امروزه صنعت گردشگری یکی از ارکان مهم توسعه اقتصادی و عاملی برای اشتغال‌زایی پایدار بوده و توانسته است تاثیر شگرفی در بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع توسعه یافته داشته باشد.
این تاثیرات به گونه‌ای است که صنعت گردشگری با قرار گرفتن در ریل توسعه‌یافتگی به یکی از مهمترین و بزرگ‌ترین صنعت جهان تبدیل شود و دلیل اهمیت آن جذب توریست و در نتیجه ایجاد اشتغال و ارزآوری برای کشور است.
بنا بر اعلام کارشناسان امر، ایران در حال حاضر جزو 10 کشور اول جهان در زمینه جاذبه‌های گردشگری است اما، از نظر درآمد در این حوزه در جایگاه 55 جهان قرار دارد و این در حالی است که در بسیاری از شهرهای کشور پتانسیل جذب گردشگر وجود دارد.
نباید از این نکته غفلت کرد که جذب‌گردشگر داخلی علاوه بر توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جوامع، منجر به پویایی بیشتر اقتصاد شهری شده و با تامین زیرساخت‌ها و نیز معرفی شاخص‌های گردشگری می‌توان با فرهنگ‌سازی و تقویت سفرهای داخلی انگیزه مردم را برای مسافرت‌های خارجی و خروج ارز از کشور کاهش داد و این اقدام قطعا نتایج تحول‌زایی در عرصه اقتصاد خواهد داشت.
از این رو مدیران کلانشهرهای کشور باید برای رقابت در امر جذب گردشگر ضمن توجه جدی به بخش‌های طبیعی، زیارتی، سیاحتی، ورزشی، فرهنگی و تاریخی که از ارکان صنعت گردشگری است با فراهم کردن زمینه‌های گردشگری نظیر اماکن اقامتی، هتل‌ها و بوستان‌ها و نیز تقویت فعالیت‌های گردشگری شهری نظیر هنرهای نمایشی، کنسرت‌های موسیقی، موزه‌های تاریخی، نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و فعالیت‌های ورزشی به این امر نگاه ویژه‌ای داشته باشند.
شهر تاریخی و کهن ساوه نیز با برخورداری از 400 اثر تاریخی ملی ثبت شده، گنجینه‌ای گرانبها از آداب و رسوم و سنن گذشتگان این مرز و بوم است.
ساوه علاوه بر اینکه قطب صنعت و کشاورزی ایران اسلامی به شمار می‌رود به عنوان یک شهر باستانی به لحاظ قرار گرفتن در مسیر اصلی جاده ابریشم شهرت دارد.
در باب نام و نشان تاریخی این شهر گفته شده است که ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوران ساسانی است که به معنی "خرده طلا" آمده است. تپه باستانی ساسانی آسیاباد(سیر آباد) در مجاورت شهر، همچنین تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی هریسان، خرم‌آباد و آوه نشانگر قدمت این شهر است.
گذشته از مسجد جامع که از جمله مساجد اولیه ایران است و ساخت و تکمیل آن از قرون اولیه اسلام آغاز شده و تا دوره قاجار ادامه داشته است و به عنوان مجموعه‌ای از ویژگی‌های معماری اسلامی ایران در دوره‌های مختلف به شمار می رود، بنای تاریخی چهارسوق، مجموعه بازار تاریخی ساوه، روستای تاریخی آوه، کاروانسرهای متعدد، پل تاریخی سرخه‌ده، چشمه‌های متعدد، صخره‌های طبیعی و زیبای دامنه کوه‌ها، طبیعت زیبای حاشیه رودخانه و مناظر و چشم اندازهای طبیعی همراه با آب و هوایی دلپذیر، ظرفیت‌های مطلوب صنعت گردشگری ساوه هستند.
