بهار فصل زادآوری بسیاری از جانوران است، البته برخی جانوران از این اتفاق، میمون و مبارک، خاطرات ناخوشایندی دارند !
دست درازی انسان به حریم زندگی حیوانات گاه تا آنجا پیش می رود که به جدا کردن فرزندان جانوران از والدینشان می انجامد، این کار با هر نیتی که انجام شود، مصداق ظلم آشکار به زیستمندان بیگناه طبیعت است، مخصوصا وقتی بدانیم که جانوران عموما فرزندان جدا شده از خود را دوباره به بهیچوجه نخواهند پذیرفت .
به گزارش ایسنا، منطقه مرکزی، در دنیای پرندگان جوجه هایی که به این شکل از والدین جدا می شوند، به دلیل مهیا نبودن شرایط و نشیمنگاه مناسب و نبود تغذیه سالم و صحیح در کنار انسان ها، دچار انواع بیماری ها شده و در نهایت، مرگ سرنوشت محتوم آنها خواهد بود .
آنها حتی اگر از این مرحله عبور کنند نیز به دلیل عدم فراگیری پرواز و شکار، شانسی برای بقا در طبیعت نخواهند داشت. در موارد زیادی مشاهده می شود که افراد با انگیزه سودجویی، سرگرمی یا کنجکاوی اقدام به جداسازی این نوزادان از مادرانشان کرده و پس از چند روز یا با اجساد آنها روبرو می شوند یا اگر خیلی احساس مسئولیت کنند، جوجه را به ادارات محیط زیست تحویل می دهند، غافل از اینکه کار از کار گذشته است .
سوالی که در این شرایط شاید به ذهن متبادر شود اینست که "در فصل بهار که زمان زایش جوجه های پرندگان و نوزادان وحوش است، در صورت مشاهده این حیوانات نوپا در طبیعت چه عکس العملی باید از خود نشان دهیم "
پاسخ به این سوال را در گفتگو با کارشناسان و مسئولان محیط زیست جویا شدیم. شاید شما یکی از افرادی باشید که با چنین صحنه ای مواجه شده باشید. پس این گزارش را با دقت بخوانید .
یک دامپزشک حیات وحش در این رابطه به ایسنا، گفت: در صورت مشاهده فرزندان حیوانات در طبیعت نباید این تصور بوجود آید که حیوان تنها در حیات وحش رها شده است، والدین او حتما در همان اطراف حضور دارند ولی تحت تاثیر ورود انسان به محدوده زندگی آنان، یقینا کمی دورتر از فرزندان خود در محل حاضر هستند.
دکتر "ایمان معماریان" افزود: جابجایی و لمس این حیوانات موجب مرگ آنها می شود و انتقال آنها از طبیعت به محیط خانه نیز کاری بسیار اشتباه بوده و موجب از بین رفتن گونه های جانوری خواهد شد .
کلینیک های دامپزشکی خصوصی مجوز درمان گونه های حیات وحش را ندارند
وی در خصوص انتقال حیوانات از طبیعت برای درمان، به کلینیک های دامپزشکی از سوی مردم گفت: کلینیک های دامپزشکی خصوصی مجوز درمان گونه های حیات وحش را ندارند و این حیوانات در صورتی که بیمار شده و نیاز به تیمار داشته باشند باید به سازمان محیط زیست منتقل و از طریق کلینیک تخصصی حیات وحش یا پارک پردیسان تهران معاینه و تحت درمان قرار گیرند .
وی همچنین با اشاره به بیماری های مشترک بین انسان و حیوان افزود: لمس هر حیوانی بدون نظارت و کنترل دامپزشکان، احتمال انتقال بیماری به انسان را بوجود خواهد آورد، علاوه بر اینکه به دلیل عدم اطلاع مردم از نحوه زیست گونه های حیات وحش و آشنا نبودن آنان با محیط نگهداری و نوع تغذیه جانوران، هرگونه اقدام خودسرانه در خصوص این حیوانات آسیب های جدی به آنان وارد می کند که این آسیب ها بعدها غیر قابل جبران خواهد بود .
معماریان به مردم توصیه کرد که در صورت مشاهده حیوانات در طبیعت اولا در صورتی که مشکلی برای حیوان پیش نیامده از نزدیک شدن به او خودداری کنند و چنانچه برای حیوان مشکلی پیش آمده بود، موضوع را به سازمان محیط زیست اطلاع دهند و به هیچ عنوان مداخله ای در زندگی فرزندان حیوانات نداشته باشند چرا که بوی دست انسان حتی موجب خواهد شد که مادر حیوان از نگهداری او امتناع کند، بنابراین در صورت مشاهده حیوان حتما از او فاصله بگیرند تا بتواند به زندگی طبیعی خود ادامه دهد .
