طبق آمارها، سالانه ۱۲ هزار تن پشم توسط عشایر تولید می‌شود که به دلایلی مانند نبود زیرساخت‌های صنعتی برای تبدیل به محصول نهایی یا کیفیت پایین این تولیدات از نظر نژاد گوسفندان چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و این مساله ضرری عمده را متوجه عشایر و دامداران کشور می کند.
به گزارش ایرنا، سالهای اخیر گزارش‌های متعددی از حیات جامعه عشایری کشور و به طور مشخص عشایر ساکن در شهرستان‌های ساوه و زرندیه که حدود ۸۰ درصد از کل جامعه مدنظر در استان مرکزی را شامل می شود، در خبرگزاری جمهوری اسلامی منتشر کردیم که در اغلب آنها به مشکلاتی مانند گرانی یا کمبود نهاده‌های دامی، جولان دلالان و واسطه‌ها که اقدام به خرید ارزان قیمت دام‌های پرواری و بازفروش آنها به قیمت‌های مدنظرشان با هدف سودجویی، می‌کنند و همچنین برخی موارد دیگر از قبیل تامین آب، آرد، آموزش و تحصیل کودکان عشایری و سایر موارد نمودیم.
در این گزارش اما، موضوعی متفاوت و تا حدی عجیب از زندگی زحمتکشان عشایری را پیگیری کردیم و آن هم بیان این مساله عجیب است که سالانه شاید هزاران تن پشم گوسفندی که در فصل پشم چینی تجمیع و گردآوری می‌شود، به دلیل نداشتن مشتری و غیرکاربردی بودن آن توسط دامداران عشایر سوزانده یا دفن می‌شود.
در کشور ایران شمار زیادی از کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی ذیل صنعت نساجی در چندین استان کشور فعالیت می کنند و همه امیدواری دامداران عشایری این بود که با فروش پشم گوسفندان خود به این مراکز، بخشی از هزینه ها و شاید هم اندک پس اندازی را برای خود داشته باشند اما در صحبتی که با ۲ تن از سران طوایف عشایری حاضر در مناطق یعقوب حصاری زرندیه و انجیلاوند ساوه داشتیم، نکات تاثربرانگیزی را بیان داشتند.
پشم های چیده شده عشایر ساوه و زرندیه توسط روستائیان به متکا و بالش تبدیل می شود
سید «احمد حسینی» از بزرگان عشایر کله کوهی ساکن در منطقه یعقوب حصاری شهرستان زرندیه در این رابطه به ایرنا، گفت: در سالهای اخیر معمولا بعد از فرایند پشم چینی به دلیل نبود بازار و مشتری برای این محصول، آنها را در دامان طبیعت رها می‌کردیم و اهالی روستاهای اطراف اقدام به جمع آوری پشم‌ها و ساخت تشک و متکا برای خودشان میکردند.
وی ادامه داد: البته شرایط پشم سفید در این بین تا حدی متفاوت است و مشتریانی دارد اما پشم های سیاه و کبود در پنج سال اخیر مشتری خاصی نداشته است.
این دامدار عشایر ایل کله کوهی اظهار داشت: امسال البته افرادی که بیشتر دلال هستند اقدام به خرید پشم می کنند که البته با قیمتی ناچیز محصول را از دامداران خریداری می کنند ولی در مجموع جامعه عشایری و دامداران از بابت فروش پشم عایدی چندانی ندارند.
یکی دیگر از دامداران عشایر ایل شاهسوند بغدادی منطقه «انجیلاوند علیا» ساوه هم برای بیان مشکلات این قشر به دفتر خبرگزاری ایرنا آمد که با توجه به موضوع این گزارش صرفا به صحبت‌های او در مورد فروش نرفتن پشم تولیدی می‌پردازیم و در مطلبی جداگانه سایر مشکلاتی که برشمرد را بازتاب خواهیم داد.
«حمزه فخری» گفت: در منطقه ما هر ساله اقدام به پشم چینی گوسفندان می‌کنیم اما حدود ۱۵ سال است که این محصول هیچ فروشی برای ما ندارد و از این بابت نفعی نمی بریم.
وی افزود: پارسال حدود ۸۰۰ راس گوسفند را پشم چینی کردیم و هرچه منتظر ماندیم کسی خریدار آن نبود و در نهایت ناگزیر شدیم پشم های چیده شده را در بستر رودخانه منطقه رها کنیم و برخی دیگر از دامداران هم اقدام به آتش زدن پشم‌ها نمودند.
این دامدار اظهار داشت: اکنون حدود ۳۰۰ کیلوگرم پشم در انبار داریم و مجبور هستم در صورت نداشتن مشتری برای جلوگیری از اینکه محل تجمیع حشرات موذی و جوندگانی چون موش ها شوند، آنها را به روش های گوناگون (دفن یا آتش زدن) از بین ببرم.