علیرغم تمامی این ظریفت‌ها همچنان در معرفی این نقاط دلپذیر غفلت صورت گرفته است و بسیاری از مردم ساوه را صرفا با نام انار و یا به عنوان شهری صنعتی می‌شناسند، در حالی‌که شهرستان ساوه به عنوان منطقه‌ای در بیخ گوش پایتخت از ظرفیت مطلوبی در عرصه گردشگری برخوردار است.
ساوه با دارا بودن چنین ظرفیت‌هایی تاکنون به دلیل عدم توجه جدی به گردشگری در حوزه این صنعت موفق عمل نکرده و این امر باعث شده تا این شهر، کمتر مورد توجه مسافران عبوری از این شهرستان قرار گیرد و اگر هم گذر گردشگران به این شهر افتاده مدت اقامت کوتاهی در این خطه تاریخی کشورمان داشته‌اند.
ابنیه تاریخی ساوه در آستانه نابودی
رئیس کمیسیون نظارت و بازرسی شورای شهر ساوه نیز پیش از این در گفت‌وگو با ایسنا با ابراز گله‌مندی از کم‌توجهی میراث فرهنگی و گردشگری به ساوه گفته بود: هم‌اکنون بناهای تاریخی شهر ساوه در آستانه نابودی قرار دارند و لازم است که مدیران کل این سازمان برای این امر مهم چاره‌اندیشی کنند.
محمود نجفی ادامه داد: ساوه هم‌اکنون نخستین شهر استان مرکزی به دلیل داشتن بناهای تاریخی است و در نزدیکی پایتخت واقع شده اما، تاکنون رسیدگی مطلوب به بناهای تاریخی ارزشمند آن که از ظرفیت مناسبی برای گردشگری برخوردار است، مورد غفلت مسئولان میراث فرهنگی قرار گرفته است.
اثر باستانی تنها عامل جذب گردشگر نیست
رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ساوه معتقد است که گرچه ساوه قطب صنعت و کشاورزی است اما، آمارها نشان از حضور تاثیرگذار مسافران و گردشگران در این منطقه دارد.
"علی‌اکبر صدیف" در گفت‌وگو با ایسنا با طرح این سوال که چرا ساوه که نگینی بر انگشتر تاریخ ایران زمین است کمتر به عنوان شهر تاریخی شناخته می‌شود و گردشگران زمان کوتاهی را شاید اغلب کمتر از 24 ساعت در این شهر توقف می‌کنند، ادامه داد: این آمار زیبنده شهر تاریخی و کهن ساوه با بیش از 400 اثر تاریخی ثبت شده نیست.
وی بیان کرد: آثار باستانی تنها عوامل جذب گردشگر به یک منطقه نیستند. مراکز تفریحی مناسب مانند شهربازی‌های مسقف با بازی‌های جدید، رستوران‌های توریستی قابل توجه، بافت شهری جذاب، گرافیک محیطی قابل توجه، طراحی‌های مدرن در فضاهای شهری، فضای سبز دل‌انگیز، پارک‌های صخره‌ای زیبا، مغازه‌هایی با چشم‌اندازهای در خور تحسین و ... نیز می‌توانند عوامل جذب گردشگر به یک شهر باشند.
وی افزود: در عین حال رسیدگی مناسب به پیرامون آثار تاریخی از جمله تامین سرویس‌های بهداشتی مناسب، غرفه‌های فروش صنایع دستی مستقر در اماکن تاریخی و در دسترس بودن امکانات اغذیه‌ای و تسهیلات ویژه حمل و نقل شهری قطعا گردشگران را متوجه تمدن چند هزار ساله ساوه خواهد کرد.
آوه به سیلک طعنه می‌زند!
به گفته وی، فقط محوطه تاریخی آوه به کهن‌ترین تپه‌ها و محوطه‌های باستانی کشور طعنه خواهد زد و قطعا اگر پژوهشگاه دائمی در محوطه تاریخی آوه مستقر شود، شهرت مناطقی را چون چغازنبیل و حتی تپه‌های سیلک را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد کرد.
