اینجا از در و دیوار غم می‌بارد، صدای جیغ، گریه و فریاد از گوشه و کنار به گوش می‌رسد. به هر طرف نگاه می کنی چشمان اشکباری مردان و زنانی را می‌بینی که داغدار عزیزانشان شدند، اما به دلیل شرایط کرونایی اجازه ورود به فضای داخل آرامستان را ندارند و پشت دیوار و نرده‌های آرامستان با چهره‌های ماتم زده اشک می‌ریزند و بی‌تابی می‌کنند چراکه کرونا جان عزیزترینشان را گرفته است.
طبق دستورالعمل‌های بهداشتی دو الی چهار نفر از خانواده متوفیان می‌توانند جهت انجام امور اداری و تحویل جنازه برای دفن وارد آرامستان شوند. اینجا ایستگاه پایانی است، اما در رسیدن به این ایستگاه برای قربانیان کرونایی زمان کمتری باید پیموده شود، چرا که این روزها مرگ از رگ گردن هم به ما نزدیک‌تر شده است.
وارد آرامستان که می‌شوی صدای بلند "لااله الا الله" به گوش می رسد، ذکر آرامش‌بخشی که با صدای ضجه در هم پیچیده می‌شود. خیلی خبری از جمعیت نیست و متاسفانه جانباختگان کرونایی این روزها غریبانه تشییع و تدفین می‌شوند و به جز چند نفر کسی نیست که زیر تابوت‌شان را بگیرد. حتی برای نماز خواندن هم با فاصله زیادی از میت برایشان نماز می‌خوانند و شرایط تدفین آنان نسبت به سایر اموات متفاوت است.
جسد پس از اتمام غسل بر روی یک ملحفه و نایلون قرار می‌گیرد و پوشانده می‌شود و بلافاصله با آمبولانسی که مرتبا ضدعفونی می‌شود برای دفن منتقل می‌شود. بوی سدر و کافور در هوا پراکنده شده و هر وقت این بو را استشمام می کنی انگار یکی در گوشت می‌گوید، اینجا ایستگاه آخر و نقطه پایان است.
اما در این روزهای کرونازده که وضعیت سخت و دشواری را به کشور تحمیل کرده است و اراده ملی بر اعمال محدودیت‌ها و تعطیلی برای مبارزه با ویروس کرونا قرار گرفته، هستند کسانی که نه تعطیلند و نه محدودیتی برای رسته شغلی آنان در نظر گرفته می‌شود، بعضا نامی از آنان برده نمی‌شود و در گمنامی همپای پرستاران، پزشکان و کادر درمان در حال نبرد با کرونا هستند و مجاهدت می‌کنند.
افزایش آمار قربانیان و متوفیان کرونا، فشار کار زنان و مردان شاغل در آرامستان‌ها و غسالخانه‌ها را بیشتر کرده است. آرامستان بهشت رضوان شهرداری ساوه نیز از این قضیه مستثنی نیست و کارکنان آن در روزهای پر التهاب کرونایی یکی از سخت‌ترین و دشوارترین وظایف را بر عهده دارند.
زحمات غسال‌ها و غساله‌ها و تمامی کارکنان آرامستان بر کسی پوشیده نیست، اما آنها به دلیل وضعیت شغلی خود کمتر جلوی دوربین‌ها و لنزها قرار می‌گیرند و اصلا کمتر سراغی از آنها گرفته می‌شود.
در یک روز بارانی پائیزی، اما کرونایی، سری به آنها می‌زنیم و در محل غسالخانه بهشت رضوان ساوه با آنها گفت‌وگو می کنیم.
"علی دریایی" یکی از کسانی است که برای کسب روزی حلال با دل و جان به این کار اشتغال دارد و خم به ابرو نمی‌آورد.
علی ۱۰ سال است غسالی می‌کند. او مشغول کفن کردن یک میت کرونایی است و در حین کار به خبرنگار ایسنا می‌گوید: هر روز از ساعت هشت صبح تا چهار بعدازظهر در غسالخانه شهرداری مشغول به فعالیت هستم. با شیوع ویروس کرونا، کار ما دشوارتر شده است چون در حین کار باید مراقب سلامتی خود نیز باشیم که خدای ناکرده به بیماری مبتلا نشویم. هر بار که یک فوتی کرونایی را روی تخت غسالخانه قرار می‌دهیم تا غسل و کفن کنیم با خود می‌گویم چرا نباید اصول بهداشتی توسط مردم رعایت شود تا شاهد مرگ عزیزانمان نباشیم.
