سایه ویروس کرونا افزون بر دو ماه است که بر سر مردم سنگینی می‌کند و علاوه بر تبعاتی که در حوزه سلامت مردم داشته است بر روی حوزه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی نیز تاثیرگذار بوده است تا جایی که بخش کشاورزی نیز از تیغ این مهمان ناخوانده در امان نبوده است و آثار منفی آن، نگرانی و استرس کشاورزان و رونق بازار دلال ها را فراهم کرده است.
این روزها کشاورزان در عین حال که سخت مشغول انجام امور کشاورزی فصل بهاره بوده و انجام اموری همچون کاشت یا داشت سرشان را حسابی شلوغ کرده و از برداشت محصولاتی نظیر چغاله بادام، گوجه سبز و ... لذت می برند، نگران روزهایی هستند که نتوانند محصول تولیدی شان را به فروش برسانند و از عواید آن معیشت خود و خانواده را تامین کنند، چرا که کرونا صدمات اقتصادی جبران ناپذیری را به حوزه های مختلف تولیدی وارد کرده و در حوزه عرضه و فروش محصول کابوس آفریده است.
یک کشاورز روستای قردین بخش مرکزی ساوه به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در انجام عملیات کشاورزی اشاره کرد و افزود: با همه تلاشی که در راستای تولید محصول انجام می‌دهیم، اما نگران هستیم که نتوانیم محصول تولیدی را با قیمت مناسب به مردم عرضه کنیم.
حسن عباسی افزود: به دلیل شیوع بیماری کرونا و کاهش تقاضای مردم در بازار، برخی محصولات و تولیدات کشاورزی و دامی به فروش نمی رسد و خسارت جدی را به تولیدکنندگان وارد کرده و آنها را از ادامه کار مایوس و ناامید کرده است. چنانچه ادامه روند تاثیر کرونا بر اقتصاد و کشاورزی ایران مدیریت نشود و راهکارهای برون رفت از این معضل اندیشیده نشود قطعا اختلال جدی در زنجیره تولید به وجود خواهد آمد.
وی بیان کرد: محدودیت‌های اعمال شده در محورهای مواصلاتی و جلوگیری از تردد خودروها زمینه ساز بروز مشکلاتی در حوزه کشاورزی شد، از طرفی شعار در خانه ماندن ها برای پیشگیری از شیوع کرونا، گرچه یک ضرورت بود، اما موجب شد که نیروی انسانی مورد نیاز برای فعالیت در این حوزه در ماه‌های اسفند و فروردین تامین نشود و عملا بسیاری از عملیات کشاورزی متوقف شد.
سبقت کرونا از موانع پیش روی کشاورزی
یک باغدار روستای نورعلیبیک ساوه نیز گفت: همه ساله به دلایل مختلف کام کشاورزان و باغداران تلخ می‌شود و رقابت تنگاتنگ موانع برای قرار گرفتن پیش روی تولید و کشاورزی موجب می شود که تولیدکنندگان این عرصه با چالش‌های متعددی مواجه شوند. و امسال کرونا به خوبی از دیگر موانع در این امر جلو زد.
ابوالفضل عسکری افزود: علاوه بر مقابله کشاورز با موانع تولیدات کشاورزی نظیر آفت، حوادث غیرمترقبه و هزینه بالا و درآمد کمتر؛ افت نرخ محصولات کشاورزی و جولان دلال‌ها نیز دردسرساز است. دلالانی که به بهانه کرونا و فضاسازی در بازار اجازه عرضه محصول با قیمت واقعی را نمی دهند و این کشاورز است که مظلومانه از ترس فروش نرفتن محصول مجبور است دو دستی آن را به قیمتی کمتر به دلال بفروشد تا متضرر نشود.
وی ممنوعیت صادرات به خارج از کشور در شرایط کرونایی به لحاظ مسدود شدن مرزها را بلای جان اقتصاد کشاورزی دانست و افزود: اگر مشکل صادرات محصولات کشاورزی برطرف نشود معیشت و اقتصاد کشاورزان خسارات جبران ناپذیری را متحمل خواهد شد.