وی بیان کرد: گردشگر ساوه زمانی شهر ما را جدی خواهد گرفت که ابتدا خودمان آن را جدی بگیریم و به وسیله ابزار رسانه اطلاع‌رسانی کافی در سطح منطقه و کشور داشته باشیم، چرا که بسیاری از آثار ما پتانسیل ثبت جهانی را هم دارند.
وی گفت: به عنوان مثال لاهیجان به واسطه خطه سرسبز و محصول چای کهن خود موزه چای برپا کرده، چرا در ساوه با شهرت جهانی انار، نباید موزه انار داشته باشیم.
صدیف خاطرنشان کرد: ما انتظار داریم مردم ساوه و مسئولان شهرمان در این امر اهتمام ویژه‌ای داشته باشند تا در شروع بتوانیم مرمت شاهکارهای هنری و معماری مسجد جامع، بازار ساوه، قیزقلعه، موزه چارسوق و مسجد انقلاب را عملیاتی کنیم و در یک جمله به مردم ایران‌زمین بگوییم برای گردشگری چه جایی بهتر از ساوه با این همه ظرفیت گردشگری و آثار باستانی است.
باز هم جای خالی سرمایه‌گذار!
به گزارش ایسنا، شهردار ساوه نیز بالفعل کردن ظرفیت‌های گردشگری شهر با جذب سرمایه‌گذار را اقدامی عملی برای معرفی توانمندی‌های ساوه در صنعت گردشگری می‌داند.
"کامران جوادی" در خصوص ظرفیت‌های شهر تاریخی ساوه به خبرنگار ایسنا گفت: ساوه همواره به لحاظ قابلیت‌های ویژه‌ای که دارد مورد توجه سرمایه‌گذاران در عرصه‌های گوناگون بوده اما، متاسفانه فراهم کردن زیرساخت‌های گردشگری در این شهر مغفول مانده است.
وی اجرای طرح "مسجد تا مسجد" را از مهمترین برنامه‌های مدیریت شهری برای ایجاد زمینه توسعه صنعت گردشگری در ساوه دانست که اجرای آن منجر به احداث یک محوطه فرهنگی‌تاریخی میان مسجد سرخ و مسجد جامع ساوه به طول یک کیلومتر خواهد شد و ضمن حفظ پیشینه تاریخی ساوه، یک فضای مناسب برای جذب گردشگر و افزایش مدت اقامت در شهرستان ایجاد خواهد شد که توسعه اقتصادی را از طریق ارزآوری و نیز توسعه اشتغال به دنبال خواهد داشت.
جوادی ادامه داد: با اجرای این طرح بزرگ، مرکز شهر ساوه به فضایی مناسب برای گردشگری تبدیل خواهد شد و زمینه جذب گردشگر در این شهر تاریخی فراهم می‌شود اما، اجرای این طرح بزرگ، نیازمند مساعدت سازمان میراث فرهنگی گردشگری و استانداری است. این طرح هم‌اکنون در گام‌های نخست قرار دارد و اجرای کامل آن نیازمند اعتبارات استانی و ملی است.
به گزارش ایسنا، اساتید علم گردشگری ثابت کرده‌اند که به ازای حضور هر گردشگر هشت فرصت شغلی در منطقه ایجاد می‌شود و افزایش فرصت‌های شغلی در هر جامعه رونق اقتصادی آن را به همراه خواهد داشت و از آنجا که بخش عمده‌ای از آسیب‌های اجتماعی ناشی از فقر اقتصادی است، بنابراین توسعه صنعت گردشگری در کنار دیگر صنایع در شهری همچون ساوه کاهش آسیب‌های اجتماعی و تولید ثروت را به همراه خواهد آورد.
گزارش از: علی فرقانی، خبرنگار ایسنا، منطقه مرکزی