وی افزود: من هم مانند سایر افراد جامعه از ابتلا به این بیماری نگرانم، اما به واسطه شغلم در خط مقدم مبارزه با کرونا قرار دارم و با رعایت مسایل بهداشتی و پوشیدن لباس مخصوص و محافظت از بدن و صورتم اجازه نمی‌دهم این ویروس در حین کار وارد بدنم شود. وقتی صحنه‌های دلخراش فوت افراد مختلفی مخصوصا جوانان را می‌بینم به خویشاوندان و بستگان خود می‌گویم مراقب خود باشید و در خانه بمانید تا خدای ناکرده گذرتان به این مکان نیفتد.
"معصومه ترکمن" غساله شاغل در آرامستان بهشت رضوان ساوه که ۱۵ سال است غسالی می‌کند بعد از اینکه یک بانوی کرونایی را غسل و کفن می کند، از سالن تطهیر خارج می‌شود و می‌گوید: برای غسل و کفن اسلامی و شرعی فوتی‌های ناشی از ابتلا به ویروس کرونا، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی عمل می‌کنیم. برای ما هیچ تفاوتی بین میت کرونایی و غیرکرونایی نیست.
وی در ادامه افزود: برخی رفتارهای وابستگان قربانیان کرونایی آزاردهنده است، چرا که بعضا تلاش می‌کنند با رفتاری زیرکانه خود را از جسد کرونایی‌ها دور کنند و در فاصله‌ای چند متری می‌ایستند. با خود می گویم کاش این رفتارها را همه قبل از وقوع چنین فجایعی انجام دهند تا شاهد مرگ عزیزان خود نباشند، اما من بدون هیچ هراسی و با توکل به خدا عزم خود را جزم می کنم و کار خویش را با احترام به میت و به نحو احسن انجام می دهم.
ترکمن افزود: در سختی کار شستشوی بیماران کرونایی فقط همین بس که برای غسل فوتی‌های غیرکرونایی خیلی حساسیت وجود ندارد، اما در حین شستشوی میت کرونایی اگر ناخواسته آب غسل به صورت‌مان بپاشد ترس از آن داریم که خدای ناکرده ویروس به ما سرایت نکند. با اینکه لباس مخصوص و حتی عینک هم می‌زنیم اما نگرانیم کرونایی نشویم.
وی بیان کرد: از وقتی کروناویروس در جامعه شیوع پیدا کرده است حتی یک روز هم به مرخصی نرفتم و از مردم هم انتظار داریم به مسافرت نروند و هیچ تجمع و دورهمی تشکیل ندهند تا شاهد ریشه کنی این ویروس باشیم و هیچ فوتی ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در این آرامستان پذیرش نشود.
افزایش 40 درصدی متوفیان ورودی به آرامستان ساوه
رئیس سازمان آرامستان شهرداری ساوه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به افزایش حدودا ۴۰ درصدی متوفیان ورودی به این آرامستان پس از شیوع بیماری کروناویروس نسبت به قبل گفت: روزانه به طور میانگین هفت نفر در آرامستان پذیرش می‌شوند که بخشی از آنها کرونایی و مابقی غیرکرونایی هستند.
"هادی هنرمند" در ادامه به پذیرش نخستین فوتی کرونایی در روزهای اول اسفندماه ۹۸ اشاره کرد و افزود: از زمان پذیرش جانباختگان کرونایی تمامی خدماتی که در این آرامستان ارائه می‌شود با رعایت پروتکل‌های بهداشتی غسل، تکفین و تدفین صورت می‌گیرد.
وی با تاکید بر اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در آرامستان موجب شده است که خوشبختانه هیچکدام از کارکنان این مجموعه به کروناویروس مبتلا نشوند، گفت: پایش سلامت کارکنان آرامستان هر دو ماه یکبار انجام و با هماهنگی دانشکده علوم پزشکی واکسیناسیون مورد نیاز آنها نیز مرتبا انجام می شود و تاکنون هیچ موردی از ابتلا به کرونا در میان کادر آرامستان مشاهده نشده و همگی در سلامت کامل قرار دارند.
هنرمند در ادامه با اشاره به اینکه کارگروه تدفین یکی از چهار کارگروه زیرمجموعه ستاد مدیریت بحران شهرداری است، گفت: جمع آوری و حمل اجساد از محل حادثه تا محل دفن، شناسایی، ثبت فوت و صدور جواز دفن، تغسیل، تکفین، برگزاری نماز میت و تدفین و تعیین محل تدفین زیر نظر این کارگروه انجام می شود. این کارگروه شامل هفت عضو از نیروی انتظامی، اداره تبلیغات اسلامی، دانشکده علوم پزشکی، اورژانس، اداره ثبت احوال، پزشکی قانونی و محیط زیست است.
