چندی پیش ششمین نمایشگاه و همایش کشوری قناری با حضور پرورش دهندگان و تولیدکنندگان این پرنده، با شرکت بیش از ۲۰۰ پرورش دهنده و تولیدکننده، از اقصی نقاط کشور در ساوه برگزار شد و همین نمایشگاه، بهانه‌ای شد تا با برگزاری میزگرد تخصصی "اقتصاد تولید و فروش پرندگان زینتی" در دفتر خبرگزاری ایسنای ساوه با حضور پرورش دهندگان قناری و پرندگان زینتی این شهر، به تولید، فروش و اقتصاد حاصل از درآمد این نوع کسب و کار بپردازیم.

به گزارش ایسنا، در ابتدای این میزگرد "سعید شرافتی" که حدود ۴۰ سال است در حوزه تولید، پرورش و فروش پرندگان زینتی در ساوه فعالیت می‌کند گفت: به پرورش پرندگان زینتی نظیر قناری، طوطی سانان، فنج ساسان و ...  به عنوان شغل پدری خود علاقه زیادی دارم.

وی که به گفته خودش چندین سال است که جزو حامیان محیط زیست بوده و پرندگانی که شکاری هستند یا خرید و فروش آنها به جمعیت شان در طبیعت آسیب می‌زند، خرید و فروش نمی‌کند افزود: صرفا در حوزه پرورش پرندگانی که داخل قفس جوجه کشی و تکثیر می‌شوند فعالیت کرده و خریدو فروش فقط برای پرندگان قفسی صورت می‌گیرد.

وی به صادرات پرندگان زینتی به کشورهای عراق، پاکستان، افغانستان اشاره کرد و افزود: در حال حاضر قریب به ۱۰۰ نفر در ساوه در حوزه پرورش و تولید پرندگان زینتی فعالیت دارند، اما در نمایشگاهی که امسال برگزار شد حدود دو هزار نفر از نقاط مختلف کشور مهمان پرورش دهندگان قناری و پرندگان زینتی در ساوه بودند که نشانگر فعالیت تاثیرگذار فعالان این حوزه در این شهرستان است و می تواند عاملی برای جذب توریست و تعریف منبع درآمدی برای پرورش دهندگان پرندگان زینتی باشد.

او گفت: بیش از ۲۰۰ پرورش دهنده و تولیدکننده، از اقصی نقاط کشور انواع قناری و پرندگان زینتی را برای فروش و برگزاری مسابقه به ساوه آورده بودند و علاوه بر حضور داورانی از کشور ترکیه برای برگزاری مسابقات، بیش از هشت هزار نفر از این نمایشگاه بازدید کردند.

شرافتی افزود: برپایی این جشنواره توجیه اقتصادی ندارد و فعالان این صنعت با هزینه شخصی خود اقدام به برپایی این نمایشگاه می کنند اما این اقدام در جذب توریست و علاقمندان به پرندگان زینتی در درازمدت تاثیر دارد و ضمن معرفی توانمندی ساوه در حوزه پرورش پرندگان زینتی، باعث جذب سرمایه به این شهرستان می شود.

وی به ظرفیت‌های اقتصادی تولید و پرورش قناری و دیگر پرندگان زینتی اشاره کرد و افزود: فعالیت در این حوزه به افرادی که توان جسمی یا علاقه‌ای به کار در صنایع و کارخانجات ندارند یا افرادی که دچار معلولیت یا محدودیت جسمی هستند توصیه می‌شود. به عنوان مثال برای یک فرد ویلچری که توانایی کار در کارخانجات را ندارد فرصت کارآفرینی در این رشته ایجاد شده و با سرمایه‌گذاری حدود ۲۰ میلیون تومان در یک اتاق منزل خود توانسته است با آموزش‌هایی که می بیند و با گذشت حدود سه الی چهار ماه از پرورش پرندگان درآمد پایداری حدود ماهانه چهار میلیون تومان برای خود ایجاد کند.

وی از آمادگی خود برای آموزش رایگان به علاقمندان پرورش پرندگان زینتی خبر داد و با اشاره به اینکه حدود ۲۰۰ نفر در ساوه در حوزه تولید و پرورش پرندگان زینتی فعالیت دارند، افزود: در ساوه حدود ۴۰ نفر پرورش دهنده حرفه‌ای پرندگان زینتی وجود دارد که در موسسه پرنده‌شناسی زرینه ایرانیان عضویت دارند و این موسسه در سراسر کشور افزون بر هزار نفر عضو دارد.

