رشد تصاعدی محصولات پتروشیمی، بویژه در کشورهای در حال توسعه- جهان سومی‌های سابق- حلقه محاصره محیط زیست و سلامت انسان‌ها را تنگ‌تر و تنگ‌تر کرده است.
واکنش‌های شیمیایی حاصل از استفاده از محصولات شیمیایی فرآیندهایی هستند که در آنها ساختار ذرات تشکیل‌دهنده مواد اولیه دچار تغییر شده و یک یا چند ماده شیمیایی به ماده شیمیایی جدیدی تبدیل می‌شوند (برخلاف تغییرات فیزیکی که فقط حالت فیزیکی ماده تغییر می‌یابد.)
با این تعریف مواد پتروشیمی مواد شیمیایی تولید شده از نفت هستند. این گروه مواد از طریق تغییر شکل یافتن یا فعل و انفعالات قسمتی از هیدروکربن‌های نفت یا گاز طبیعی و ... تهیه می‌شوند.
قطعا مصنوعات پتروشیمی مزایا و فوایدی برای بشریت به ارمغان آورده اما، به دلیل عدم آگاهی مسئولان و توده‌های مردم کشورهای در حال توسعه از تبعات زیانبار استفاده بی رویه از آنها و عدم رعایت انطباق و سازگاری در کاربرد این مصنوعات، کار را در این کشورها به جایی رسانده است که امروز آثار زیانبار محصولات پتروشیمی و شیمیایی در تمامی شئون زندگی ما پدیدار است.
محصولات کشاورزی و دامی ما متاثر از سموم و کودهای شیمیایی و پلاستیک و نایلون و ... است که بر روی گوشت، میوه‌ها، غلات، صیفی‌جات باقی مانده و به انواع بیماری‌ها منجر می‌شود. سوخت غیراستاندارد چه در شکل بنزین ، گازوئیل و ... دارای درصد بالایی از گوگرد، بنزن و مواد مضر برای سلامتی ماست.
استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی در صنعت آشامیدنی‌ها و خوراکی‌ها به تهدیدی جدی برای سلامت ما تبدیل شده است.
انواع کیسه‌های نایلونی و پلاستیکی به جای آن که در چرخه بازیافت قرار گرفته و به ماده دیگر تبدیل شوند، تمام طبیعت را اشغال کرده‌اند و علاوه بر ایجاد مناظر دیداری زشت که به هیچ وجه شایسته مذهب و ملیت ما نیست، باعث مرگ و میر گونه‌های جانوری خشکی‌زی و آبزی می‌شوند.
طرح این معضل بدون پیشنهاد علمی و ارائه راهکار مناسب، بحثی عبث و بیهوده خواهد بود. حال این سوال پیش می آید که چه باید کرد؟ این چه باید کرد دو سو را نشانه گرفته است.
در همین رابطه مدیرعامل مؤسسه مردم نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه معتقد است که مسئولان و نخبگان، اعم از مسئولان اجرایی، رسانه‌های ارتباط جمعی، محافل دانشگاهی و آموزش و پرورش که وظیفه سنگین اجرای راهکارها و تنویر افکار عمومی را به خصوص در ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی بر عهده دارند، رسالت بزرگی را در این حوزه بر دوش دارند.
"مهدی فرقانی‌پور" اعمال دستورات دولتی و حکومتی در خصوص جلوگیری از مصرف بی‌رویه سموم، کود شیمیایی، جلوگیری از فعالیت صنایع آلاینده، الزام به رعایت استاندارهای محیط زیستی و نظارت و جایگزینی روش‌های بیولوژیک و جانشین کردن محصولات ارگانیک با کودهای ارگانیک(مثل ورمی کمپوست)، تشویق صنایع به تولید محصولات پلاستیکی زیست تخریب‌پذیر و یا زیست تجزیه‌پذیر را بخشی از این وظایف دانست.
وی الزام فروشندگان مصنوعات یکبار مصرف به فروش ظروف یکبار مصرف گیاهی تهیه شده با نشاسته ذرت، جایگزینی کیسه‌های پارچه‌ای، برزنتی، کاغذی با کیسه‌های نایلونی از سوی سازمان‌های دولتی، صنایع و ... به صورت سوبسیددار و نقش مردم را به عنوان راهکارهای دیگر مطرح و تاکید کرد: بدون مشارکت مردم، دولت‌ها عملا در توسعه پایدار ناموفق‌اند.
