مدتهاست که رنگ و بوی میوه‌ها که هر روز گران‌تر می‌شوند در سبد خانوارهای کم‌درآمد و متوسط کم‌رنگ‌تر می‌شود، اما عموم اقشار کم‌درآمد با توجه به فرارسیدن فصل گرم سال به خرید هندوانه دلخوش بودند تا این میوه آبدار که عموما چندان هم گران نبوده است، جای خالی میوه‌های گران‌قیمت را در این مدت پر کند. ولی امسال هندوانه هم برای نشستن در سبد خانوارهای کم درآمد ناز کرد و خودی نشان داد.
تا چند سال پیش با 10 هزار تومان می‌شد چندین نوع میوه را خرید، اما امسال توان خرید به قدری کاهش پیدا کرده که با این مبلغ فقط می‌توان پنج کیلو هندوانه خرید!
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی- در فروردین‌ماه امسال هر کیلوگرم هندوانه به ازای هر کیلو هزار تا 1500 تومان وارد بازار شد و انتظار مردم این بود که این قیمت با توجه به رفتن به سمت فصل برداشت این محصول با روند کاهشی همراه باشد، اما هم‌اینک هر کیلوگرم هندوانه در ساوه حدود دو هزار تومان بفروش می‌رسد و خرید آن برای بیشتر اقشار کم‌درآمد این شهرستان امکانپذیر نیست.
دیگر میوه‌های نوبرانه نیز با قیمت‌های نجومی، دیگر جایی در سبد خرید اقشار ضعیف به ویژه اغلب مردم ساوه، که قشر عظیمی از آنان را جامعه کارگری تشکیل می‌دهد ندارد، و مردم شاهد در فصل وفور نعمت الهی روند افزایشی قیمت میوه و روند کاهشی سهم خود از آن را شاهد هستند.
افزایش حقوق سالانه برنامه دولت برای افزایش توان خرید خانوارهاست، اما رشد قیمت میوه به اندازه‌ای است که با میزان افزایش حقوق فاصله بسیاری دارد به طوری که قیمت میوه همه ساله حداقل 20 درصد افزایش می‌یابد.
کارشناسان و مسئولان علت گرانی میوه را خشکسالی ناشی از کاهش میزان بارندگی‌ها که منجر به کاهش سطح زیر کشت محصولات می‌شود، هزینه‌های بالای تولید و نیز حضور دلالان در بازار بیان می‌کنند.
گرچه در استان مرکزی مدیران شرکت آب منطقه‌ای به دلیل خشکسالی شدید، تمامی کشاورزان و بهره‌برداران آب را مجاب به کشت محصولات استراتژیک کرده‌اند و پیش از این در گفت و گو با ایسنا اعلام کرده بودند که کشت محصولات جالیزی و پرآب‌طلب به خصوص هندوانه در استان مرکزی ممنوع است، و شاید هم یکی از دلایل گرانی این میوه در سطح استان کاهش سطح زیر کشت باشد، اما سوال اینجاست که چرا در سایر میوه‌ها نیز روند قیمت‌ها رو به فزونی است؟
میوه از جمله تولیدات کشاورزی است که از زمان تولید تا وقتی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد چندین بار معامله می‌شود، به عبارتی دیگر، کشاورز با کمترین سود محصول را به دلال عرضه می‌کند، اما به دلیل گردش آن در بازار از فرایند تولید تا مصرف، سود کلانی نصیب افراد سودجو شده و با چند برابر قیمت اولیه به دست مصرف‌کننده می‌رسد از این رو بسیاری از مردم قادر به خرید آن نیستند و به نظر می‌رسد سر نخ این مشکل به نبود مدیریت مناسب و نظارت صحیح در کشور برگردد.
یک شهروند که مشغول خرید میوه است در پاسخ به این سؤال که به نظر شما قیمت میوه در چه وضعیتی است، گفت: قیمت میوه خیلی بالاست و ما قشر کارگر باید کم‌کم، خوردن میوه را فراموش کنیم.
"ابوالفضل کمالی" افزود: میوه نسبت به سال گذشته بسیار گران شده، از طرفی دکتر به من توصیه کرده به دلیل ابتلا به بیماری میوه و سبزیجات مصرف کنم، اما توان خرید کافی را ندارم و معمولا در خانواده چهار نفره خود هفته‌ای بیشتر از دو کیلو میوه نمی‌توانیم بخوریم.
شهروند دیگری که در حال خروج از یک مغازه میوه‌فروشی است، در خصوص علت نخریدن میوه گفت: برای خرید وارد مغازه شدم، اما به قدری قیمت‌ها بالا بود که نتوانستم خرید کنم. فقط تماشا کردم حتی توان خرید یک هندوانه را نیز نداشتم.