شرافتی افزود: با تلاش‌های صورت گرفته و با حمایت مرکز آموزش علمی کاربردی شهرداری ساوه قرار است رشته دانشگاهی پرورش پرندگان زینتی برای اولین بار در جهان به نام ساوه ثبت شود و هم اکنون در حال بررسی سرفصل‌های دروس این رشته دانشگاهی در مقطع کاردانی هستیم که با تحقق آن فرآیند آموزش برای علاقمندان تسهیل خواهد شد.

وی گفت: علاقمندان به پرورش پرندگان زینتی آموزش‌های خود را به صورت تئوری از طریق مطالعه کتب یا استفاده از تجربیات فعالان این رشته فرا گرفته‌اند و هنوز به صورت علمی و دانشگاهی اقدامی در حوزه آموزش این رشته صورت نگرفته است. گرچه برخی دوره‌های آموزشی کوتاه مدت با حضور مربیان بین المللی در ساوه در مقاطع گوناگون برگزار شده است.

او گفت: با وجود اینکه نمایشگاه قناری در برخی نقاط کشور نظیر قم، نیشابور، مشهد، تهران، همدان و ... برگزار می‌شود، اما شور و شوق برپایی نمایشگاه و پرورش پرندگان زینتی در ساوه از بسیاری از شهرهای کشور بالاتر است و از سال ۱۳۷۸ نخستین جشنواره شهرستانی پرندگان زینتی در ساوه برگزار شد و عاملی برای تقویت انگیزه و شور و شوق علاقمندان به این حرفه شده است.

نبود هماهنگی بین سازمان دامپزشکی و واردکنندگان داروهای مورد نیاز

شرافتی در پاسخ به این پرسش که تولید و فروش در این عرصه چه چالش‌هایی دارد و فعالان این بخش چه نیازها و مطالباتی دارند، گفت: نبود هماهنگی بین سازمان دامپزشکی و واردکنندگان داروهای مورد نیاز پرندگان، مشکلاتی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است. یک تولیدکننده حرفه‌ای قناری و پرندگان زینتی باید حتما دارو و مکمل‌های با کیفیت مصرف کند، البته مشابه داروهای با کیفیت وارداتی در ایران وجود دارد، اما راندمان و بازدهی کار را کاهش می‌دهد.

وی بیان کرد: باید دارو و مکمل با کیفیت در اختیار تولیدکننده قرار گیرد تا از تلفات و بیماری‌ها جلوگیری کرد. متاسفانه یک دامپزشک حاذق با دانش بالا در ساوه وجود ندارد. به عنوان مثال اگر پای یک قناری بشکند با وجود اینکه تعدادی دامپزشک در ساوه وجود دارد اما توانایی آتل بستن و درمان این قناری را ندارند. قصد بی احترامی به دامپزشکان را ندارم اما متاسفانه اکثر آنها دانش کافی در حوزه درمان بیماری پرندگان را ندارند و چه بسا با تزریق یک واکسن موجب تلف شدن پرنده بر اثر تب شدند.

در تولید داروی مورد نیاز پرندگان در داخل کشور ضعف وجود دارد

او گفت: در تولید داروی مورد نیاز پرندگان در داخل کشور ضعف وجود دارد و این توانایی برای تولید داروی با کیفیت نیست و ناگزیر به واردات هستیم، اما ناهماهنگی بین واردکنندگان و دامپزشکی موجب شده است که یا دارو کمیاب شود یا به موقع در دسترس تولیدکننده قرار نگیرد.

شرافتی در خصوص مشکلاتی که در تهیه خوراک پرندگان وجود دارد، گفت: نبود مرجع مشخصی برای توزیع خوراک و غذای پرندگان، تولیدکنندگان را به زحمت انداخته است. چه بسا یک تولیدکننده در تهیه غذای پرندگان به دلیل آلودگی به قارچ و عدم پاکسازی متحمل خسارت شود. آلودگی خوراک پرندگان موجب می‌شود تا پرنده انگل بگیرد و مشکلات گوارشی پیدا کند.

خلاء بسته بندی مطمئن و سالم غذای پرندگان زینتی

وی بیان کرد: متاسفانه یک شرکت معتبر در ایران وجود ندارد که خوراک پرندگان را از کشاورز خریداری و پس از شستشو و پاکسازی و نهایتا بسته‌بندی مطمئن و سالم به تولیدکننده عرضه کند و تولیدکننده با خیال راحت و خاطری آسوده برای پرندگان استفاده کند.

وی افزود: برطرف کردن مشکلات پرورش دهندگان منجر به ترغیب دیگران برای اشتغال و سرمایه‌گذاری خواهد شد و با ارائه خدمات به افراد جویای کار می‌تواند کسب و کاری با درآمد پایدار ایجاد کند.