وی در ادامه با اشاره به فرسودگی ناوگان آمبولانس آرامستان گفت: شهرداری ساوه به منظور ارائه خدمات مطلوب به شهروندان و رضایت آنان در این واحد نسبت به خرید چهار دستگاه خودرو آمبولانس حمل متوفی جهت تجهیز ناوگان حمل و نقل متوفی، احداث قبور پیش ساخته، خرید لوازم و تجهیزات مورد نیاز جهت تغسیل و تکفین متوفیان اقدام کرده است.
نیازمند همکاری نیروهای جهادی و طلاب هستیم
هنرمند در ادامه با اشاره به افزایش آمار متوفیان در شرایط کرونایی و بحرانی گفت: برای ارائه خدمات بهینه به مراجعین نیازمند همکاری نیروهای جهادی، روحانیون و طلاب جهت حمایت از کارکنان آرامستان در مواقع بحرانی هستیم و با توجه به اهمیت موضوع تغسیل و تکفین و تدفین اموات در مواقع بحرانی، روحانیان و ائمه جماعات نقش بسزایی در کمک به انجام این امر مهم در آرامستان‌ها خواهند داشت.
اجرای طرح طاهرین
وی با اشاره به اینکه طرح طاهرین در آرامستان بهشت رضوان شهرداری ساوه اجرا می‌شود، تصریح کرد: با اجرای طرح طاهرین در نظر داریم که جهت سازماندهی و هماهنگی بیشتر بین روحانیون، طلاب و ائمه جماعات و با برگزاری کلاس های آموزشی به صورت تئوری و عملی در مواقع بحران، این افراد را در آرامستان بکارگیری کنیم.
وی با بیان اینکه اجرای طرح طاهرین جهت مشارکت شهروندان داوطلب در تغسیل، تکفین و تدفین اموات در این آرامستان انجام می‌شود، اظهار کرد: با توجه به اهمیت تطهیر اموات و با عنایت به تصمیمات اتخاذ شده در کارگروه تدفین ستاد مدیریت بحران شهرداری و اقدامات صورت گرفته در برخی از شهرداری‌های کشور، طرح طاهرین جهت مشارکت شهروندان داوطلب برای تغسیل تطهیر و تدفین اموات به منظور آمادگی در مواقع بحرانی برنامه ریزی شده است.
هنرمند تصریح کرد: با توجه به اینکه حوادث و بلایای طبیعی بخشی از حقیقت زندگی بوده و امکان بروز هرگونه حادثه و قرار گرفتن در شرایط بحرانی وجود دارد، تغسیل، تطهیر و تدفین اموات در این شرایط یکی از نکاتی است که از نظر شرعی بهداشتی و اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارد و و با توجه به تصمیمات اتخاذ شده در کارگروه تدفین مقرر شد تا طرح طاهرین افتخاری جهت مشارکت شهروندان، طلاب، بسیجیان و گروه‌های جهادی در این امر مهم و خداپسندانه به اجرا در آید.
وی ادامه داد: از همه شهروندان اعم از خواهر و برادر بویژه طلاب، بسیجیان و گروه‌های جهادی دعوت می‌کنیم تا با مشارکت در این طرح در مواقع بحرانی جهت خدمت رسانی به مردم در کنار سازمان آرامستان باشند. شرکت کنندگان در این طرح پس از سازماندهی در کلاس های آموزشی تخصصی که به صورت تئوری و عملی برگزار می‌شود شرکت می کنند تا در صورت بروز حوادث احتمالی بتوانیم از مشارکت و همیاری آنان استفاده کنیم.
رئیس سازمان آرامستان بهشت رضوان شهرداری ساوه در ادامه گفت: از ابتدای شیوع ویروس کرونا تاکنون کارکنان آرامستان نیز همانند کادر زحمتکش درمانی بدون مرخصی و در ایام تعطیل مشغول خدمات رسانی بودند و سعی شده ارائه خدمات به مراجعین در این ایام نیز با کیفیت مطلوب تر و سرعت بیشتری صورت پذیرد.
وی افزود: هم اکنون ۲۳ نفر در آرامستان شهرداری ساوه مشغول به فعالیت هستند که از این تعداد سه غسال زن، چهار غسال مرد، چهار راننده آمبولانس و مابقی نیروهای اداری و خدماتی هستند.
وی به شرایط دشوار کار در آرامستان در روزهای کرونایی اشاره کرد و افزود: پذیرش روزانه به طور میانگین هفت نفر با این تعداد غسال، شرایط را سخت و طاقت فرسا می کند چراکه علاوه بر انجام غسل، تکفین و تدفین باید پروتکل‌های بهداشتی به صورت دقیق انجام شود تا منجر به سرایت ویروس نشود.
