حمله غافلگیرانه سرما به باغات انار ساوه در سال 1395 موجب شد تا افزون بر 90 درصد باغات قطب تولید انار جهان برای دومین بار طی دهه اخیر به مدت چهار سال با انار خداحافظی کند و درآمدزایی بخشی از جامعه کشاورزی ساوه متاثر از عدم تولید انار مختل شد.

به گزارش ایسنا، منطقه مرکزی، بروز این خسارت سنگین علاوه بر تحمیل هزینه بالای احیای مجدد باغات، اشتغال باغداران را با چالش مواجه کرد به گونه ‌ ای به دلیل هزینه‌کرد در زنده کردن باغات، برای تامین معیشت خود روزهای سختی را تجربه کردند.

برهمین اساس، در پی طرح مشکلات باغداران به مسئولان، راهکاری از سوی شورای نظارت بر توزیع آب شهرستان ساوه که ریاست آن را فرماندار شهرستان عهده دار بود اتخاذ شد و قرار بر این شد که بخشی از خسارت وارده به کشاورزان از طریق انجام کشت پائیزه با تخصیص 3.5 میلیون متر مکعب آب از منابع آبی سدالغدیر جبران شود.

فرماندار ساوه در دوم آبان 96 در گفت ‌ وگو با ایسنا با تشریح جزئیات برگزاری جلسه شورای نظارت بر توزیع آب در شهرستان و با اشاره سرمازدگی سال گذشته که منجر به بروز خسارت در تمامی باغات و مزارع شهرستان شد، عنوان کرده بود: این سرمازدگی دولت را بر آن داشت تا با ارائه راهکارهای جایگزین زمینه ‌ ای فراهم کند تا تولیدکنندگان محصولات زراعی و باغی در این شهرستان بیشتر از این متضرر نشوند و با تمهیدات حمایتی دولت، بخشی از خسارت وارده در قالب ارائه تسهیلات و اعمال سیاست ‌ های حمایتی جبران شود.

محمد بهاروند گفته بود: علاوه بر پرداخت تسهیلات اعتباری با نرخ پائین، یکی از اقداماتی که دولت برای جبران خسارت مالی وارد شده به کشاورزان در این شهرستان انجام داد، تخصیص آب به منظور کشت پائیزه برای نخستین بار در طول چند سال اخیر بود.

وی با اشاره به صدور مجوز اختصاص 3.5 میلیون متر مکعب آب تحت نظر مدیریت جهادکشاورزی و امور آب شهرستان به منظور کشت پائیزه کشاورزان، اظهار کرده بود: این میزان تخصیص آب که برای اولین بار طی سالهای اخیر در سال جاری به حوزه کشاورزی شهرستان اختصاص یافت در راستای رونق بخش کشاورزی و کاهش بخشی از خسارت مالی است که طی یک سال اخیر به باغداران و کشاورزان وارد شد.

به گزارش ایسنا، در پی اعلام خبر تخصیص این میزان آب برای کشت پائیزه، کشاورزان بخش مرکزی ساوه دست بکار شدند و اقدام به کشت گندم و جو در سطح وسیعی از اراضی خود کردند اما آبی به مزارع آنان نرسید و گندم زارهای آنان آنقدر بدون آب ماند تا خشکید.

بازدید میدانی خبرنگار ایسنا به همراه جمعی از کشاورزان بخش مرکزی بویژه در روستای هلول از مزارع گندم و جو حاکی از این اتفاق ناگوار بود. نبود آب بلای جان مزارعی شده است که این روزها به جای جولان کمباین ‌ ها برای برداشت گندم و جو به رویشگاه خوشه های قدونیم ‌ قد گندم و جویی تبدیل شده اند که بر اثر تشنگی توان رشد و رسیدن به مرحله برداشت را ندارند.

در همین رابطه حسین عزتی یکی از کشاورزان روستای هلول بخش مرکزی ساوه که اقدام به کاشت 6 هکتار گندم در فصل پائیز کرده بود به خبرنگار ایسنا، گفت: با اعلام جهاد کشاورزی مبنی بر تخصیص آب در فصل پائیز برای کشت گندم، بخشی از اراضی خود را به کشت این محصول اختصاص دادم.

وی بیان کرد: با وجود اینکه تمامی اعضای شورای نظارت بر توزیع آب شهرستان صورتجلسه تخصیص آب برای کشت پائیزه را با نظر موافق امضاء کرده بودند اما میزان آبی که قرار بود از سد الغدیر به مزارع پائین دستی تخصیص یابد اجرایی نشد.