اینجا هم پای معضل دلال در میان است

شرافتی با اشاره به اینکه دلالی و واسطه‌گری آسیب جدی به اقتصاد و رونق تولید وارد می‌کند، گفت: به دلیل درآمد بالای دلالی انگیزه ای برای سرمایه گذاری در حوزه کارآفرینی، تولید و پرورش پرندگان وجود ندارد. شاید در ایران بالغ بر یک میلیون نفر پرورش دهنده پرندگان زینتی وجود داشته باشد اما دلالان اجازه نمی‌دهند که یک تولیدکننده بتواند تولیدات خود را بطور مستقیم به بازار عرضه کند تا درآمد بالایی بدست آورد و مجبور است با قیمتی کمتر به دلالان بفروشد و آنها هم بدون اینکه زحمتی کشیده باشند با قیمتی بالاتر در بازار عرضه می‌کنند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه انسان با طبیعت زنده است، گفت: امروز خانه‌های دارای باغچه و حوض جای خود را به آپارتمان نشینی داده اند و بخشی از تامین نیازهای عاطفی و احساسی انسان در ارتباط با طبیعت از بین رفته است. به مردم توصیه می‌شود با تهیه قناری و نصب یک قفس در منزل از صدای زیبای آن لذت ببرید و یقین بدانید که به دلیل آرامش خاصی که به شما دست خواهد داد می‌توانید در ادامه اقدام به تولید و پرورش پرنده و نهایتا کسب درآمد از این اشتغال خانگی و پایدار داشته باشید.

سود 5 برابری تولید ظرف سه ماه

"قاسم خادمی" از دیگر شرکت کنندگان در این میزگرد که حدود ۲۰ سال است در حوزه تولید و پرورش پرندگان زینتی در ساوه فعالیت دارد، گفت: اگر فردی یک جفت قناری به قیمت ۵۰۰ هزار تومان خریداری کرده و اقدام به پرورش آن کند، با گذشت حدود سه ماه با هزینه حداقلی اما در سایه مراقبت درست برای پیشگیری از بیماری احتمالی یا سرماخوردگی پرنده، ۱۰ جوجه قناری تولید خواهد کرد که مبلغی معادل ۲.۵ میلیون تومان درآمد خواهد داشت.

هر پرنده یک بشکه نفت/پرورش پرنده توجیه اقتصادی دارد

وی بیان کرد: در شاخص‌های اقتصادی پرورش و درآمدزایی متاثر از تولید یک عدد قناری به عنوان درآمد غیرنفتی برای کشور به اندازه یک بشکه نفت ارزش اقتصادی دارد. برخی قناری‌ها تا ۲۵۰ الی ۳۰۰ میلیون تومان ارزش اقتصادی پیدا می‌کنند و قطعا فعالیت اقتصادی در پرورش پرنده توجیه اقتصادی دارد پس باید آموزش‌های لازم ارائه شود تا افراد بتوانند در سایه فراگیری آموزش های علمی به این رشته اقتصادی روی آورد.

او بیان کرد: ایجاد اشتغال برای جوانان جویای کار و سرگرمی همراه با تفریح مهمترین مزیت فعالیت در رشته پرورش پرندگان زینتی است و علاوه بر فرصت شغلی ایجاد شده، با توسعه آن می‌توان یک درآمد پایدار اقتصادی را برای یک خانواده ایجاد کرد.

خادمی گفت: توصیه اکید پرورش دهندگان پرندگان زینتی به علاقمندان تازه وارد در این صنعت این است که ابتدا با تعداد محدود و قناری‌های ارزان قیمت کار را آغاز کنند و پس از تسلط بر امور پرورش و گردآوری امکانات تخصصی، به پرورش انبوه روی آورند. در واقع نگهداری از قناری همانند نگهداری از فرزندی است که زبانی برای بیان مریضی، گرسنگی، تشنگی و سایر درخواست‌ها ندارد و تبحر در این رشته تنها با تجربه به دست می‌آید.

افزایش قیمت مواد اولیه/تلفات صادرات!

وی در خصوص مشکلات صادرات پرندگان نیز گفت: بعضا به دلیل برخی بروکراسی‌های اداری در حوزه صادرات، ناگزیر به نگهداری پرندگان زینتی در شرایط گرما و سرمای مرزهای کشور هستیم تا موانع صادرات برطرف شود که ماندگاری پرندگان در چنین شرایطی کم بوده و این شرایط منجر به تلف شدن آنها می‌شود.