رئیس آرامستان شهرداری ساوه در ادامه از مردم خواست تا با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مانع از ابتلای خود و دیگران به کرونا شوند و اجازه ندهند تا این ویروس جان عزیزان آنها را بگیرد. مردم اگر افزایش مرگ و میر ناشی از کرونا را باور ندارند چه خوب است که یکبار هم که شده سری به آرامستان بزنند و از نزدیک ببینند کرونا با مردم چه می‌کند. به گفته خانواده‌ها اجتماعات و دورهمی‌های خانوادگی و مراسم جشن تولد یا عزا موجب ابتلای افراد شده و نهایتا منجر به مرگ می‌شود.
تدفین هفت فوتی کرونایی از یک خانواده
وی بیان کرد: در مدت زمان شیوع این بیماری از یک خانواده هفت نفر جان خود را از دست دادند و در همین آرامستان اجساد آنها غسل و کفن شدند. شنیدن این اخبار باید درس عبرتی باشد برای آنهایی که هنوز فکر دورهمی و برگزاری اجتماعات هستند.
وی همچنین گفت: برابر تصمیمات قرارگاه پدافند زیستی کلیه آرامستان ها تا اطلاع ثانوی تعطیل بوده و برای دفن اموات فقط تعداد محدودی از خانواده‌های متوفی مجاز به حضور در آرامستان‌ها هستند. همچنین برگزاری هرگونه مراسم ختم و یادبود بر سر مزار ممنوع بوده و با افراد خاطی برخورد خواهد شد. بر این اساس از همشهریان تقاضا داریم در راستای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا و حفظ سلامت خود و خانواده از حضور در آرامستان خودداری کنند و به هیچ وجه اقدام به چاپ اطلاعیه ترحیم و برگزاری مراسم در آرامستان نشود.
امور شرعی متوفیان کرونایی دقیقا انجام می شود
"حجت‌الاسلام سیدعباس امینی" که این روزها در کنار غسالان و کارکنان آرامستان کار نظارت شرعی بر انجام غسل، کفن، نماز میت و تدفین را بر عهده دارد، در خصوص انجام امور شرعی مربوط به اموات و متوفیان گفت: نخستین فوتی کرونایی در ابتدای اسفندماه در آرامستان پذیرش شد و طبق استفتاء از دفتر رهبر معظم انقلاب تمامی اعمال شرعی برای متوفیان کرونایی طبق پروتکل‌های بهداشتی انجام و حتی برای تدفین امواتی که از سایر شهرهای کشور و حتی از خارج از کشور به این آرامستان منتقل شدند، اعمال شرعی تغسیل و تکفین انجام و سپس مجوز تدفین صادر شد.
وی بیان کرد: غسالان مرد و زن با طی دوره‌های آموزشی تمامی مراحل تغسیل و تکفین را با دقت انجام داده و حتی حمل جنازه هم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام شده و نماز میت هم با جمعیت محدود و با رعایت فاصله اقامه می‌شود.
حجت‌الاسلام امینی همچنین گفت: یکی از اعمال تدفین گذاشتن صورت میت بر روی خاک است و از آنجاکه به دلیل پیشگیری از شیوع کرونا در هنگام تدفین صورت باز نمی‌شود تا بر روی خاک قرار گیرد، لذا هنگام تغسیل، غسالان مقداری خاک زیر صورت قرار می‌دهند تا این عمل مستحبی انجام شود و نیازی به باز کردن صورت و آلودگی احتمالی محیط نباشد. به شهروندان اطمینان کامل داده می‌شود که امور شرعی مربوط به متوفیان کرونایی مانند متوفیان غیرکرونایی و به صورت صحیح و دقیق انجام می‌شود.
همچنین معاون خدمات شهری شهرداری ساوه نیز گفت: شیوع ویروس کرونا یکی از بحران‌هایی بود که کل جهان را در بر گرفت و متعاقب آن همه دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی برای مقابله با شیوع این بیماری تلاش خود را آغاز کردند.
"محسن مددی" افزود: در این نبرد با ویروس منحوس کرونا، کارکنان آرامستان‌ها جزو کسانی هستند که با ایثار و فداکاری مشغول کارند و به عنوان مدافعان خاموش کمتر از آنان یاد می شود. آرامستان به دلیل نوع فعالیت کاری خود یکی از بخش‌هایی است که فعالیت در آن به خاطر شرایط روحی مراجعان بسیار سخت است و علی‌رغم این موضوع، کارکنان آن در این ایام کرونایی با از خودگذشتگی و ایثار، تلاش خالصانه‌ای که داشتند و در عرصه خدمت‌رسانی از هیچ تلاشی دریغ نکردند.