تغییرات اقلیمی دوباره کار خودش را کرد
یک کشاورز بخش نوبران ساوه نیز به سیلاب و تغییرات اقلیمی به عنوان یکی از موانع تولید محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: تغییرات اقلیمی در فصل بهار بهمراه بارش برف و تگرک کشاورزی این منطقه را نابود کرد.
رستمعلی نظری افزود: بالغ بر ۱۰۰ هکتار از محصول جو و دو هکتار از باغ بادام به دلیل بارش برف و تگرک از بین رفت و با توجه به شیوع کرونا امکان تولید سایر محصولات نظیر صیفی جات و سبزیجات به دلیل عدم تمایل مردم برای خرید این محصولات وجود ندارد و عملا معیشت خانواده ام در سال جاری با چالش و تنگنا مواجه خواهد شد.
در همین رابطه معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی ساوه به موانع پیش روی کشاورزان در خصوص بیماری کرونا اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلاتی که کشاورزان در شرایط کرونایی و غیرکرونایی با آن مواجه هستند موضوع قیمت و عرضه محصولات کشاورزی در حوزه باغی و زراعی است.
صادرات دوای درد کشاورزان
محمودرضا خلیلی، مدیریت در صادرات محصولات کشاورزی را عاملی برای بهبود قیمت تمام شده این تولیدات استراتژیک دانست و افزود: تقویت صادرات محصولات کشاورزی میزان درآمدزایی کشاورزان را بهبود می‌بخشد.
وی محدودیت در صادرات محصولات کشاورزی در شرایط کرونایی به دلیل مسدود شدن مرزها را آسیب بزرگی به اقتصاد کشاورزی ایران دانست و افزود: وقتی بازارهای خارجی تمایلی به خرید محصولات کشاورزی ایران به دلیل احتمال آلوده بودن محصول به ویروس کرونا نداشته باشند قطعا صادرات با چالش جدی مواجه شده و به تولیدکنندگان محصول باغی و زراعی آسیب درآمدی و اقتصادی تحمیل خواهد شد.
وی تولید و صادرات محصولات گلخانه‌ای را عاملی برای ترغیب تولیدکنندگان کشاورزی برای تولید این محصولات در خارج از فصل دانست و ادامه داد: اخیرا برنامه‌ریزی‌های لازم برای صادرات محصول گوجه فرنگی، فلفل رنگی گلخانه‌ای برای کشورهای حاشیه دریای خزر صورت گرفته بود، اما به دلیل شیوع بیماری کرونا متاسفانه صادرات این محصولات با محدودیت و چالش مواجه شده و بالاجبار باید به مصرف داخل برسد و چون از نیاز مصرف داخل فراتر است بالتبع با قیمتی کمتر عرضه می شود که برای تولیدکننده زیانبار است.
خلیلی به تنوع محصولات کشاورزی و گلخانه ای اشاره کرد و افزود: حدود پنج هکتار سطح زیر کشت تولید گل و گیاه زینتی در محیط‌های گلخانه‌ای ساوه وجود دارد و از آنجاکه بازار گل و گیاه به دلیل شیوع بیماری کرونا با رکود مواجه شد لذا تولیدکنندگان نه تنها اقدام به تولید نمی کنند بلکه تولیدات فعلی نیز به دلیل شیوع بیماری به فروش نرسیده و دورریز و معدوم می‌شود.
گیاهان دارویی از تیغ کرونا جان سالم به در بردند
وی به کشت گیاهان دارویی مانند روال قبل اشاره کرد و افزود: از آنجاکه گیاهان دارویی پس از برداشت فرآوری می‌شود لذا خوشبختانه با چالشی مواجه نشدند و تولید این محصولات کماکان ادامه دارد.
معاون جهادکشاورزی ساوه به کشت سبزیجات و صیفی جات نیز اشاره کرد و افزود: این محصولات نیز با مشکل عرضه مواجه هستند. چرا که مصرف سبزی به صورت تازه خوری است و چون ضدعفونی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای اکثر مردم سخت است لذا خیلی استقبالی برای خرید این محصولات با وجود مزایایی که در استفاده از آن وجود دارد، نمی‌شود.