خادمی به گرانی و کمبود کاغذ برای استفاده در کف قفس اشاره کرد و افزود: افزایش قیمت مواد اولیه قیمت تمام شده تولید را افزایش می‌دهد. در حال حاضر تولید قناری نسبت به سه سال گذشته تا پنج برابر افزایش یافته ولی باید گفت با اینکه افزایش پنج برابری قیمت در این حوزه رقم خورده است، اما برای تولیدکننده صرفه اقتصادی دارد و به هر میزان که سرمایه گذاری در حوزه تولید صورت گیرد برگشت پول با سود مناسب تضمین می‌شود. بازار خرید و فروش قناری نیز خوب است به گونه‌ای گه اگر یک قناری سه سال پیش بین ۸۰ الی ۱۲۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شد، قیمت آن این روزها به ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار تومان رسیده است.

"رضا حیدری" دیگر شرکت کننده در این میزگرد که حدود ۱۰ سال است در حوزه تولید و پرورش مرغ، خروس و پرندگان زینتی در ساوه فعالیت دارد، گفت: پرورش مرغ و خروس زینتی در آمریکا و اروپا فدراسیون اختصاصی دارد و شاخه‌ای از پرورش پرندگانی است که درآمدزایی آن کاملا اثبات شده است.

درآمد بلژیک از محل تولید پرندگان زینتی به اندازه درآمد نفتی ایران است

وی بیان کرد: براساس تحقیقاتی که انجام دادم کشور بلژیک در اروپا به اندازه مقدار نفتی که در سالهای دهه ۸۰ توسط ایران به فروش رسید در حوزه طیور زینتی به جز طوطی سانان، قناری‌ها و ... صادرات دارد. کشوری که اندازه یک استان ایران وسعت و جمعیتی معادل ۱۱.۵ میلیون نفر دارد توانسته به اندازه کل فروش نفت ایران با جمعیت حدود ۸۰ میلیون نفر درآمد داشته باشد.

او با تاکید بر اینکه تولید و پرورش پرندگان زینتی می تواند اقتصاد یک خانواده چندنفره را تامین کند، افزود: فعالیت حرفه‌ای در این حوزه در ایران به دلیل اقلیم خاص و آب‌وهوای مطلوب می‌تواند صادرات محور باشد و حتی تولیدکنندگان کوچک توانسته اند طیور و پرندگان زینتی خود را به کشورهایی نظیر عراق و حاشیه خلیج فارس صادر کنند که در شرایط فعلی با قیمت بسیار خوبی به فروش می‌رسد.

حیدری با اشاره به اینکه کار تولید و پرورش پرندگان زینتی با وجود اینکه درآمدزاست اما سخت و دشواری دارد، گفت: برخورداری از دانش لازم برای پرورش پرندگان در فصول مختلف سال و ایجاد شرایط مناسب برای اینکار بسیار ضروری است و باید با آگاهی کافی و دانستن اصول کار اقدام به فعالیت در این زمینه کرد و با کسب تجربه به دنبال برنامه های توسعه‌ای بود.

اقلیم شمال ایران یک مزیت برای پرورش پرندگان زینتی

او به شرایط آب و هوایی و اقلیم شهرهای شمالی کشور به عنوان یک مزیت برای پرورش پرندگان زینتی اشاره کرد و گفت: رطوبت بالا یکی از نیازهای اصلی پرندگان است که بسیاری از پرورش‌دهندگان به این ویژگی دقت نمی‌کنند. یعنی صرفا با یک درجه دمایی که در یک اتاق تنظیم می‌کنند نسبت به پرورش اقدام کرده و از رطوبت هوا غافل می‌شوند، در حالی که باید شرایطی را برای پرورش فراهم کرد که پرندگان در آن شرایط احساس آرامش کنند و نزدیک بودن به طبیعت را بیشتر لمس کنند.

حیدری در خصوص بیماری پرندگان نیز گفت: بیماری‌هایی نظیر آنفلوانزا در بین پرندگان زینتی که در قفس نگهداری می‌شوند شایع نیست و بیشترین درگیری با این بیماری در میان طیور زینتی و مرغ و خروس زینتی است که علت آن حضور پرندگان وحشی در تالاب‌های شهرهای شمالی کشور و سرایت بیماری به سایر طیور است. خوشبختانه در ساوه بیماری‌هایی که طیور زینتی در شهرهای شمالی کشور با آن مواجه هستند وجود ندارد و این یک مزیت برای این شهرستان است چرا که به دلیل شرایط آب‌وهوایی شاهد ورود پرندگان وحشی و سکونت آنها در این منطقه نیستیم.

