فصل پاییز با تمام زیبایی‌هایش از راه رسیده است تا زمین را قبل از آنکه به خواب زمستانی فرو برود در بهاری دیگر رنگارنگ کند.

زیبایی‌های این فصل که روایتگر شاهکار پروردگار است قابل وصف نیست. وقتی صحبت از پائیز می‌شود واژه‌هایی همچون برگ‌ریزان و سرما در اذهان متبادر می‌شود اما، این سومین فصل سال در ساوه زیبایی‌های خاص دیگری نیز دارد و آن به ثمر رسیدن یاقوت سرخ بر شاخه‌هاست.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی، پائیز که از نیمه می‌گذرد فعالیت و جنب و جوش باغداران ساوجی آغاز می‌شود، کمی که از شهر خارج می‌شوی جمعیتی را مشاهده می‌کنی که روانه برداشت انار از باغات هستند.

پائیز برای ساوجی‌ها فصل کار و تلاش است چرا که همه جای شهر صحبت از انار است و به هر باغی که سر بزنی می‌توانی یک شکم سیر انار بخوری و از خوردن آن لذت ببری.

برداشت انار و تفکیک آن از لحاظ کیفیت، ترک خوردگی، کوچکی و بزرگی، انبار کردن، بسته‌بندی های شیک انارهای مرغوب صادراتی، بسته‌بندی انارهای ترک خورده و ریز برای ارسال به کارخانجاتی که صنایع تبدیلی دارند و نیز رب‌گیری انار از جمله کارهایی است که باغداران در فصل برداشت انار انجام می‌دهند.

انار چینی که آغاز می‌شود بوی دود آتش اجاق پخت رب انار هم در کوچه‌باغ‌های شهر می‌پیچد و بانوانی که چادر به کمر به تولید بسته‌اند پس از جداسازی انارهای ریزی که بازارپسند نیست رب‌گیری از این میوه بهشتی را آغاز می‌کنند و عصر هنگام است که بوی رب انار در کوچه‌باغ‌ها احساس می‌شود.

دیگ‌های بزرگ و عده‌ای که مشغول دانه کردن انار هستند البته باید مراقب بود که پوست داخلی و غلاف سفید رنگ داخل انار با دانه‌ها مخلوط نشود تا از کیفیت و خوش طعمی رب کاسته نشود.

صدای تق‌تق چوب‌هایی که به پشت انار می‌خورد تا دانه‌ها را جدا کند گوش‌نواز است. این کار روزانه تا پایان فصل انار چینی ادامه دارد.

از هر 10 کیلوگرم انار یک کیلوگرم رب تولید می‌شود

فاطمه نجفی نوری یکی از بانوان تولیدکننده رب انار در باب روش‌های رب‌گیری به ایسنا گفت: در روش اول که به آن روش قجری می‌گویند پس از دانه کردن انار آنها را داخل دیگ‌های بزرگی روی آتش قرار می‌دهیم و وقتی به جوش آمد انارها را هم می‌زنیم و سپس تحت فشار تمامی آب دانه را از آن جدا می‌کنیم. این کار را ادامه می‌دهیم تا زمانی که حداکثر آب دانه‌ها گرفته شود.

وی ادامه داد: با استفاده از صافی آب را از دانه‌ها جدا می‌کنیم. در این حالت سفیدی دانه‌های انار که آب خود را از دست داده‌اند نمایان می‌شود البته بعضی‌ها دوباره این دانه‌های سفید را با آب مخلوط کرده و مجددا حرارت می‌دهند تا رب درجه دو تولید کنند.

نجفی نوری گفت: آب انار خالص را مجددا روی حرارت قرار می دهیم تا غلیظ شود و از آنجاکه عمل تبخیر خیلی سریع انجام می‌شود مدام آب انار را هم می‌زنیم تا رب ته نگرفته و رنگ و طعم آن تغییر نکند. سپس نمک را اضافه می‌کنیم تا مانع کپک‌زدگی زودرس رب شود.

این تولیدکننده رب انار با اشاره به اهمیت غلظت این محصول گفت: اگر رب خیلی غلیظ شود زمانی که در یخچال می‌گذارید سفت‌تر شده و وقتی به عنوان چاشنی یا سس از آن استفاده می‌شود خیلی دیر در آب حل می‌شود و در نتیجه استفاده از آن مشکل است پس این غلظت مناسب نیست. برخی برای کسب درآمد بیشتر، رب را آن قدر شل بر می‌دارند که حتی با نگهداری در یخچال نیز کپک می‌زند و این غلظت نیز مناسب نیست؛ رب انار باید نه شل و نه سفت باشد بنابراین رسیدن به غلظت مناسب رب انار، نیازمند کسب تجربه بیشتر است.

نجفی نوری در ادامه با تشریح تولید رب در شیوه دیگر تحت عنوان روش رسمی نیز گفت: پس از دانه کردن انار ابتدا آب آن را می‌گیریم که امروزه بوسیله آبمیوه‌گیری یا چرخ گوشت اینکار را انجام می‌دهند ولی در گذشته بوسیله دستان خود این کار را انجام می‌دادیم و وقتی آب دانه‌ها را گرفتیم تفاله‌ها را دور می‌ریزیم.