قطعا دوست ندارید فرزندانتان به اسارت گرفته شوند
مدیرعامل موسسه مردم نهاد حافظان طبیعت ساوه نیز به خبرنگار ایسنا گفت: خداوند در آیه ۳۸ سوره انعام به انسان هشدار داده و موجودات دیگر را امت هایی چون انسان بشمار می آورد و می فرماید "هیچ جنبنده ای در زمین و هیچ پرنده ای که با دو بال خود پرواز می کند، نیست مگر اینکه امت هایی همانند شما هستند. ما هیچ چیز را در این کتاب ، فرو گذار نکردیم سپس همگی به سوی پروردگارشان محشور می گردند ."
وی افزود: بر این اساس همانطور که انسان ها حب فرزندی و پدر و مادری دارند، حیوانات نیز به حسب غریزه خدادادی دارای محبت و علاقه به فرزندند و مصداق آن دفاع جانانه ای است که حیوانات از فرزندشان انجام می دهند .
مهدی فرقانی پور افزود: یکی از دستورات اسلام این است که هر آنچه را برای خود میپسندی برای دیگران هم بپسند، قطعا برای ما قابل پسند نیست که اطفال و فرزندانمان به اسارت گرفته شده و آزار ببینند .
وی با بیان اینکه در ماه مبارک رمضان هر کار خیری ثواب مضاعف دارد، آیا هر کار زشتی عقوبت افزون ندارد؟ گفت: چگونه راضی می شویم به بهایی اندک یا از سر خودخواهی و کنجکاوی، جوجه ها و نوزادان حیوانات را از آنها جدا کنیم .
وی ادامه داد: به فرمایش امام صادق علیه السلام "هیچ پرنده ای در دریا و خشکی صید نمی شود و هیچ حیوانی کشته نمی شود مگر آنکه تسبیح گویی از بین رفته است ."
نوزادان حیوانات با کمک ما تلف خواهند شد!
یک مستندساز حیات وحش نیز گفت : بسیاری از مردم وقتی نوزاد حیوانات را پیدا می کنند با تصور اینکه این نوزاد مادر خود را گم کرده، از سر دلسوزی، خیرخواهی یا کنجکاوی اقدام به انتقال این حیوان از حیات وحش کرده و او را به سازمان محیط زیست منتقل کرده یا در منازل خود نگهداری می کنند .
فتح الله امیری افزود: اینگونه اقدامات از روی ناآگاهی صورت می گیرد و معمولا بازگشت حیوانی که از مادرش جدا شود، به طبیعت و آغوش مادر، بسیار سخت و حتی در برخی موارد غیرممکن است .
وی به مردم توصیه کرد که در هر شرایطی کاری به حیات وحش و حیوانات نداشته باشند. سرگردانی یک بره آهو در طبیعت به معنای رها شدن او در طبیعت نیست، قطعا والدین او در همان نزدیکی ها هستند و این نوزاد نیازی به کمک ما ندارد، در واقع او با کمک ما تلف خواهد شد .
این مستندساز حیات وحش در ادامه با بیان اینکه روزانه بطور متوسط بین یک تا سه مورد مداخله انسان در کار حیوانات حیات وحش را در طبیعت شاهد هستم، گفت: به محض دخالت انسان در زندگی حیوانات، توصیه های لازم برای ممانعت از انجام این کار به گردشگران ارائه می شود، اما علیرغم این توصیه ها به کرات شاهد بروز این اتفاقات هستیم .
امیری از رسانه ها و فضای مجازی خواست تا با گفتگو با کارشناسان و مسئولان محیط زیست هشدارهای لازم را در این خصوص به مردم ارائه دهند .
فرصت تولیدمثل را از پرندگان نگیرید
یک کارشناس ارشد محیط زیست نیز گفت: تنوع زیستی منبع الهام و درمان خستگی‌های روح ما، تأمین کننده آب و غذا و هوای سالم، حافظ خاک و ذخیره ژن های با ارزش برای نسلهای آینده و مهمتر از همه همسایگان و خویشاوندان قدیمی و طبیعی ما برای میلیاردها سال بوده اند، به همین دلیل پیوندهایی عمیق و ناگسستنی با روح و جسم ما دارند، پیوندهایی که چنانچه به خطر بیفتند برای بشر آینده روشنی متصور نخواهد بود .