مشکل کمبود یا نبود واکسن

وی در پاسخ به این پرسش که تولید و فروش در این عرصه چه چالش‌هایی دارد و فعالان این بخش چه نیازها و مطالباتی دارند، گفت: در تولید قناری و پرندگان زینتی واکسن به شکل محدودتری مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در حوزه طیور زینتی و مرغ و خروس واکسن به شکل وسیع‌تری استفاده می‌شود، در نتیجه یکی از معضلات موجود کمبود یا نبود واکسن مربوطه در کشور است.

معضل  بی ثباتی قیمت ارز

او به سیاست‌های متغیر دولت در حوزه ارزی اشاره کرد و افزود: یک عدد واکسن در سال گذشته به قیمت ۱۹ هزار و ۶۰۰ تومان تهیه می‌شد اما امسال این رقم به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده است که دلیل آن، متغیر بودن سیاست‌های ارزی دولت است در حالیکه اگر نهاده‌های دامی و دارویی مورد نیاز پرندگان و طیور زینتی با قیمت مناسب در اختیار تولیدکننده قرار گیرد، قطعا شاهد رونق تولید و توجیه اقتصادی برای تولیدکننده خواهیم بود.

حیدری گفت: یک مرجع و کانون اطلاع رسانی در خصوص تولید و فروش پرندگان و طیور زینتی در کشور وجود ندارد که بتواند با اطلاع‌رسانی صحیح و راهبری در حوزه تولید، تامین نهاده‌های دامی و دارو و از همه مهمتر معرفی بازار پایدار و افزایش دامنه خرید به تولیدکنندگان کمک کند.

پرنده زینتی ایرانی مشتری فراوان خارجی دارد

وی به نبود حمایت لازم برای صادرات پرندگان اشاره کرد و افزود: تولیدکننده تمامی تلاش خود را می‌کند تا محصول با کیفیت را با قیمت مناسب روانه بازار کند و خوشبختانه ایران توانسته است در حوزه پرورش طیور و پرندگان زینتی در منطقه سرآمد باشد و متقاضیان متعددی در خارج از کشور برای تهیه پرندگان زینتی ایرانی وجود دارند، اما موانع صادراتی مانع از تسهیل در صادرات شده است.

حیدری افزود: پرورش و تولید پرندگان زینتی علاوه بر درآمد و سرگرمی نشاط و انرژی مثبت به فرد می‌بخشد. البته باید گفت پرورش پرندگان و طیور زینتی عشق می‌خواهد و اگر عاشق پرنده نباشید نمی‌توانید در ادامه راه دوام بیاورید.

پرورش پرندگان زینتی نیازمند تشکل

به گزارش ایسنا، به نظر می‌رسد راه‌اندازی تشکلی با مشارکت بخش خصوصی به عنوان یک حلقه اتصال بین دولت و تولیدکننده می‌تواند بخش اعظمی از مشکلات تولید و پرورش پرندگان و طیور زینتی را برطرف کند و با اتخاذ سازوکار لازم فرآیندی برای صادرات ایجاد شود که تولیدکننده با خیال آسوده اقدام به تولید و فروش کند.

حمایت واقعی دولت و اتخاذ سازوکاری برای حذف موانع به منظور انتقال استاندارد پرندگان و طیور زینتی تولید شده در ایران به کشورهای همسایه، کمک بزرگی به تولید و تولیدکننده خواهد کرد و علاوه بر ارزآوری، موجب تشویق ورود افراد جویای کار به این کسب و کار با درآمد پایدار خواهد شد و مزیت فراوانی را برای کشور ایجاد خواهد کرد.

روی آوردن به چنین مشاغلی موجب تقویت و توسعه اقتصاد غیرنفتی کشور خواهد شد اما لازمه توسعه آن برخورداری دانش لازم و کسب علم و از طرفی تامین و در دسترس بودن زیرساخت‌های مورد نیاز پرورش و تولید پرندگان زینتی است که در این صورت پیشنهاد ورود جوامع دانشگاهی برای تربیت فارغ التحصیلان دانشگاهی در رشته پرندگان زینتی بسیار بجا به نظر می رسد.

شکی نیست، که ثروت زایی این صنعت اگر بخواهیم به عنوان یک صنعت به آن بنگریم، در گرو رعایت تمامی استانداردها و خروج از تولید و فروش سنتی، بازاریابی در سطح جهانی و توجه ویژه به صادرات در تمام ابعاد و زیرساخت هایش است نه آنچه در حال حاضر به صورت سنتی در شهرهای ایران می بینیم و مردم نیز عموما دل خوشی از آن ندارند.