وی خواستار اتخاذ تدابیر لازم و ساز و کارهایی برای خریداری پشم تولیدی گوسفندان جامعه عشایری و دامداری کشور از سوی کارخانه های ریسندگی و بافندگی شد تا به این صورت بخشی از هزینه های آنها جبران شود.
«اسد جعفری» هم که از عشایر ایل احمدلو در منطقه زرندیه در گفت و گو با ایرنا، مواردی که همکارانش مطرح کردند را مورد تایید قرار داد و خواهان توجه مسئولان در این زمینه شد.
وی اظهار کرد: پشم کالای بی ارزشی نیست و مشتقات خاص خود را دارد به همین دلیل انتظار داریم با اهتمام و تدبیر دست اندرکاران ساز و کاری اتخاذ شود که بتوانیم در فصل پشم چینی این محصولات را به واحدهای تولیدی که در زمینه صنعت نساجی فعالیت دارند، عرضه کنیم.
در کشوری چون استرالیا که از کانون‌های عمده دامداری جهان به شمار می آید، اقداماتی مانند به نژادی گوسفندان با تولید گونه «مرینوس» انجام شده است و پشم مرغوب این احشام در کارخانه‌ها به کالاهای حوزه نساجی که ارزش افزوده فراوانی نصیب این کشور می‌کند، تبدیل می شود.
به نژادی کردن جمعیت دامی کشور با زیرساخت های دانش بنیان ضروری است
در همین راستا مدیرکل بهسازی امور تولید سازمان امور عشایری ایران به ایرنا، گفت: پشم گوسفندی در کشور نه تنها برای جامعه عشایری بلکه برای سایر واحدهای دامداری و دامپروری هم ساماندهی نشده است و اکنون این محصول در شرایطی قرار دارد که خریدار چندانی در بازار ندارد و حتی هزینه‌های پشم چینی هم روی دوش دامداران سنگینی می کند و جبران نمی شود.
«داریوش نعمت‌الهی» اظهار داشت: از طرفی صنایع نساجی کشور هم با توجه به نیاز و شرایطی که دارند مواردی چون ضخامت و طول الیاف را مدنظر قرار می‌دهند تا در نهایت محصولی را خریداری کنند که قابلیت استفاده داشته باشد.
به گفته او، چند نهاد مرتبط از قبل مباحثی را برای اجرای طرح‌های عملیاتی در این زمینه آغاز کردند اما تاکنون به نتیجه نرسیده است و هنوز ساماندهی استفاده از پشم تولیدی در کشور به خصوص جامعه عشایری در دست پیگیری قرار دارد.
مدیرکل بهسازی امور تولید سازمان امور عشایری گفت: با توجه به انتخاب شعار امسال از سوی رهبر معظم انقلاب و تاکید ایشان بر تقویت حوزه‌های دانش بنیان در کشور، لازم است که در این زمینه با تعامل موثر مراکز دانشگاهی و پژوهشی و همکاری ارگان‌های مختلف مانند وزارتخانه‌های صمت، جهاد سازندگی و سایر دست اندرکاران در این خصوص با راهبردی دانش بنیان چاره اندیشی شود.
به گفته او، هدف عمده از دامپروری در کشور تولید و تامین گوشت قرمز و شیر برای رفع نیازهای جامعه است به همین دلیل در زمینه به نژادی کردن جمعیت دامی کشور کمتر به محصول پشم توجه شده است.
نعمت اللهی گفت: سالانه حدود ۱۲ هزار تن پشم از سوی جمعیت دامی متعلق به عشایر کشور تولید می‌شود که به دلیل کیفیت پایین این محصول از نظر ضخامت یا طول الیاف که عمدتا معطوف به نژادهای موجود گوسفندی است یا مساله زیرساخت‌های صنایع تبدیلی و صنعت با استقبال چندانی در بازارهای مصرف مواجه نمی‌شود.
وی گفت: باید همان کاری که در کشور استرالیا برای به نژادی کردن جمعیت دامی و جایگزینی نژاد مرینوس انجام شد را در دستور کار قرار دهیم تا بتوانیم علاوه بر تامین شیر و گوشت برای مصرف کنندگان، از پشم مرغوب تولیدی نیز در حوزه های صنعتی به خصوص در زمینه نساجی بهره‌مند شویم.
عشایر کشور با در اختیار داشتن ۲۳ میلیون راس دام سالانه ۱۹۰ هزار تن گوشت قرمز تولید می‌کنند و ۳۵ میلیون هکتار از مراتع کشور در اختیار دامداران حوزه عشایر قرار دارد.