عزتی در ادامه گفت: به طور متوسط برای کاشت هر هکتار گندم بالغ بر پنج میلیون تومان بابت نیروی انسانی، اجاره تراکتور، خرید بذر و سایر عملیات کاشت هزینه شده است و در صورتی که آب مورد نیاز تخصیص می ‌ یافت هر هکتار بالغ بر 9 میلیون تومان برای کشاورز سودآوری داشت اما متاسفانه خسارت زیادی به کشاورزان وارد شد.

وی با تقدیر از حسن نیت فرماندار شهرستان برای توجه به جبران بخشی از ضرر و زیان و خسارت وارده بر اثر سرمازدگی باغات از طریق تخصیص آب برای کسب درآمد متاثر از کشت پائیزه گفت: از مسئولان ذیربط درخواست داریم سازوکار مناسب برای جبران خسارت وارده را اتخاذ کنند.

صحبت ‌ های علی اصغر عزتی دیگر کشاورز گندم کار بخش مرکزی ساوه نیز سرشار از تاسف از وضعیت بوجود آمده در گندم زارها بود. وی خواستار رسیدگی عاجل به خسارت وارده است.

وی اظهار کرد: بارها از مسئولین ذیربط خواسته ایم که چاره ‌ ای برای ما بیندیشند اما متاسفانه هیچ اقدامی صورت نگرفت و تمامی مزارعی که زیر کشت پائیزه رفته بود بر اثر بی آبی خشک شد و امکان برداشت به دلیل نارس بودن گندم وجود ندارد.

مهدی زنگنه یکی دیگر از کشاورزان روستای هلول نیز گفت: در مراجعه به مسئولان برای پیگیری موضوع و جبران خسارت، آنها اظهار می ‌ دارند که از طریق شکایت به مراجع قضایی پیگیر خسارت وارده باشیم در حالیکه توان مالی برای پرداخت هزینه دادرسی را نداریم.

وی گفت: با ارائه مستندات و صورتجلسه تنظیمی توسط شورای نظارت بر توزیع آب ساوه در راستای تخصیص منابع آبی برای کشت پائیزه به ریاست دادگستری ساوه قرار بر این شد که با تشکیل کارگروهی این موضوع را پیگیری و در دستور کار قرار دهند اما تاکنون خبری نشده است.

وی خواستار اعطای تسهیلات بدون بهره برای جبران خسارت وارده به عنوان یکی از راهکارهای مناسب شد و گفت: بسیاری از کشاورزان اندوخته ‌ های خود را برای کشت پائیزه هزینه کردند و حال برای جبران خسارت وارده دست نیاز به سوی دولت و مسئولان دراز می ‌ کنند.

خروج تصمیم گیری در خصوص اعتبارات حوادث غیرمترقبه از حیطه اختیارات جهاد کشاورزی

در ادامه مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ساوه نیز اختصاص 3.5 میلیون متر مکعب برای کشت پائیزه را مصوبه شورای نظارت بر توزیع آب ساوه دانست و گفت: در پی این مصوبه بالغ بر دو هزار و 500 هکتار از اراضی کشاورزی بخش مرکزی ساوه به کشت گندم و جو اختصاص یافت و کشاورزان با خوشحالی از تخصیص این میزان آب امید داشتند که بتوانند درآمد خوبی را از این طریق کسب کنند.

حسن شریفی از هزینه کرد هکتاری 25 میلیون ریال بطور متوسط شامل عملیات کاشت و نیروی انسانی برای کشت گندم توسط کشاورزان خبر داد و گفت: با تخصیص آب برای آبیاری مزارع گندم و جو پیش بینی می شد که از هر هکتار حداقل پنج تن گندم برداشت شود.

وی در خصوص خسارت وارده به کشاورزان گفت: امور آب شهرستان متعهد به تخصیص 3.5 میلیون متر مکعب آب برای کشت پائیزه شهرستان از طریق منابع آبی سدالغدیر شده است و از آنجاکه که به تعهد خود عمل نکرده کشاورزان می ‌ توانند با طرح شکایت به دستگاه قضایی تقاضای جبران خسارت کنند.

شریفی در خصوص اعطای تسهیلات با سود کم به کشاورزان برای جبران خسارت وارده گفت: به دلیل محدودیت منابع مالی بانکی اقدام جهت پرداخت تسهیلات در این برهه زمانی وجود ندارد.

وی با اشاره به پرداخت تسهیلات حوادث غیرمترقبه با معرفی جهاد کشاورزی اظهار کرد: در گذشته این اعتبارات با معرفی جهادکشاورزی صورت می ‌ گرفت اما هم اکنون بالغ بر پنج سال است که این اعتبارات از حیطه اختیارات جهادکشاورزی خارج شده است.