" امیر شاهین پور" افزود: کشور ما سرزمینی وسیع، متنوع و سرشار از زیبایی های طبیعی است، اما در کمال ناباوری و تأسف، ذخایر طبیعی زندهاش دستخوش انواع تخریب و تهدیدهای مختلف قرار گرفته است .
وی ادامه داد: از عوامل مهم تهدید تنوع زیستی می توان به ورود گونههای غیر بومی، تخریب اکوسیستمها و صید و شکار خارج از ظرفیت و برای لذت اشاره کرد، اما با توجه به اینکه فصل بهار فصل زایش وحوش و پرورش نوزادان حیوانات در طبیعت است، یکی دیگر از عوامل آسیب به تنوع زیستی که در بیشتر اوقات توسط افراد علاقه مند به طبیعت و حیات وحش و به علت عدم آگاهی کافی رخ می دهد، دستکاری در حریم زندگی حیات وحش و جابجایی آنها، گاه برای بزرگ کردن به عنوان حیوان خانگی یا حتی در حد نوازش و گرفتن صرفا یک عکس با این نوزادان است .
وی با تاکید بر لزوم آگاهی بخشی درخصوص عوارض اینگونه دست اندازی ها در زندگی گونههای مختلف جانوران، تصریح کرد: پروسه تولید مثل در طبیعت رفتاری پیچیده و زمانبندی شده است که جانوران را مجبور به مصرف انرژی زیاد و تکاپوی فراوان می کند، تا بتوانند در زمان مناسب و مکان امن برای بقای نسل خود زادآوری کنند .
این کارشناس ارشد محیط زیست ادامه داد: برای مثال رفتار منجر به زادآوری در پرندگان بسیار پیچیده بوده و بعد از انتخاب جفت مناسب و لانه سازی در مکان مناسب صورت می گیرد، در برخی گونهها همچون چکاوکها بعد از نمایش های جنسی توسط جنس نر و انتخاب شدن توسط جفت ماده، این روند ادامه پیدا می کند. در مناطق مختلف طبیعت شهرستان ساوه چکاوک کاکلی، کبک، تیهو و بلدرچین با زحمت فراوان و مصرف انرژی فراوان لانه خود را بر روی زمین می سازند، مکان لانه از نظر پرنده امن ترین نقطه منطقه برای جوجهها خواهد بود ولی متاسفانه حضور دسته جمعی و بدون ملاحظه طبیعت گردان و خانوادهها در طبیعت با ایجاد مزاحمت هایی همچون سر و صدا، آتش سوزی، لگدمال کردن، آفرود رفتن با اتومبیل ها و ... سبب ترک لانه توسط پرنده می شود، این شرایط در نهایت باعث می شود پرنده عملا یک سال فرصت تولیدمثل را از دست بدهد یا با تغییر مکان لانه جوجه آوری اش به تعویق بیفتد و جوجهها بدلیل متولد نشدن در زمان مناسب، در اثر تغییرات فصل یا بدنبال کمبود آب و غذا به ثمر نرسیده و تلف شوند .
وی بیان کرد: گونههایی مانند کبک با مشاهده کمترین دستکاری در لانه از خوابیدن بر روی تخمها خودداری کرده و لانه را رها می کند و عملا انرژی فراوانی را بیهوده صرف کرده اند که خود سبب کاهش عمر و بقای پرنده مادر می شود .
استرس، زمینه ساز مرگ مادران در حیات وحش
شاهین پور تاکید کرد: تحقیقات نشان می دهند ایجاد سر و صدا یا تعقیب و گریز جانور و سایر عوامل استرس زا سبب متوقف شدن پروسه تخمک گذاری در تخمدان و قطع تخم گذاری در پرندگان شده و در پستانداران حتی سبب سقط جنین یا تولد نوزادانی نارس یا مرده می شود. بهم ریختن آرامش حیات وحش در پستانداران بزرگ جثه در روزهای آخر بارداری می تواند سبب فشار جسمی فراوان به مادر شده و زمینه مرگ مادر را فراهم کند .