خطر بیکاری و تعدیل نیروی انسانی پیش روی اقتصاد کشاورزی
وی بیان کرد: آسیب دیدن اقتصاد کشاورزی موجب بیکاری و تعدیل نیروی انسانی در این بخش خواهد شد و هرچند موقت و گذرا باشد باز هم زیانبار است. از این رو به کشاورزان و افراد بیکار توصیه می‌شود با توجه به بارش‌های مطلوب و منابع آبی مناسب در دو سال اخیر نسبت به کشت محصولات زراعی در فصل بهار اقدام کنند و چون فصل برداشت کشت بهاره در تابستان است قطعا با بهبود شرایط بیماری کرونا میزان تقاضای مردم در فصل گرما افزایش خواهد یافت و جبران خسارت وارده می‌شود.
خلیلی بر رعایت الگوی کشت و تجهیز مزارع و باغات به سیستم آبیاری نوین تاکید کرد و افزود: رعایت الگوی کشت در پروسه تولیدات کشاورزی موجب خواهد شد تا علاوه بر تامین نیازهای غذایی حداقل بهره‌برداری از منابع آبی صورت گیرد و بر حفظ ذخایر آبی تاکید شود.
وی به کاهش نیروی کار درشرایط کرونایی در حوزه فعالیت کشاورزی نیز اشاره کرد و افزود: کاهش نیروی کار هزینه پرداخت حقوق و دستمزد را افزایش می دهد و طبیعتا موجب افزایش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی خواهد شد و افزایش قیمت نوبرانه چغاله بادام و گوجه سبز در سال جاری نیز با افزایش قیمت تمام شده بی ارتباط نیست.
کاهش قیمت شیر و مرغ و تبعات آن
این مقام مسئول در جهادکشاورزی ساوه به چالش‌های پیش روی حوزه دامپروری اشاره کرد و کاهش قیمت شیر تا حد نصف قیمت قبل از کرونا را آسیبی اقتصادی برای دامداران دانست و افزود: بسیاری از دامداران تولید شیر را کاهش داده اند و بعضا عملیات شیردوشی را انجام نمی‌دهند که تبعات آن در آینده بر جای خواهد ماند.
خلیلی به کاهش قیمت مرغ نیز اشاره کرد و افزود: کاهش قیمت مرغ موجب عدم رغبت برای جوجه‌ریزی شده و در آینده محدودیت‌ها و چالش‌هایی را مواجه مرغداران خواهد کرد.
به نظر می‌رسد حضور موثر و حمایت تشکل‌های بخش کشاورزی یک ظرفیت مناسب برای حل مشکلات بوجود آمده ناشی از شیوع ویروس کروناست و باید این تشکل‌های مردمی وارد میدان شوند و برای رونق بازار فروش محصولات کشاورزی به بخش دولتی راهکار ارائه داده و بازوی حمایتی و کمکی دولت باشند.
اختصاص یارانه‌ای ویژه، غیر از یارانه مصرفی، برای کشاورزان در شرایط کرونایی، تامین نهاده‌های دامی، کود و سموم شیمیایی به سهولت، به مقدار مورد نیاز و با نرخ مناسب، نیز ضرورت دارد تا هم تولید سامان بگیرد و هم سلامتی و معیشت کشاورز حفظ شود.
از طرفی احتمال بروز موانع و مشکلات در تولیدات کشاورزی وجود دارد که اگر سازوکار مناسبی در این زمینه اتخاذ نشود، تغذیه خانوارها با مشکل مواجه می‌شود. دولت باید برای این موضوع نیز چاره اندیشی کند تا اقتصاد پساکرونا نیز با چالش مواجه نشود، بویژه اینکه استان مرکزی محصولات ویژه ای در حوزه کشاورزی دارد که از کرونا آسیب دیده اند و نمونه آنرا در حوزه از دست رفتن گل های زینتی محلات شاهد بودیم.