"مراد شمس" با بیان اینکه کارگر ساده و مستأجر هستم و با اجاره‌خانه دیگر بودجه‌ای برای خرید میوه برایم باقی نمی‌ماند، افزود: شاید در هفته بتوانم یک روز میوه تهیه کنم، و فقط بعضی مواقع که مهمان دارم مجبور به خرید میوه می‌شوم.
یک کارمند نیز معتقد است که میوه گران نیست بلکه درآمد حدود یک میلیونی ما کفاف خرید میوه را نمی‌دهد، به قدری هزینه‌های زندگی زیاد شده که سرانه مصرف میوه را پائین آورده است.
"حسین‌رضا احمدی" گفت: امسال قیمت میوه بخصوص میوه‌های نوبرانه بسیار گران است، اما باید برای فرزندانم میوه تهیه کنم به همین دلیل بخشی از درآمدم را اختصاص به خرید میوه می‌دهم ولی مقدار میوه‌ای که خریداری می‌کنم در حجم کم است و ممکن است از هر میوه فقط نیم کیلو تهیه کنم.
"غلام رحمتی" نیز که خود را کارگر کارخانه معرفی می‌کند، گفت: قیمت میوه مناسب همه اقشار نیست و برخی از خانواده‌ها به امید مناسب بودن قیمت میوه‌هایی نظیر هندوانه در فصل گرما نسبت به خرید این میوه استقبال نشان می‌دهند، اما قیمت بالای امسال این میوه حتی پس از خروج از دوران نوبرانگی، توان خرید را از مردم گرفته و آنرا از سبد کالای خانوارهای کم‌درآمد خارج کرده است.
مدیر بازار روز میوه و تره‌بار شهرداری ساوه ضمن تایید بالا بودن قیمت میوه نسبت به سال گذشته گفت: امسال خشکسالی و کمبود آب و بحث سرمازدگی نقش موثری در افزایش قیمت میوه‌های سردرختی داشته است و عدم برنامه‌ریزی مناسب در صادرات برخی میوه ها مانند هندوانه نقش موثری در افزایش قیمت این محصولات داشته است.
"حامد محمدی" افزود: علاوه بر این عوامل، واسطه‌ها و دلالان نیز نقش موثری در افزایش قیمت میوه دارند بطوری که هم‌اکنون قیمت هر کیلوگرم زردآلو که در بازار میوه و تره‌بار شهرداری 8 هزار تومان عرضه می‌شود در برخی میوه‌فروشی‌های سطح شهر به 15 هزار تومان نیز می‌رسد.
به گفته وی با وجود تلاش برخی مجموعه‌های دولتی، آنها نقشی در کنترل و مدیریت تنظیم بازار نداشته‌اند و واسطه‌ها همچنان میدان‌دار و تعیین‌کننده نرخ محصولات کشاورزی هستند. گاه در این میان، هیچ گونه نظارتی نیز بر کار واسطه‌ها نیست و این قشر بیشترین سود را در این بین از آن خود می‌کنند.
محمدی افزود: یکی از ویژگی‌های بازار روز میوه و تره‌بار شهرداری ساوه عرضه کالا در این مکان با حذف واسطه‌هاست و عرضه‌کنندگان و صاحبان غرفه در این بازار کالاهای خود را با نرخ تعیین شده که بر اساس نرخ مصوب سازمان میوه و تره‌بار تهران تعیین می شود، توزیع می‌کنند.
در این میان معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی ساوه معتقد است که اقبال مردم به خرید میوه‌های نوبرانه دلیل گرانی آن است.
به گفته "محمودرضا خلیلی" میوه‌های نوبرانه به صورت تدریجی وارد بازار شده و در روزهای اول با قیمت بالا عرضه می‌شوند، اما به محض اینکه میزان برداشت‌ها افزایش یافت و حجم قابل توجهی از بازار میوه را به خود اختصاص داد، کاهش قیمت را مشاهده می‌کنیم.
براساس این گزارش، میوه‌ای که به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد هزینه‌هایی مانند سم، کود، بذر، کارگر، حمل و نقل، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، بسته‌بندی و هزینه نگهداری میوه در سردخانه را متحمل شده است و در نهایت هرگونه تغییر در این هزینه‌ها نیز موجب افزایش نرخ میوه می‌شوند، اما نباید از نقش پررنگ دلالان در این حوزه نیز غافل شد.
دلالان با استفاده از قدرت مالی پایین کشاورز میوه را به قیمت ناچیزی خرید می‌کنند که مدیریت این بخش عزم جدی دولت و مسئولان ذیربط را می‌طلبد تا میوه نیز نیم‌نگاهی به سبد خرید خانوارهای کم درآمد داشته باشد و مردم حداقل بتوانند از برخی میوه‌های با قیمت مناسب استفاده کنند.
گزارش از: علی فرقانی، خبرنگار ایسنا، منطقه مرکزی