وی ادامه داد: آنچه این روزها برای مردم شهر دغدغه ایجاد کرده است ترس از ابتلا به بیماری کروناویروس است که گاها نگرانی مردم از این بیماری بیشتر از خود بیماری است. پرسنل آرامستان شهرداری نیز این روزها به منظور عدم شیوع این بیماری با وجود آنکه خودشان در معرض خطر هستند، اجساد را با بالاترین شرایط استاندارد و پروتکل‌های بهداشتی تدفین، حمل و دفن می‌کنند.
مددی افزود: کارکنان آرامستان و غسالان شهرداری ساوه هم اینک در سخت‌ترین شرایط کاری و با امکاناتی ساده و خطرپذیر، به دل مبارزه با ویروس کرونا زده‌اند و در این مبارزه هیچ هراسی به دل راه نداده‌اند و همگام با همه مجاهدان و مدافعان سلامت برای ریشه کنی این ویروس هم قسم شدند.
شهردار ساوه نیز گفت: شرایط کار کردن در آرامستان به دلیل اینکه مراجعان به دلیل غم از دست دادن نزدیکان خود، در شرایط روحی مناسبی نیستند، بسیار دشوار است.
"سیدمهدی حسینی" افزود: واحد آرامستان از خاص‌ترین بخش های شهرداری است چراکه مردم به هنگام مراجعه به آن عزیزترین نزدیکان خود را از دست داده‌اند و به هنگام مراجعه توقع دارند کار آنها در اولین زمان ممکن و با سرعت انجام شود.
وی افزود: تمامی کارکنان آرامستان به خصوص کارکنان سالن تطهیر از زحمت‌کش‌ترین کارکنان شهرداری به شمار می‌آیند چراکه علاوه بر دیدن صحنه‌های دلخراش در حین انجام وظیفه خود تلاش می‌کنند با بستگان متوفی همدردی کنند و از بار غم آنها بکاهند.
حسینی ادامه داد: در شرایط کرونایی نیز آرامستان آخرین توقفگاه نبرد شهر ساوه با ویروس کروناست که شاهد روزهای تلخ و وصف ناپذیری در این مجموعه هستیم و کارکنان آرامستان نیز سختی های زیادی را متحمل می‌شوند.
وی ادامه داد: شهرداری و شورای شهر توجه ویژه‌ای به فراهم ساختن امکانات و زیرساخت‌ها برای رعایت مسائل شرعی و بهداشتی کفن و دفن اموات کرونایی دارند و در شرایط سخت انتشار ویروس کرونا، کارکنان آرامستان به عنوان مدافعان خاموش، همانند پرستاران، پزشکان و کادردرمانی در خط مقدم مبارزه با این بیماری قرار دارند.
وی تصریح کرد: متانت، صبر و حوصله کارکنان آرامستان و تسهیل و تسریع در انجام کارهای بستگان متوفی که در بدترین شرایط روحی قرار دارند نیز شایسته قدردانی است و تقاضا داریم که همچنان رفتار این عزیزان توام با خوش‌رفتاری باشد تا موجبات آرامش خاطر بازماندگان را فراهم کنند.
شهردار ساوه رعایت دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های بهداشتی ابلاغ شده به شهرداری را نیز یک الزام دانست و افزود: رعایت مسائل مراقبتی و بهداشتی، علاوه بر حفظ سلامت کارکنان آرامستان و خانواده ایشان باعث قطع زنجیره انتشار این ویروس در میان سایر شهروندان خواهد شد.
رفتار کرونا شرایطی را بوجود آورده است که حتی نزدیک ترین افراد به متوفی جرئت نزدیک شدن به جسم بی جان یا حتی قبر عزیزشان را ندارند، اما وقتی جانباختگان بیماری کرونا به آرامستان منتقل می‌شوند، پرسنل سالن تطهیر، فرشتگان بی ادعایی هستند که در صف مقدم مبارزه با کرونا، بار سنگینی را از دوش جامعه می‌کاهند و با غسل، تکفین و تدفین، با قربانیان کرونایی مهربان بوده و تسلی بخش دل بازماندگان و داغدارانی هستند که این روزها عزیز از دست می دهند.
بیاییم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی ضمن مراقبت از سلامت خود، سلامت عزیزان خود را نیز حفظ کنیم تا شاهد ریشه کنی این ویروس و رفع این بلایی باشیم که جان مردم را نشانه گرفته است.
