‌توانیم انجام دهیم، فراهم کردن شرایط عرضه محصولاتشان به کارخانه‌های فراوری است تا بخشی از خسارت‌هایشان جبران شود. هر چند در صنایع فراوری بخش خصوصی هم هیچ حمایتی از باغداران وجود ندارد.
این مسئول با تاکید بر این‌که صنایع تبدیلی برای کاهش قیمت‌ها با تاخیر اقدام به خرید انارها می‌کنند، اظهار می‌کند: ۱۴ کارخانه فراوری پس از ۲ هفته از زمان برداشت اقدام به خرید محصول کردند که قیمت محصول را به شدت کاهش داد. انارهای درجه یک ساوه که با ترک‌خوردگی مواجه شده‌اند با قیمت ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ تومان خریداری می‌شوند که برای این صنایع بسیار مناسب است، اما ضرر هنگفتی به باغداران زده است.
وی تاکید می‌کند: دولت باید در عرصه اقتصاد کشاورزی وارد شود و اقدام به حمایت کند. محصولات کشاورزی زمان نگهداری مشخصی دارد و نمی‌توانیم آنها را در بازه زمانی مشخص برای گران‌تر شدن انبار کنیم. به محض رسیدن محصول باید عرضه در بازار صورت بگیرد و به همین دلیل است که نیازمند حمایت دولت هستیم تا این بی‌مهری بخش خصوصی به حوزه کشاورزی جبران شود. شریفی از صادر شدن مجوز برای ساخت سردخانه‌هایی با ظرفیت ۷۰ هزار تن هم خبر می‌دهد و می‌گوید: همچنان در این حوزه با مشکلات زیادی مواجهیم و به همین دلیل باغدار یا با خرابی محصولش مواجه می‌شود یا باید با قیمت خیلی کم آنها را به صنایع فراوری و دلال‌ها واگذار کند.