وی ادامه داد: مستقیما آب خارج شده از چرخ گوشت را داخل دیگ ریخته و حرارت می دهیم تا غلیظ شود. غلظت مناسب همان غلظتی است که قاشق به راحتی در رب حرکت کند و در ضمن دیرتر فاسد شود.

نجفی نوری بیان کرد: این روش به علت اینکه برای آب گیری دانه‌ها از وسایل برقی استفاده می‌شود راحت‌تر است و در ضمن زمان کمتری برای تولید محصول صرف می‌شود.

وی در ادامه گفت: هر چه رب غلیظ‌تر شود دیرتر خراب و فاسد شده و رنگ آن نیز تیره‌تر می‌شود. معمولا برای به صرفه بودن تولید رب از انارهای شکسته و کوچک استفاده می‌کنند که ظاهر خوبی ندارد و قیمت آنها ارزان‌تر است اما، این مسئله از کیفیت رب کم نمی‌کند و آن چه مهم است اینستکه انار آبدار و قرمز رنگ باشد بنابراین دانه انار نباید کهنه، فاسد و خراب، سفید یا قهوه‌ای رنگ و خشک باشد.

بهترین رب انار چه رنگی است؟

نجفی نوری اضافه کرد: بهترین رنگ رب انار، قهوه‌ای کمرنگ تا قهوه‌ای پر رنگ و قرمز تیره است و اگر رنگ رب به سیاهی زد نشانه این است که رب سوخته است.

وی درخصوص نحوه صحیح استفاده از رب انار توصیه کرد: رب انار را داخل ظروف شیشه‌ای ریخته و در یخچال نگهداری کنید. برای هر بار مصرف از قاشق خشک و تمیز استفاده کنید و بعد از هر بار مصرف درب شیشه یا ظرف را محکم ببندید تا رب کپک نزند.

وی بیان کرد: سعی کنید رب انار را در یخچال نگهداری کنید و در صورتی که در بیرون از یخچال باشد بایستی نمک بیشتری اضافه کنید تا از فساد و کپک‌زدگی آن جلوگیری شود.

وی خاطرنشان کرد: رب انار برای خورش فسنجان، خوراک مرغ، مرغ سوخاری، جوجه کباب ، ماکارونی و بسیاری از غذاهای دیگر چاشنی و سس لذیذی است.

رب انار در کارکرد مطلوب دستگاه گوارش مؤثر است

رب انار به عنوان اصلی‌ترین فرآورده این محصول باغی تمام خاصیت انار را داراست و می‌توان با تولید آن انار را در خارج از فصل برداشت نیز استفاده کرد.

یک مدرس دانشگاه در اینباره به ایسنا گفت: هیچ تفاوتی از نظر خواص رب انار در دو نوع رسمی و قجری آن وجود ندارد.

محمد شکروی اضافه کرد: تمام خواص انار در دو نوع تولید رب وجود داشته و شرایط نگهداری از هر دو نوع آنها نیز یکی است.

این کارشناس کشاورزی ادامه داد: از رب انار به عنوان چاشنی و طعم‌دهنده در غذاها استفاده می‌شود و ضمن رنگین کردن سفره‌ها همراه غذا نیز میل می‌شود.

شکروی اضافه کرد: رب انار کمک بسیار زیادی به هضم غذا کرده و به لحاظ دارا بودن ویتامین‌های B و C در کارکرد مطلوب دستگاه گوارش تأثیرگذار است.

شکروی افزود: مزه و طعم رب انار تولیدی بستگی به مزه و طعم انار استفاده شده در آن دارد یعنی اگر انار ترش را برای رب‌گیری انتخاب کنیم طعم رب تولید شده نیز ترش خواهد بود.

وی بیان کرد: در تولید رب مرغوب و خوش طعم، نوع انار و مزه آن بسیار مهم است و چه خوب است که انارهایی را انتخاب کنیم که دارای مزه و طعم واحد باشند.

15 درصد انار تولیدی ساوه رب می‌شود

به گزارش ایسنا، معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی ساوه نیز گفت: 15 درصد از مجموع کل انارهای تولید شده شهرستان تبدیل به رب می‌شود که به لحاظ مرغوبیت متقاضیان بسیاری دارد.

محمود رضا خلیلی با بیان اینکه دو نوع رب سنتی و صنعتی در این شهرستان تولید می‌شود، اظهار کرد: مصرف هر دو نوع رب یکی بوده و فقط مراحل فرآوری آنها متفاوت است.

وی با اشاره به استقرار سه شرکت فرآوری انار در شهرستان نیز گفت: بخش اعظمی از انارهای تولیدی شهرستان در این سه مجموعه فرآوری و به بازار عرضه می‌شود.

خلیلی خاطر نشان کرد: مجموعه‌های فرآوری دیگری واقع در شهرهایی مانند همدان، ارومیه، کرمانشاه و شیراز طالب انار ساوه هستند.

علی فرقانی – منطقه مرکزی