آلودگی هوای شهرها عموما متاثر از آلایندگی واحدهای صنعتی و تولیدی، پدیده ریزگردها، تردد وسایط نقلیه و پدیده هایی از این دست است، اما سوژه این گزارش کوتاه آلودگی هوای ناشی از عامل دیگری است که وقتی متوجه بروز این نوع آلودگی در شهری صنعتی مثل ساوه می‌شویم، بی اختیار این نگرانی به ذهن خطور می‌کند که آیا هوای ساوه ممد حیات است یا ... ؟
به گزارش ایسنا، منطقه مرکزی، شاید کمتر شنیده باشید که آلودگی هوا به دنبال آتش زدن و سوزاندن لاستیک های فرسوده برای تامین سوخت کوره‌های آجرپزی رخ داده باشد، یا شاید هم اصلا به چنین موردی برنخورده باشید، اما سفری به ساوه امکان آشنا شدن با چنین پدیده‌ای را برایتان مهیا می‌کند.
تنها کافی است که در یک فرصت مناسب به حاشیه شهر از جمله ابتدای جاده روستای یل‌آباد از توابع بخش مرکزی ساوه سفر کنید تا از فعالیت چنین واحدهایی که مخاطرات زیست‌محیطی برای شهر ایجاد کرده‌‌اند، مطئمن شوید.
در همین رابطه علی‌اکبر حیدری کارشناس معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی ساوه به خبرنگار ایسنا گفت: چندی است که با عدم تحویل نفت کوره به واحدهای آجرپزی سنتی در حاشیه شهر ساوه از جمله جاده یل‌آباد از طرف شرکت نفت که در راستای بهینه‌سازی سوخت و استفاده این واحدها از سوخت گاز که نسبتا دارای آلایندگی کمتری است صورت می‌گیرد، تهدیدی زیست‌محیطی در این منطقه شکل گرفته است.
وی ادامه داد: بدلیل عدم توانایی اکثر مالکان و متصدیان این صنف تولیدی جهت استفاده از سوخت گاز و عدم انجام حمایت‌های لازم از طرف ارگان‌های دولتی ذیربط جهت ایجاد ایستگاه‌های گاز و گازکشی در واحدهای یاد شده متاسفانه متصدیان این واحدها مبادرت به استفاده از سوخت‌های غیر مجاز و دارای آلایندگی شدید مانند لاستیک‌های فرسوده می‌کنند.
حیدری افزود: بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده بر اثر سوزاندن لاستیک‌های فرسوده دو دسته از آلاینده‌های هوا تولید و انتشار می‌یابد که اولین دسته شامل آلاینده‌های شاخص آلودگی هوا مانند اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق و ... هستند.
وی بیان کرد: دسته دوم آلاینده‌های غیر شاخص خطرناک مانند هیدروکربن‌های پلی آروماتیک، دی‌اکسین‌‌ها، فوران‌ها، بنزن و ... و فلزات سنگین شامل آرسنیک، کادمیوم، نیکل، جیوه، کروم و ... است که اغلب دارای خاصیت سرطان‌زایی و تاثیرات سوء تنفسی و پوستی هستند و علاوه بر آن باعث آلودگی خاک، آب های سطحی و زیرزمینی و نیز افزایش گازهای گلخانه‌ای می‌شوند.
حیدری در ادامه گفت: از این رو معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی و اداره محیط زیست ساوه در راستای وظیفه نظارتی خود برای پیشگیری از ادامه استفاده از این سوخت بسیار خطرناک و آثار زیانبار آن در این واحدها وارد عمل شده و با تعیین مهلت قانونی برای انجام تمهیدات لازم جهت تغییر نوع سوخت و بهینه‌سازی سوخت مصرفی در سال 95 اقدام کردند.
