جمهوری اسلامی ایران سخاوتمندانه طی بیش از سه دهه‌ی اخیر، میزبان صدها هزار پناهنده بوده و همواره به عنوان میزبان یکی از بزرگترین جمعیت‌های پناهنده جهان شناخته شده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی، همانطور که در سند راه حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغان در مورد حمایت از بازگشت داوطلبانه، ادغام مجدد پایدار و مساعدت به کشورهای میزبانتصریح شده است، هدف دولت ایران و کمیساریای پناهندگان ارتقای راه حل‌های پایدار از طریق بهبود دسترسی به خدمات اولیه و ایجاد فرصت‌های متنوع معیشتی جهت تسهیل بازگشت داوطلبانه و کمک به ادغام مجدد پایدار پناهندگان در مناطق بازگشت است.
کارشناسان می‌گویند: شواهد نشان می‌دهد احتمال بازگشت پناهندگانی که می‌توانند وسایل معیشت خود را فراهم آورده و از مایملک خود محافظت کنند، در شرایط امن بیشتر است. یکی از مؤلفه‌های مهم این برنامه بالا بردن آگاهی و مهارت‌های پناهندگان از طریق مشارکت در فعالیت‌ها و برنامه‌های مختلف آموزشی است به طوری که آنها را قادر به استفاده از این مهارت‌ها به محض بازگشت به کشور خود سازد.
در سال 2013 ، کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان با همکاری اداره اتباع و مهاجرین خارجی و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، پروژه‌ای را با موضوع احیای منابع طبیعی جامعه‌محور در منطقه مهمانشهر شهید ناصری شهرستان ساوه آغاز کردند.
به گفته‌ی مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری ساوه این پروژه با استفاده از روش‌های مشارکتی، پناهندگان را به منظور دستیابی به مدیریت پایدار منابع طبیعی توانمند ساخته و با ایجاد روش‌های تأمین معیشت جایگزین باعث افزایش خوداتکایی پناهندگان و کاهش چالش‌های اقتصادی – اجتماعی آنها می‌شود.
سهراب پاژنامه با تأکید بر اینکه مشارکت محلی و درگیر کردن جوامع محلی در توسعه و مدیریت فعالیت‌های زیست‌محیطی، پایه و اساس مدیریت منابع طبیعی به شیوه پایدار است افزود: منطقه اجرایی پروژه مهمانشهر شهید ناصری در منطقه طراز ناهید و از لحاظ تقسیمات کشوری تابع بخش مرکزی شهرستان ساوه و در فاصله 25 کیلومتری شمال شرق این شهرستان واقع شده است. مساحت منطقه حدود سه هزار و 200 هکتار است. جامعه محلی هدف در این منطقه شامل مهمانشهر شهید ناصری( اردوگاه مهاجرین افغان ) بوده که جمعیتی در حدود پنج هزار نفر را شامل می‌شود.
وی افزود: هدف اصلی اجرای این طرح، احیای منابع طبیعی جامعه‌محور، مدیریت منابع به شیوه‌ای پایدار با مشارکت جمعیت پناهنده ساکن منطقه است و به منظور رسیدن به این هدف اصلی اهداف فرعی دیگری نیز تعریف شده است که شامل حفاظت، احیا و مدیریت پایدار و مشارکتی منابع طبیعی، ارتقای ظرفیت پناهندگان برای استفاده پایدار از منابع طبیعی با هدف مجهز کردن آنان به مهارت و دانش لازم و ایجاد روش‌های امرار معاش جایگزین و نهادینه کردن رویکرد کشاورزی پایدار و توسعه آن در سطح و محدوده پروژه است.
پاژنامه اظهار کرد: فعالیت‌های طراحی شده این پروژه بر مشارکت جوامع در فرایند‌های تصمیم‌گیری به منظور توانمندسازی آنها تأکید کرده تا با استفاده از دانش و نهادهای محلی، مدیریت پایدار منابع طبیعی را ارتقا بخشد.
وی افزود: مطالعه جامع در زمینه توانمندی‌های زیست‌محیطی مهمانشهر، پناهندگان و فرصت‌های جایگزین معیشتی در دسترس و توانمندسازی و امرار معاش در زمان بازگشت به افغانستان از مهمترین فعالیت‌های این اداره در این خصوص است.
پاژنامه اجرای پروژه‌های مرتع‌داری، بیابانزدایی، آبخیزداری و حفاظتی با مشارکت جمعیت افاغنه ساکن، معرفی و گسترش شیوه‌های استفاده از انرژی‌های نو و سبز، بسیج جامعه پناهنده محلی از طریق تشکیل سازمان‌های مبتنی بر جامعه و صندوق اعتبارات خرد محلی، ظرفیت‌سازی و آموزش برای پناهندگان در استفاده پایدار و بازسازی منابع طبیعی، از جمله مدیریت و حفاظت از این منابع، بهبود سیستم احشام در اختیار پناهندگان از طریق آموزش، ارائه مهارت‌های فنی و حرفه‌ای قابل عرضه در بازار برای ترویج گزینه‌های جایگزین امرار معاش در چارچوب ضوابط ابلاغی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و برگزاری جلسات مشورتی، کارگاه‌های آموزشی آماده‌سازی با جوامع محلی( افاغنه ) مسئولین محلی و استانی ذیربط را از دیگر فعالیت‌های اجرایی بیان کرد.
وی ادامه داد: حضور پناهندگان به لحاظ ایجاد اثرات پایدار و مثبت اقتصادی و زیست‌محیطی در جامعه‌ی میزبان ضرورت دارد بنا بر این حضور فعال پناهندگان در حفظ پایدار محیط زیست همواره بایستی مورد توجه خاص قرار گیرد.
پاژنامه اظهار داشت: ترویج و حمایت از معیشت پایدار برای پناهندگان در کشورهای میزبان به منظور ارتقای استعدادهای جامعه پناهنده و ترویج بازگشت آنان است که در این صورت احتمال بازگشت پناهندگانی که می‌توانند امکانات معیشتی خود را فراهم کرده و از آن محافظت کنند بیشتر خواهد بود.
مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری ساوه توانمندسازی جامعه محلی از طریق ایجاد زمینه مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کشاورزی، اجرای پروژه‌های مرتع‌داری، بیابانزدایی، آبخیزداری و حفاظتی با مشارکت جمعیت افغان ساکن مهمانشهر، معرفی و گسترش شیوه‌های استفاده از انرژی‌های نو، بسیج جامعه محلی از طریق تشکیل صندوق اعتبارات خرد، ظرفیت‌سازی و آموزش برای پناهندگان در استفاده پایدار و بازسازی منابع طبیعی از جمله مدیریت و حفاظت از این منابع و ارائه مهارت‌های فنی و حرفه‌ای قابل عرضه در بازار برای ترویج گزینه‌های جایگزین امرار معاش را اهداف اصلی این پروژه بیان کرد.
علی فرقانی - منطقه مرکزی
