کار رکن اصلی و ستون توسعه کشور است و این کارگر است که بنا کننده این ستون و به گردش درآورنده چرخه تولید و رونق اقتصاد به شمار می‌رود و موتور محرکه توسعه پایدار در سایه تلاش کارگران به حرکت درمی‌آید.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی- اولین روز از ماه "MAY" در تقویم میلادی که در تقویم شمسی با 11 اردیبهشت ماه مقارن است، روز جهانی کار و کارگر نام‌گذاری شده است.
در سال 1886 میلادی در چنین روزهایی شماری از کارگران در شهر شیکاگو آمریکا علیه شرایط سخت و ناعادلانه کاری خود دست به اعتراضاتی زدند که این اعتراضات موجب کشته شدن تعدادی از آنان شد. با این حال کارگران مبارزات خود را برای احقاق حقوق‌شان ادامه دادند و به نتایجی هم رسیدند، بدین جهت است که چنین روزی تحت عنوان روز جهانی کار و کارگر نام گرفته است.
در کشور ما نیز به منظور گرامیداشت این هفته برنامه‌های نمادین و سمبلیکی که در همه نقاط ایران مرسوم و متداول است اجرا می‌شود. از جشن‌های کارگری در برخی کارخانجات گرفته تا برگزاری مسابقات ورزشی و دیدار نمایندگان کارگری با مقامات و مسئولان استانی و شهرستانی و احیانا تجلیل از کارگران با اهدای لوح تقدیر و بعضا هدایایی که براساس آن صرفا این روز گرامی داشته شود.
به راستی آیا هفته کارو کارگر باید به همین برنامه‌های نمادین ختم شود. آیا مسئولانی که بارها در سخنان خود حمایت از کار و تولید را فریاد می‌زنند به عنوان مثال توانسته‌اند در همین یک هفته‌ای که به پاس مقام کارگر نام‌گذاری شده است برای یک کارگر اخراجی چاره‌ای بیندیشند و زمینه بازگشت وی به واحد تولیدی که از آن اخراج شده یا واحد جدید دیگری را فراهم کنند؟
آیا توانسته‌اند برای تامین معیشت کارگری که چند ماه حقوق نگرفته و حتی به نان شب هم محتاج است اقدامی عملی انجام دهند؟ به راستی معنای تجلیل از کارگر در هفته‌ای که به نام وی نام‌گذاری شده است فقط در حد اهدای یک شاخه گل است؟
البته تقارن هفته کاروکارگر امسال با روزهای تبلیغات انتخاباتی توانست در کنار اجرای برنامه‌های نمادین بزرگداشت این هفته، ابزاری تبلیغی برای برخی نامزدهای انتخاباتی شود و آنان در لباس دایه‌ای مهربان‌تر از مادر کارگران را دور هم جمع کنند و با وعده‌های مختلف پیرامون رفع مشکلات کارگران و اعتراض به اخراج‌های بی‌رویه جامعه کارگری از این قشر شریف به عنوان سکوی پرتاب خود به مجلس بهره ببرند و وعده دهند که اگر به مجلس راه یابند حتما مشکل بیکاری و اشتغال را برطرف خواهند کرد.
در اثنای برگزاری یکی از این جشن‌های کارگری که البته با طعم تبلیغات انتخاباتی برگزار شد و آغشته به پذیرایی‌های آنچنانی بود و به صرف شام انجامید، تصمیم گرفتم به میان کارگران بروم و این پرسش را مطرح کنم که اگر نماینده مجلس می‌شدید برای حل مشکل اشتغال و برطرف کردن مطالبات جامعه کارگری چه اقدام موثری انجام می‌دادید؛ بهترین هدیه روز کارگر برای شما چیست و سوالاتی از این دست که در لابلای گفتوگوی زیر می‌آید.
"سیدداود هاشمی"، کارگر میانسالی که سابقه 24 سال کار در یکی از کارخانجات شهر صنعتی ساوه را دارد اولین سوژه گزارش ماست. کنارش می‌نشینم، دستان لرزان کارگری را نظاره‌گرم که صبح‌ها ساعت پنج و در تاریکی هوا روانه شرکت می‌شود و در تلاشی مشقت‌آور و طاقت‌فرسا روزش را می‌گذراند، عرق می‌ریزد و با غروب آفتاب به منزل خویش برمی‌گردد تا نان حلالی برای همسر و فرزندانش بیاورد.
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که مزد کارگر را قبل از اینکه عرقش خشک شود باید پرداخت، اما این کارگر شاغل در یکی از واحدهای تولیدی شهرستان سه ماه است که حقوق نگرفته و تنها دریافتی او 500 هزار تومان به صورت علی الحساب در 25 اسفندماه سال گذشته و در آستانه عید نوروز بوده است. به راستی آیا به این حدیث پیشوای ششم شیعیان به درستی جامه عمل می پوشانیم؟!
وی در پاسخ به پرسش ایسنا در این خصوص که اگر نماینده مجلس بود چه می‌کرد می‌گوید اگر نماینده مجلس شوم وظیفه شرعی و قانونی خود را جلوگیری از ظلم به کارگر می‌دانم و نمی‌گذارم حق کارگری پایمال شود.