وی بیان کرد: با وجود گذشت چندین ماه از این مهلت قانونی صرفا یک واحد از واحدهای مذکور در این خصوص اقدام کرد و بقیه واحدها اقدام قطعی در این زمینه انجام ندادند و تعدادی از این واحدها متاسفانه در سال 96 نیز آتش زدن و سوزاندن لاستیک‌های فرسوده را از سر گرفتند.
به گفته حیدری، طی بازدید اخیر کارشناسان ادارات یاد شده، واحدهای متخلف جهت برخوردهای قانونی لازم و جلوگیری از فعالیت غیر مجاز به دادسرای شهرستان ساوه معرفی شدند که امیدواریم با توجه به حساسیت موضوع هر چه زودتر به این مسئله رسیدگی شود.
در همین رابطه مدیرعامل موسسه مردم نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه نیز به ایسنا گفت: هوا یکی از عناصر تشکیل دهنده محیط زیست ماست. آنقدر نقش هوا در این حوزه حیاتی است که اگر سه دقیقه نفس نکشیم خواهیم مرد.
مهدی فرقانی پور افزود: متاسفانه ایرانیان نهمین رتبه تولید گازهای گلخانه‌ای دنیا را به خود اختصاص داده‌اند.
وی با بیان اینکه چگونه می‌شود کشوری که یک درصد جمعیت و مساحت دنیا را دارد، به نهمین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان تبدیل شود افزود: گذشته از صنایع که دستگاه‌های قدیمی و آلاینده دارند، نقش وسایل نقلیه فرسوده و حتی به ظاهر نو را که هنوز با استاندارد روز دنیا فاصله دارند هم نباید در این حوزه دست کم گرفت.
این فعال زیست‌محیطی در ادامه با تاکید بر نقش مردم در تخریب محیط زیست، اظهار کرد: آتش‌افروزی به قصد لذت یا به قصد کسب درآمد مانند اقدامی که در کوره‌های آجرپزی ساوه صورت می‌گیرد آنهم با استفاده از لاستیک‌های فرسوده در هیچ سنخیتی با شعارهای زیست‌محیط ندارد.
وی گفت: نباید از فراهم آوری زیرساخت‌های ایمن برای کوره‌ها نظیر گازکشی یا در نظر گرفتن سهمیه سوخت مناسب مایع غافل شد.
به گزارش ایسنا، گرچه مقامات دانشکده علوم پزشکی و محیط زیست اقدام به تنظیم شکوائیه‌ای کرده و از دادسرای شهرستان خواستند تا هرچه سریعتر به این مخاطره زیست‌محیطی خاتمه دهد، اما به نظر می‌رسد شاید در قانون در خصوص برخورد با چنین مواردی ضعف وجود داشته باشد چرا که به محض اعلام به دستگاه قضایی که در گذشته هم صورت گرفته و حتی صدور اخطارهای لازم تنها یک واحد خود را ملزم به تغییر روش کرده است.
از سویی قطع سهمیه نفت کوره قبل از استقرار سیستم گازرسانی و تعیین تکلیف گازسوز شدن این کوره‌ها از سویی و بیکار شدن گروهی از شاغلین در این محموعه‌ها در پی قطع سوخت، شاید یکی از دلایل بروز چنین اقداماتی برای ادامه فعالیت یک واحد تولیدی هرچند کهنه و قدیمی باشد. خلاقیتی که این کوره های آجرپزی برای تامین سوخت خود با کمترین هزینه به خرج داده‌اند، شاید ناشی از عدم برنامه‌ریزی درست مسئولان در این بخش یا حداقل عدم اجرای درست برنامه‌ها بوده است، خلاقیتی که شاید از سرد شدن آتش کوره‌ها و از حرکت ایستادن چرخ اقتصاد چند خانواده جلوگیری کند، اما داغ بزرگی بر دل محیط زیست می‌گذارد، داغی که بی‌گمان شاید از داغ حاصل از سوختن نفت کوره نیز بزرگ‌تر و عمیق‌تر باشد.
