با فرارسيدن تابستان، ديگر از هياهوي مدارس خبري نيست و كلاس‌هاي خالي مدرسه و دانشگاه كم كم به خوابي طولاني فرو مي‌روند. تابستان اما، نه فقط دوران اوقات فراغت جوانان، كه فرصت بيكاري ميليون‌ها بچه مدرسه‌اي نيز هست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ايران (ایسنا) ـ منطقه مرکزی، حل مسئله اوقات فراغت، هر سال با شروع تابستان به عنوان موضوعي دشوار فراروی مديران و برنامه‌ريزان جامعه است و يادآور جمله معروف شهيد رجايي كه گفته بود، « در تابستان مدارس تعطيل مي‌شود ولي تعليم و تربيت تعطيل نمي‌شود ».
از ديگر سوي، جوانی را بهار زندگی نام نهاده‌اند. در فرهنگ ما ایرانیان، جوانی، مترادف با یک دوره زندگی افسانه‌ای، شیرین و تکرارنشدنی در طول حیات فردی و اجتماعی افراد تلقی می‌شود که می‌تواند ره‌توشه یک عمر زندگی آبرومندانه را فراهم سازد. مَثَل معروفِ « در جوانی پاک بودن شیوه پیغمبری است » جانمایه دستورات اخلاقی و هوشمندانه ایرانیان است که اهمیت این دوران حساس را به ما گوشزد می‌کند.
تغییر و تحولات سریع در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه، تأثیرات شگفت‌انگیزی بر سبک زندگی جوانان و عملکرد سازمان الگودهی آنان داشته تا آنجا که بحث پرطمطراق جوانان بويژه در بحث اوقات فراغت، همواره یکی از اصلی‌ترین موضوعات در تحلیل‌ها و تفاسیر اجتماعی و فرهنگی سال‌های اخیر است.
در همين ارتباط، يك كارشناس ارشد جامعه‌شناسي شهري در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا، اگر چه معتقد است که نظام الگویی جوانان ایرانی را غالباً نهاد مذهب و توصیه به رفتارهای اخلاقی منبعث از اعتقادات ایدئولوژیکی تولید می‌کند، ولی در عین حال بر نقش مقتدرانه و انکارناپذیر عامل رسانه در عرصه تولید الگوهای فرهنگی از قبیل مُد لباس و موسیقی و كيفيت گذراندن اوقات فراغت نیز تأکیده کرده، جوانان امروزی را به شدت متأثر از سبک زندگی در عصر مدرنیته می داند؛ شیوه ای که به گفته او بعضاً در تضاد با اصول سنتی و اخلاقی جامعه ایرانی است.
محمدرضا فتحی می‌افزاید: به اعتقاد جامعه ایرانی، دین؛ اصلی‌ترین مولد اخلاق و اصول کرامت انسانی است زیرا دین و اعتقادات معنوی، الگوی رفتارهای اخلاقی و نماد عملی الگوهای کریمانه را تولید و به داخل جامعه پمپاژ می‌کند تا آنجا که ایثار و فداکاری به عنوان نقطه اوج پایبندی به دستورات اخلاقی، عملاً در طول دوران دفاع مقدس به منصه ظهور رسید و رزمندگان جوان ایرانی با تمسک به الگوهای دینی، گرانترین سرمایه شخصی یعنی جان عزیز خود را بر سر دفاع از آرمان‌های ناب اعتقادی و ملی خویش گذاردند.
به گفته این جامعه‌شناس، عصر مدرنیته که بیشتر متأثر از نظام سرمایه‌داری غربی است، غالباً به دنبال تولید انسان‌هایی مصرف کننده، و مُدگراست لذا همه رسانه‌ها و پتانسیل موجود را به کار می‌گیرد تا بر سبک زندگی افراد در وجه مطلوب خویش تأثیر بگذارد؛ یعنی تولید انسان‌هایی که مسخ شده و ارزش ذاتی آنها به اندازه قدرت مصرف‌کنندگی آنهاست و يكي از ميادين مهم مصرف‌زدگي، استفاده از سرگرمي‌هاي مدرن براي اوقات فراغت است كه غالباً در دنياي سرمايه‌داري غرب ساخته و پرداخته شده است.
وی خاطرنشان کرد: سبک زندگی امروز در عرصه اوقات فراغت، اندیشه فردگرایی را به شدت در اذهان جامعه تقویت می کند؛ اندیشه‌ای که رهاورد اجتماعی آن افزایش آسیب‌هایی چون طلاق، خودکشی، انزوای اجتماعی و اعتیاد است؛ یک شیوه زندگی که با طرح ایده دهکده جهانی به دنبال یکسان‌سازی فرهنگ‌هاست.
این جامعه‌شناس در پایان، به ايسنا گفت: لازمه یکسان‌سازی فرهنگی در جهان، نابود کردن هویت قومی در جوامع، از بین بردن خُرده فرهنگ‌های کوچک و سنتی و بویژه درهم شکستن مرزهای اخلاقی و فروریختن قبح ذاتی برخی رفتارهای ضد اجتماعی در آن جوامع است؛ رفتارهایی که بعضاً خط قرمز یک جامعه محسوب می‌شوند و در چنین شرایطی، مخصوصاً نهادهای فرهنگی و مذهبی که اصلی‌ترین عاملان تکثیر و تقویت مرزهای اخلاقی جامعه هستند باید مقتدرانه وارد عمل شوند و نگذارند سامانه تولید الگوهای اخلاقی برای جوانان دچار اخلال یا فروپاشی شود.