وی ادامه داد: من مسلمانم و مذهبم شیعه است. دین اسلام به من یاد داده است که نه برای رسیدن به قدرت و از دست ندادن میز مسئولیت که براساس دستورات اسلام و عمل به فرمایشات اهل بیت(ع) به مردم خدمت کنم. مسلمانی که خدا توفیق خدمت به مردم را به او داده است نباید منافع شخصی را بر منافع مردم ترجیح بدهد چراکه این چنین عمل کردن ظلم آشکار است و مسلمان ظلم نمی‌کند.
هاشمی بهترین هدیه روز کارگر را پرداخت به موقع حقوق خود دانست و گفت: کار کردن برای مرد عیب نیست. من هر چقدر هم کار سخت باشد حاضرم تحمل کنم، اما نمی‌توانم ظلمی که بواسطه پرداخت با تاخیر حقوق تحمیل می‌شود را تحمل کنم. از طرفی اگر اعتراضی داشته باشم اخراج می‌شوم، پس باید سکوت کنم و بسوزم و بسازم.
دیگر گزینه انتخابی این گزارش بر حسب اتفاق یک بازنشسته کارگری بود که خواستار اجرای صحیح قوانین و مصوبات مجلس شورای اسلامی شد.
"محمدکریم نوروزی" گفت: اگر نماینده مجلس می‌شدم فقط قانون وضع نمی‌کردم بلکه به دیگر وظیفه خود که همانا نظارت بر اجرای قانون است نیز عمل می‌کردم.
وی خواستار همسان‌سازی حقوق کارگران تامین اجتماعی با سایر صندوق‌های این سازمان شد و افزود: این موضوع در مجلس تصویب شده است، اما اجرا نمی‌شود و من اگر نماینده می‌شدم به عنوان یک ناظر بر اجرای قوانین به وظیفه خود به درستی عمل می‌کردم.
به گفته وی، افزایش حقوق کارگران در ابتدای سال همراه با سایر کارکنان دولت ناعادلانه است که عاملی برای افت انگیزه کار و تولید است.
وی همچنین خواستار واگذاری سهام شرکت‌ها به کارگران شد و افزود: وقتی سهام شرکتی که کارگر در آن واحد تولیدی مشغول بکار است به کارگر واگذار شود، قطعا کارگران با تلاش مضاعفی کار می‌کنند تا ارزش سهام در بازار بورس افزایش یابد.
مدرک لیسانس، قرارداد دیپلم
"امید ابوالقاسمی" جوان 32 ساله‌ای که در کنار این بازنشسته جامعه کارگری نشسته بود و گفتوگوی ما را نظاره‌گر بود با قطع سخنان این بازنشسته گفت: هیچ تفاوتی بین حقوق یک نیروی متخصص با تحصیلات عالی با یک فرد عادی نیست.
وی گفت: بنده کارشناسی مواد دارم و به دلیل نبود شغل در شرکتی مشغول به کار شده و مجبور به امضای قراردادی با مدرک دیپلم شدم چرا که کارفرما حاضر است با مدرک دیپلم و حداقل حقوق با من قرارداد امضا کند.
وی از نبود حمایت‌های بیمه‌ای گلایه کرد و گفت: اگر نماینده مجلس شوم طرح بیمه طلایی را برای کارگران مطرح و از مجلس مصوبه می‌گیرم. در حال حاضر فرهنگیان و برخی از کارمندان دولتی از بیمه طلایی درمان برخوردارند، اما کارگران از این امتیاز محرومند.
به گفته وی، برای کارگران برخی از کارخانجات بیمه تکمیلی در نظر گرفته‌اند که اگر هم کارفرما خوش حسابی کرده و به موقع مبلغی را که از حقوق کارگر کسر کرده به حساب طرف قرارداد بیمه تکمیلی واریز کند و مشکلی هم در پذیرش بیمارستان طرف قرارداد بوجود نیاید، باز هم پوشش بیمه‌ای کاملی را در پی ندارد. جالب اینجاست که متاسفانه هنگام مراجعه به مراكز درماني تحت پوشش تامين اجتماعي نیز که خدمات آنها بنا به گفته مقامات این سازمان برای بیمه‌شدگان باید کاملا رایگان باشد، مبلغی از هزينه درمان با استفاده از دفترچه كسر مي‌شود.
زیر خط فقر یا زیر خط مرگ؟!
وی ادامه داد: در حال حاضر خط فقر بنا بر اعلام متولیان جامعه کارگری زیر سه میلیون تومان است حال باید پرسید یک کارگر که در سال گذشته زیر 900 هزار تومان دریافت می کرده است، آن هم اگر تاخیری در پرداخت وجود نداشته نباشد، زیر خط فقر است یا زیر خط مرگ؟!
وی قراردادهاي سفيد امضا را از ديگر مشكلات مهم جامعه كارگري بیان کرد و افزود: كارفرمايان از اين طريق جفای بزرگی را در حق کارگران روا می‌دارند.