وی افزود: در گونههایی از پستانداران مانند قوچ و میش یا کل و بز حیوان ماده نوزاد را در مکانی امن و به دور از هر گونه خطر بدنیا میآورد، معمولا نوزاد بعد از لیسیده شدن توسط مادر فاقد بو است تا هیچ گوشتخواری را جذب نکند، مادر نوزاد را برای چریدن در مکانی امن رها می کند و تا دو هفته مخفیانه برای شیر دادن به محل رفت و آمد می کند تا جلب توجه نکند، بنابراین حضور انسان در مرحله اول سبب ایجاد استرس برای نوزاد و فراری شدن و قرار گرفتن او در معرض دیده شدن شده و در مرحله دوم لمس نوزاد توسط انسان سبب ماندن بوی انسان بر روی بدن او می شود که خود سبب ایجاد استرس در مادر و اکثرا رها کردن نوزاد توسط مادر شده و یا همین بو موجبات جذب طعمه خواران را به سمت نوزاد بیدفاع فراهم میسازد .
به گفته این کارشناس حوزه حیات وحش، در گونههای گوشتخوار مانند گربه سانان و سگ سانان دستکاری نوزاد سبب می شود مادر برای جابجایی نوزادان به مکان امنتر اقدام کند که این خود سبب به خطر افتادن جان مادر و تولهها در اثر تصادفات جادهای یا دیده شدن توسط سایر طعمه خواران یا درگیری مادر با سگهای گله شده و سبب کشته شدن مادر و تولهها می شود، برای مثال اکثر تلفات سیاهگوش(لینکس) در منطقه شکار ممنوع خرقان و نوبران در اثر درگیری با سگهای گله است .
نقص عضو، سرنوشت جوجه هایی که به اسارت برده می شوند
وی افزود: از آنجاکه رژیم غذایی جانوران وحشی خاص و در هر مرحله رشد بخصوص است و با توجه به اینکه این نوزادان در هر مرحله از رشد خود آموزشهایی خاص برای بقا در طبیعت می بینند، بنابراین جابجایی این نوزادان برای پرورش آنها در خانه اشتباهی بزرگ است چراکه اگر هم بتوان آنها را بزرگ کرد، این جانور در طبیعت قادر به بقا نخواهد بود، برای مثال جوجههای پرندگان شکاری که اغلب از لانه برداشته می شوند در اثر سوء تغذیه و مهیا نبودن شرایط طبیعی در کنار انسانها دچار نقص عضو شده و اغلب پاها یا نوک بالهای آنها معیوب می شود یا اگر هم درست بزرگ شوند به دلیل عدم آموزش پرواز و شکار به هیچ وجه قادر به بقا در طبیعت نخواهند بود .
شاهین پور ادامه داد: بنابراین توصیه می شود حتی الامکان در فصل بهار از ورود به مناطق بکر و سفارش شده توسط سازمان محیط زیست خودداری کنید، اگر در مواردی با لانه و تخم و نوزاد حیوانات مواجه شدید از دستکاری خودداری و با فاصله مناسب عبور کنید. به افرادی که کمتر این موارد را رعایت می کنند تذکرات لازم را ارائه کرده یا با دستگاههای مربوطه تماس بگیرید. ارگانهای ذیربط بایستی با آموزش مردم از دوره مدرسه و فرهنگ سازی و برگزاری کارگاه های آموزشی در روستاها و مناطق مسکونی نزدیک به زیستگاه ها آگاهی عمومی را بالا ببرند .
وی بیان کرد: مهمترین اقدامات برای حفاظت از تنوع زیستی بالا بردن آگاهی و آموزش جوامع محلی است اما در کنار این اقدامات وجود قوانین حقوقی مرتبط و مداخله دستگاه قضا بازوی مهم حفاظت در برابر متخلفان است .
قانون چه می گوید
وی افزود: طبق ماده 10 قانون شکار و صید هر کس اقدام به شکار و صید جانوران وحشی عادی بدون پروانه یا حمل، عرضه، فروش و صدور جانوران وحشی زنده یا کشته و اجزای آنها بدون پروانه یا مجوز از سازمان محیط زیست نماید به جزای نقدی از یکصدهزار تا یک میلیون ریال یا حبس از از یک تا شش ماه محکوم می گردد .
به گفته این کارشناس ارشد محیط زیست، طبق ماده11 قانون شکار و صید هر کس اقدام به شکار و صید در فصول و ساعات ممنوع مقرر نموده یا مبادرت به شکار و صید در مناطق ممنوع یا خلاف محدودیتها و ممنوعیتهایی که سازمان در حدود اختیارات قانونی خود تعیین و آگهی کرده است و شکار غیر مجاز در قرق های اختصاصی کرده یا اقدام به صدور یا ورود حیوانات وحشی بصورت غیرمجاز نماید از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال جریمه نقدی یا 91 تا 6 ماه حبس محکوم میشود .
