مصلح الدين سعدي (شاعر بلند آوازه ايراني) در شعري زيبا بر گذشت عمر عزيز خويش افسوس مي‌خورد و مي‌گويد: « دریغا که بگذشت عمر عزیز/بخواهد گذشت این دمی چند نیز ».
واضح است كه استفاده بهينه از لحظات تكرارنشدني زندگي، مهمترين توصيه اخلاقي از جانب بزرگان ادب و اخلاق ايراني است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ايران (ایسنا) ـ استان مرکزی، اين استان با وجود برخورداري از پتانسيل قوي مهاجرپذيري و بافت صنعتي و كشاورزي، اما، به اعتقاد برخي كارشناسان از لحاظ وضعيت و امكانات تفريحي و توليد محتواي سرگرمي در وضعيت اسفباري قرار دارد، آمدن فصل تابستان براي خانواده‌ها بيشتر به يك كابوس سه ماهه مي‌ماند تا فرصتي براي تمدد اعصاب و آسايش.
اين در حاليست كه شهرهايي چون اراك و ساوه كارگرنشين هستند و غالب ساكنانشان، شاغل در بزرگترين منطقه‌ی صنعتي خاورميانه؛ چنانچه از 24 ساعت شبانه‌روز، تنها هشت ساعت كار مي‌كنند و باقي فرصت را بايد به تفريح و استراحت بپردازند.
از طرفی اين روزها ديگر از هياهوي مدارس خبري نيست و كلاس‌هاي خالي مدرسه و دانشگاه كم‌كم به خوابي طولاني فرو مي‌روند. تابستان، نه فقط اوقات فراغت جوانان، كه فرصت بيكاري ميليون‌ها بچه مدرسه‌اي نيز هست.
در همین ارتباط، يك كارشناس ارشد جامعه‌شناسي شهري در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا با اشاره به اينكه سال‌هاست حل مسئله اوقات فراغت، هر سال با شروع تابستان به عنوان موضوعي دشوار در برابر ديد مديران و برنامه‌ريزان جامعه است، با يادآوري جمله معروف شهيد رجايي كه زماني گفته بود "در تابستان مدارس تعطيل مي‌شود ولي تعليم و تربيت تعطيل نمي‌شود"، بي‌برنامگي و نداشتن برنامه راهبردي از سوي مسئولان براي استفاده از تمام لحظات عمر جوانان را مهمترين آسيب فرهنگي جامعه توصيف كرد.
محمدرضا فتحي گفت: تغییر و تحولات سریع در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه، تأثیرات شگفت‌انگیزی بر سبک زندگی جوانان و عملکرد سازمان الگودهی آنان داشته تا آنجا که بحث پر طمطراق جوانان بويژه در حوزه اوقات فراغت، همواره یکی از اصلی‌ترین موضوعات در تحلیل‌ها و تفاسیر اجتماعی و فرهنگی سال‌های اخیر است.
وي افزود: بايد اذعان كرد كه نظام الگویی جوانان ایرانی را غالباً نهاد مذهب و توصیه به رفتارهای اخلاقی منبعث از اعتقادات ایدئولوژیکی تولید می‌کند، ولی در عین حال بايد بر نقش مقتدرانه عامل رسانه در عرصه تولید الگوهای فرهنگی از قبیل مُد لباس و موسیقی و كيفيت گذراندن اوقات فراغت نیز تأکید کرد، اگر چه الگوهايي كه جوانان امروزی را به شدت متأثر از سبک زندگی در عصر مدرنیته مي‌كند شیوه‌ای است که بعضاً حتي در تضاد با اصول سنتی و اخلاقی جامعه ایرانی است.
فتحي با اشاره به نقش پررنگ نهاد مذهب در فرايند جامعه‌پذيري افراد خاطرنشان كرد: به اعتقاد جامعه ایرانی، دین، اصلی‌ترین مولد اخلاق و اصول کرامت انسانی است زیرا مذهب و اعتقادات معنوی، الگوی رفتارهای اخلاقی و نماد عملی الگوهای کریمانه را تولید و به داخل جامعه پمپاژ می‌کند تا آنجا که "ایثار و فداکاری" به عنوان نقطه اوج پایبندی به دستورات اخلاقی، عملاً در طول دوران دفاع مقدس به منصه ظهور رسید و رزمندگان جوان ایرانی با تمسک به الگوهای دینی، گرانترین سرمایه شخصی یعنی جان عزیز خود را بر سر دفاع از آرمان‌های ناب اعتقادی و ملی خویش نهادند.
كارشناس مسائل اجتماعي افزود: عصر مدرنیته که بیشتر متأثر از نظام سرمایه‌داری غربی است، غالباً به دنبال تولید انسان‌هایی مصرف کننده، و مُدگراست لذا همه رسانه‌ها و پتانسیل موجود را به کار می‌گیرد تا بر سبک زندگی افراد در وجه مطلوب خویش تأثیر بگذارد؛ یعنی تولید انسان‌هایی که مسخ شده و ارزش ذاتی آنها به اندازه " قدرت مصرف‌کنندگی" آنهاست و يكي از ميادين مهم مصرف‌زدگي، استفاده از سرگرمي‌هاي مدرن براي اوقات فراغت است كه غالباً در دنياي سرمايه‌داري غرب ساخته و پرداخته مي‌شود.
معلم نمونه كشور تصريح كرد: سبک زندگی امروز در عرصه اوقات فراغت، اندیشه فردگرایی را به شدت در اذهان جامعه تقویت می‌کند؛ اندیشه‌ای که رهاورد اجتماعی آن افزایش آسیب‌هایی چون طلاق، خودکشی، انزوای اجتماعی و اعتیاد است؛ یک شیوه زندگی که با طرح ایده "دهکده جهانی" به دنبال یکسان‌سازی فرهنگ‌هاست.
فتحي در خاتمه گفت: طبعاً لازمه یکسان‌سازی فرهنگی در جهان، نابود کردن هویت قومی در جوامع، از بین بردن خُرده فرهنگ‌های کوچک و سنتی و بویژه درهم شکستن مرزهای اخلاقی و فروریختن قبح ذاتی برخی رفتارهای ضد اجتماعی در آن جوامع است؛ رفتارهایی که بعضاً خط قرمز یک جامعه محسوب می‌شوند و در چنین شرایطی، مخصوصاً نهادهای فرهنگی و مذهبی که اصلی‌ترین عاملان تکثیر و تقویت مرزهای اخلاقی جامعه هستند باید مقتدرانه وارد عمل شوند و نگذارند سامانه تولید الگوهای اخلاقی برای جوانان دچار اخلال یا فروپاشی شود به عنوان مثال، گرايش گسترده جوانان امروزي در برخي شهرها به خريد و نگهداري پرندگان تزئيني و آكواريوم ماهي در منزل به عنوان اوقات فراغت يا استفاده از گردنبندهاي نامتعارف به عنوان تفريح فرهنگي در سطح جامعه، از جديدترين پديده‌هاي داغ اجتماعي است كه از منظر جامعه‌شناختي بايد بررسي شود.