این کارگر جوان در ادامه گفت: هیچ وقت دوست ندارم نماینده مجلس شوم چرا که می دانم اسیر وعده و شعار خواهم شد و معتقدم وعده دادن بیهوده به مردم توهین به شعور و شخصیت آنان است. باید وعده‌ای داد که بتوان آن را عملی کرد، شعارهای بیهوده موجب کاهش اعتماد عمومی و بدبین شدن مردم می‌شود.
وی بهترین هدیه روز کارگر را عدم تبعیض در قبال جامعه کارگری دانست و تصریح کرد: اینکه مسئولان بتوانند میزان حقوق یک کارگر را با اختلاف کمتری نسبت به رشد تورم در نظر بگیرند بهترین هدیه برای روز کارگر است در حالی که هم‌اکنون این اختلاف بسیار فاحش است و در محاسبات ریاضی نمی‌گنجد.
امنیت شغلی رویایی دور از دسترس
با کارگر دیگری که 21 سال سابقه کار دارد بعد از هفت سال کار کردن در یک واحد تولیدی آنهم به صورت قراردادی دو ماه است که به بهانه تعدیل نیرو اخراج شده همکلام می‌شوم.
"قاسم کهن" نبود امنیت شغلی را اصلی‌ترین مشکل کارگران دانست و گفت: نماینده مجلس باید به امنیت شغلی کارگران توجه کند و برای حفظ امنیت شغلی کارگران طرح و برنامه داشته باشد.
وی گفت: مدت دو ماه است که به بهانه تعدیل نیرو اخراج شده‌ام. اگر نماینده مجلس بودم پیگیر علت اخراج کارگران می‌شدم. اگر از یک کارگر اخراجی عملی خلاف مقررات سر زده بود که هیچ و اگر به بهانه واهی و بنا به تشخیص نادرست کارفرما این اخراج صورت گرفته بود، اولا پیگیر بازگشت به کار وی می‌شدم و اگر امکانپذیر نبود در اولین فرصت، اشتغال جدیدی برای وی فراهم می‌کردم.
وی بیان کرد: 43 سال سن دارم و مخارج دو فرزند دانشجو و محصل در کنار پرداخت ماهیانه 300 هزار تومان کرایه خانه را باید تامین کنم و به دلیل بالا بودن سن امکان اشتغال در واحد دیگری را هم ندارم چرا که قبولم نمی‌کنند. تکلیف من چیست؟ من هدیه روز کارگر و تجلیل‌های این چنینی نیاز ندارم برای من شغل ایجاد کنید تا شرمنده خانواده‌ام نشوم. هنوز بیمه بیکاری هم به من تعلق نگرفته است و زمان بر است.
ذکر صلوات توسط قاری قرآنی که قرار است شروع کننده این جشن کارگری با طعم انتخاباتی شود منجر به پایان یافتن همهمه‌های قبل از شروع مراسم شده و سکوت همه جا را فرا می‌گیرد، گفتوگوی ما نیز قطع می‌شود و من هم که دیگر امکان صحبت کردن با دیگران کارگران شرکت کننده در این مراسم به دلیل اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده برایم فراهم نمی‌شود پس از پایان یافتن قرائت قرآن، با سوالاتی که هر کدام به شکل معمایی در ذهنم باقی مانده است، سالن مراسم را ترک می‌کنم.
به راستی آیا شرایط کشور به حدی بغرنج است که نمی‌توان بخش کوچکی از مشکلات کارگران را سروسامان داد و به کارگری که برای رونق تولید و اقتصاد کشور تلاش می‌کند، توجه کرد. چرا نباید راهکاری برای حل مشکلات کارگرانی که با یک درآمد بخور و نمیر آن هم اگر تاخیر چندماهه نداشته باشد روزگار می‌گذرانند، اتخاذ کرد؟
نبود درآمد کافی و زندگی در زیر خط فقر موجب بوجود آمدن بزهکاری‌های اجتماعی خواهد شد. فقر و تنگدستی اگر از یک در وارد شود، ایمان از در دیگر بیرون می‌رود. اخراج بی‌رویه کارگران، عدم همخوانی نرخ تورم با افزایش دستمزد، قراردادهای موقت و سفید امضاء، تاخیر در پرداخت حقوق و مزایای کارگران، نبود امنیت شغلی، پایین بودن درآمد کارگری و برخورداری از سفره تهی از مصادیق بوجود آمدن فقر است.
روزی نیست که شاهد اخراج بی دلیل کارگران در کارخانجات کشور نباشیم. عدم تمدید قراردادها و سونامی تدریجی به سمت قراردادهای موقت سفید امضا یا با مدت یک ماهه به دفعات اتفاق می‌افتد. کارفرمایان به راحتی و بدون هیچ نگرانی از فشار قانونی، اقدام به اخراج کارگران می‌کنند و در مراجع حل اختلاف کار هم این کارگران هستند که محکوم می‌شوند.
به نظر می رسد در عمل به شعار امسال؛ همانطور که مسئولان در سخنرانی‌های خود، کارگران را در خط مقدم تحقق اقتصاد مقاومتی می‌دانند، باید حل مشکلات این قشر در خط مقدم اقدامات قرار بگیرد.
علی فرقانی- ایسنا مرکزی