به حیوانات دست نزنید
مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی نیز از فصل بهار به عنوان فصل زادآوری حیات وحش یاد کرد و افزود: حساسیت حیات وحش در این فصل از سال به دلیل زادآوری بسیار بالاست .
" رضا میرزایی" همچنین به بیماری های مشترک بین انسان و حیوان نیز اشاره کرد و افزود: به دلیل حساسیت بالای زادآوری حیات وحش و نیز بیماری های مشترک بین انسان و حیوان توصیه می شود که از هرگونه دست زدن به حیوانات در حیات وحش و جداکردن آنها از زیستگاه جدا خودداری شود .
وی با تاکید بر اینکه مداخله انسان در زیست نوزادان حیات وحش موجب تلفات و مرگ آنها می شود، افزود : ممکن است بنا به دلایلی مادر یک نوزاد در حیات وحش نتواند فرزندش را با خود منتقل کند و این نوزاد تا زمان برگشت مادرش تنها در حیات وحش رها شده باشد از این رو توصیه می شود به بهانه تنها بودن نوزاد حیات وحش به هیچ وجه به او نزدیک نشده و جدایی همیشگی را برای این مادر و فرزند رقم نزنید .
وی از گردشگران خواست چنانچه در طبیعت، جوجه پرندگان و نوزادان حیات وحش را مشاهده کردند سریعا از طریق شماره 1540 مراتب را به سازمان محیط زیست یا کارشناسان و دامپزشکان اطلاع دهند تا بتوان آنها را با رعایت اصول ایمنی و بهداشتی به خاستگاه خود برگردند.
مدیرکل محیط زیست استان مرکزی در پاسخ به این پرسش که چه مجازاتی از سوی قانونگذار درخصوص مداخلات بشری در حیات وحش و حیوانات پیش بینی شده است، گفت: آسیب رساندن به نوزاد حیوانات چه کوچک و چه بزرگ برابر ضرر و زیانی که سازمان برای آن حیوان کامل تعیین کرده مشمول جرایم قانونی خواهد شد. به عنوان مثال ضرر و زیانی که برای یک بره کامل به میزان 10 میلیون ریال تعیین شده برای حیوان کوچک و نوزاد نیز به همان میزان تعیین می شود .
وی افزود: هر دو عدد تخم پرندگان نیز برابر یک قطعه پرنده کامل جریمه دارد و حتی اگر یک حیوان آبستن توسط شکارچیان غیرمجاز شکار شود تعداد نوزادان داخل شکم این حیوان مشمول جرایم زیست محیطی خواهد شد .
به گزارش ایسنا، گوستاولوبون مورخ و فیلسوف فرانسوی در اوایل قرن بیست میلادی گفته است " سرزمین های اسلامی بهشت حیوانات هستتند، ما اروپائی ها باید خیلی چیزها از مسلمانان در اینباره بیاموزیم"
ما را چه شده است که از این درجه رفتار متمدنانه با زیستمندان طبیعت به درجه ای نزول کرده ایم که اعمالمان به نابودی و انقراض گونه های حیات وحش می انجامد!
با اینهمه از هرجا که آغاز کنیم دیر نیست، لطفا دقت فرمایید این نوزادان می بایست حتما توسط مادرانشان برای بقا و حیات در طبیعت آموزش ببینند، آنها که قرن هاست در این طبیعت زیسته و با بد و خوبش ساخته اند و دوام آورده اند، قطعا امروز نیز نیازی به کمک انسان ها ندارند.
آنها شاید اگر زبانی برای سخن گفتن داشتند بدنبال بلایایی که در قالب تخریب زیستگاه هایشان، ایجاد تغییرات ناخوشایند عظیم در اکوسیستم و آب و هوا و زمینه سازی برای حریق ها، سیل ها، خشکسالی های ویرانگر و در مجموع بهم زدن چرخه طبیعی زندگی دیگر جانداران و انواع دست اندازی به حیات وحش توسط انسان دامنگیرشان شده به انسان امروزی که از سر خوشی یک روز را به دامان طبیعت رفته و با دیدن نوزاد حیوانی با روش های کاملا غیر کارشناسی قصد کمک به او را دارد، تنها یک جمله می گفتند:
ما را به خیر تو امید نیست، شر مرسان
