ماه مبارک رمضان علاوه بر اینکه ماه ضیافت الهی و نیز فرصتی برای خودسازی است و علاوه بر آئینهای عمومی این ماه، در هر گوشه از این کشور اسلامی سنتهای حسنهای نیز از گذشتگان برای بزرگداشت این ماه با عظمت به یادگار مانده است.
یکی از مراسم پر شوری که در ساوه در ماه مبارک رمضان برگزار میشود، مراسم "اَلِمتِرانی" است که برای مردم مخصوصاً جوانان تماشایی و دلانگیز است.
هر تازهواردی از تماشای این مراسم شبانه لذت میبرد. این رسم دیرین در شبهای پایانی ماه مبارک رمضان، بویژه آخرین چهارشنبه این ماه بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء در هر محله انجام میشود.
مردم ساوه اجرای این مراسم را نوعی وداع با ماه رمضان تلقی کرده و پس از آن خود را برای برپایی جشن عید سعید فطر آماده میکنند.
یکی از مشاهیر و مفاخر ادبی ساوه در تشریح این سنت کهن گفت: در این مراسم باستانی جوانان شهر دسته به دسته به خانههای محله خود مراجعه کرده و شروع به خواندن ترانهای میکنند.
"احمد نعمتی" افزود: در اجرای این رسم سردسته گروه یک مصراع از بیت ترانه را میخواند و گروه پاسخ میدهند « هی هی »
وی با بیان متن ترانه اظهار کرد: این متن توسط سردسته گروهی که معمولا 12 نفره است بدین شکل خوانده میشود:
اَلِم تِرانیِت میدیم (هی هی)
مارَمِضوُنیِت میدیم (هی هی)
یک خَرِگی خریده ایم (هی هی)
دُمب و گوشِش بُریده ایم (هی هی)
هر چی میزِنیم را نیمیره (هی هی)
یِه چیزِی هادید تا را بِره (هی هی)
اِکبِر آقا شومایید (هی هی)
نارِنج دَست شایید (هی هی)
از کِرموشا میایید (هی هی)
یک زَنِی مَقبول می خایید (هی هی)
کُلجه سمور می خوایید (هی هی)
دست می زِنیم به کُنده (هی هی)
حق دَرِ خُنه تونا نَبِندِه
و در آخر این عبارت را بر زبان جاری میکند: "یا ثُوْواب یا جُوْواب" و سپس نام يكي از فرزندان آن خانه كه در مقابل آن تجمع كردهاند را به نيكي صدا ميزنند.
افراد شركتكننده در اين مراسم در ادامه مراسم "الم تراني" پس از تکرار "يا ثواب يا جواب" گرفتن انعام ازصاحبخانه را به انتظار ميايستند.
به گفته وی پس از پایان این ترانه صاحبخانه برای جوانان شیرینی یا پول و یا هدیهای دیگر میآورد.
وی اضافه کرد: گاه اتفاق میافتد که پسر صاحبخانه به جای هدیه یک سطل آب از روی بام به سر آنان میریزد و آنوقت است که صدای خنده و شادی جوانان بلند میشود و در حالی که لباسهایشان خیس شده ترانه "الِمترانی" را با این دو بیت پایان میدهند:
اِکبِر آقا شومایید (هی هی)
چِقَدِ بی وِفایید (هی هی)
سراغ ما جِوْونا (هی هی)
با سطل اُوْ میایید (هی هی)
پس از آن افراد به در منازل بقيه افراد فاميل و يا همسايه محله خود رفته و اين برنامه را تكرار ميكنند و تا پاسي از شب به اجراي مراسم "الم تراني " ميپردازند.
در پايان اين مراسم شركتكنندگان با تقسيم هدايا بين يكديگر با خوشحالي از هم جدا شده و به خانههاي خود ميروند.
به گزارش ایسنا، یکی دیگر از مشاهیر و مفاخر ادبی ساوه گفت: نام "الم تراني" از صد و پنجمین سوره قرآن كريم(سورهفيل) كه با "الم تر" آغاز ميشود اقتباس شده و به معني "آيا مرا نميبيني؟" است.
"ابوالقاسم فخاریان" افزود: اين مراسم معمولا در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان كه مصادف با به هلاكت رسيدن "ابنملجم مرادي" است با شور و شعف فراواني برگزار ميشود.
وی این سنت قدیمی را رو به فراموشی دانست و اظهار کرد: به دلیل کمتوجهی به این جشن محلی متاسفانه همه ساله جمعیت شرکتکننده در آن کاهش مییابد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه نیز گفت: این سنت گذشتگان در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان انجام میشود.
"علیاکبر صدیف" افزود: سردسته گروه در خانه علما به جاي ترانه، سوره الشمس را با آهنگ مخصوصي ميخواند.
وی دلیل انتخاب شب 27 ماه رمضان براي اجرای اين مراسم را اعتقاد به کشته شدن ابنملجممرادی در اين شب و برگزاری اين مراسم را نشان شادماني مردم از به هلاکت رسیدن قاتل امیر مومنان علی(ع) و آماده شدن برای جشن عید فطر عنوان کرد.
وی برگزاری چنین جشنهایی را عاملی برای تقویت همدلی و اتحاد مردم و نیز احیای سنت حسنه صله رحم دانست که در دنیای امروزی جای خود را کمکم در میان مردم از دست میدهد.