محدودیت آبی مانع موافقت استان با تخصیص آب برای کشت پاییزه

معاون استاندار و فرماندار ساوه نیز با اشاره به تخصیص آب برای کشت پائیزه پیرو مصوبه شورای نظارت بر توزیع آب شهرستان گفت: این اقدام در جهت حمایت از کشاورزان برای جبران خسارت ‌ های متاثر از بروز بلایای طبیعی بود تا با تخصیص آب و کارآفرینی بخشی از خسارت مالی جبران شود.

محمد بهاروند تصریح کرد: اعضای شورای نظارت بر توزیع آب شهرستان با نظر موافق این میزان آب را برای کشت پائیزه مصوب کردند، اما از آنجاکه پیشنهاد این شورا باید به تائید مجموعه استان برسد برای بررسی و اعلام نظر به شورای آب استان مرکزی ارسال شد که به دلیل محدودیت در منابع آبی مورد تائید قرار نگرفت.

وی ادامه داد: در پاسخ به پیشنهاد شهرستان مبنی بر تخصیص آب برای کشت پائیزه از سوی استان اعلام شد که هیچگاه برای کشت پائیزه منابع آبی تخصیص نیافته است و با توجه به مشکل کم آبی و با توجه به اینکه ساوه کم بارش ‌ ترین شهرستان استان است، امکان تخصیص نیز وجود ندارد.

بهاروند با تاکید بر اینکه اولویت تخصیص و تامین در حوزه آب در مرحله نخست با مصارف شرب است، گفت: در سال گذشته میزان بارندگی ‌ ها به شدت کاهش یافت و به دنبال پیش بینی کاهش قابل توجه بارش ‌ ها، شورای آب استان مجوز تخصیص آب برای مصارف کشاورزی را صادر نکرد از این رو میزان آب مصوب پیشنهادی برای کشت پائیزه در ساوه از محل سد الغدیر محقق نشد.

وی با تاکید بر اینکه در هیچ نقطه ‌ ای از استان به منظور کشت پائیزه منابع آبی مورد نیاز تخصیص نیافته است، گفت: کشاورزان باید قبل از کشت گندم و جو از قطعی شدن میزان تخصیص آب پائیزه با نظر استان مطلع شده و سپس اقدام به زراعت می ‌ کردند.

جبران خسارت وارده به کشاورزان گرو ضوابط بانکی

وی در ادامه اعطای تسهیلات با نرخ پائین برای جبران خسارت وارده به کشاورزان را در گرو ضوابط بانکی دانست و گفت: در صورتی که کشاورزان شرایط لازم را برای دریافت تسهیلات داشته باشند از طریق مراجعه به بانک ‌ ها می‌توانند دریافت کنند.

فرماندار ساوه در عین حال تصریح کرد: مشکلات کشاورزان از طریق جهادکشاورزی در دست بررسی است و قطعا هر کمکی که مجموعه دولت بتواند برای حل مشکلات آنان انجام دهد با پیگیری از سوی مراجع ذیربط صورت خواهد داد.

به گزارش ایسنا، گرچه هماهنگی لازم با کشاورزان در خصوص تخصیص قطعی آب برای کشت پائیزه از سوی متولیان امر بعمل نیامده است که اصلی ترین اشکالی که می توان در این خصوص وارد دانست همین موضوع است اما نباید نسبت به دسترنج و زحماتی که کشاورزان در پروسه کاشت و داشت کشت پائیزه متحمل شدند بی تفاوت بود. از این رو انتظار می رود دولت در حمایت از کشاورزی و تولیدات غذایی بویژه در خصوص کشت گندم به عنوان قوت لایموت، سیاست‌های حمایتی بیشتری را اعمال کند تا انگیزه برای زراعت در بین کشاورزان تقویت شود.

گندمکاران بخش مرکزی ساوه با تحسین اقدام شورای نظارت بر توزیع آب و در راس آن فرماندار ساوه درخصوص ارائه پیشنهاد تخصیص منابع آبی برای کشت پائیزه در راستای جبران خسارت سرمازدگی در قالب یک سیاست حمایتی، تنها امیدشان به دست‌های یاریگر وزارت جهادکشاورزی و دولت است تا بتوانند با فراهم کردن زمینه کشت گندم به عنوانی محصولی مقاوم در برابر حوادث غیرمترقبه و نیز کم توقع در مقابل کم آبی ضمن ایجاد اشتغال، بستری برای کسب درآمد ایجاد کنند.

شهرستان ساوه افزون بر 135 هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد و سالانه بالغ بر 600 هزار تن انواع محصولات کشاورزی و دامی در این شهرستان تولید و روانه بازار مصرف می‌شود.