به گفته وی بهینه مصرف کردن، پرهیز از کاربری زیاد کیسه‌های نایلونی و ظروف یکبار مصرف با استفاده از ظروف دائمی، رها نکردن مصنوعات پتروشیمی در طبیعت و تفکیک زباله‌ها از مبداء و تشکیل و تکثیر سازمان‌های مردم‌نهاد به صورت خودجوش و غیر فرمایشی توسط افرادی که عاشق خدمت به جامعه‌اند و آگاهان امر اعم از روشنفکران، مذهبی‌ها، متخصصین، دانشگاهیان، کارمندان و در یک کلام دلسوزان امری ضروری است.
وی بیان کرد: ما با بحران تولید زباله و به خصوص زباله پلاستیکی در کشور مواجهیم. در حالیکه گفته می‌شود میانگین جهانی تولید زباله برای هر نفر 450 گرم در روز است، ما به میزان تولیدی دو برابر این رقم رسیده‌ایم که به قول آگاهان فن حدود 60 درصد آن نیز زباله تر است.
به گفته وی زباله تر همان بقایای مواد غذایی، سبزیجات، میوه‌ها و خوراکی‌های ماست که در صورت تفکیک می‌تواند به کودی به نام بیوکمپوست تبدیل شود. اگر در این چرخه کرم‌های مخصوص از زباله تر تغذیه کنند، فضولات آنها به کود مقوی به نام ورمی کمپوست تبدیل می‌شود که کود ارگانیک و سالمی خواهد بود.
این فعال محیط‌زیست اضافه کرد: با انجام این اقدامات با یک تیر چند نشان زده شده است، به این صورت که با تولید حجم کمتر زباله، هزینه کمتری برای جمع‌آوری و نابودی آنها و تخریب محیط‌زیست صرف می‌شود و از طرفی دیگر به یک محصول ارزشمند و پرقوت نیز رسیده‌ایم.
وی افزود: اما در هر صورت معضل زباله‌های پلاستیکی همچنان باقی می‌ماند. امروز انواع کیسه‌های نایلونی حتی برای کوچک‌ترین جنس خریداری شده در فروشگاه‌ها بلافاصله در اختیار ما قرار می‌گیرد. این کیسه‌ها به کجا می‌روند؟ زباله‌دانی بزرگ به نام طبیعت ایران، گورستان کیسه‌های نایلونی و یکبار مصرف شده است.
به گفته وی حدود دو دهه است که این اشغالگران چهره زشتی از طبیعت ایران و فرهنگ ایرانی- اسلامی ما ترسیم کرده‌اند و می‌روند تا جایگزین بلامنازع بوته‌ها و رستنی ها شوند.
وی با بیان اینکه مشخص نیست این روند تا چه زمان ادامه خواهد داشت گفت: در وضعیت فعلی هم طبیعت اشباع شده است. یکی از راهکارهای اساسی در سایر کشورها استفاده از ظروف گیاهی با پایه نشاسته است که فاقد مواد شیمیایی سرطان‌زا بوده و در تماس با خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های داغ، خطری برای سلامت انسان ندارند. این ظروف در صورت رهاسازی در طبیعت به سرعت تجزیه‌پذیر بوده و باعث حاصلخیزی خاک می‌شوند.
فرقانی‌پور ادامه داد: ساختار مواد زیست تخریب‌پذیر نیز می‌تواند توسط میکروارگانیسم‌های موجود در طبیعت شکسته شده و به مواد ساده‌تری تبدیل شوند و در نتیجه به چرخه زیست‌محیطی بازگردند.
وی اضافه کرد: اینگونه مواد می‌توانند از چند ماه تا چند سال با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، حرارت بالا و جابجایی مکانیکی، با کمک موجودات زنده خاک شروع به تخریب و تجزیه شوند، این محصولات مورد تایید استانداردهای کشورهای پیشرفته هستند.
به گزارش ایسنا، گفتنی درخصوص ضایعات پلاستیک و آلودگی‌های محیط زیستی آن زیاد است اما، فراموش نکنیم همه راه‌ها نه به رم، که به مردم ختم می‌شود. آیا وقت آن نرسیده به جای حرف و شعار درصدد برداشتن گام‌های عملی برای حفظ محیط زیست برآییم؟
