محمدمهدی کتابدار – فعال حوزه صنایع دستی و گردشگری
خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه مرکزی
ماه رمضان، ماهی شعف‌‌انگیز برای مومنان روزه‌دار است زیرا که در این ماه هر فضیلتی را اجری صد چندان و گاه هزار برابر می‌دهند.
این فراوانی برکات بر خوان پروردگار که موجب نشاط جمعی مسلمانان بوده است، در هر منطقه و فرهنگ، رسم ها و آئین‌های ویژه‌ای را پدید آورده است. از «کلوخ اندازان» در استان فارس که مراسمی برای استقبال از ماه رمضان است تا دوخت «کیسه برکت» در بیست و هفتم ماه رمضان در همدان که همگی بر پایه باورهای مردمان مسلمان ایران شکل گرفته اند.
برخی از این مراسم‌ها با حضور و نقش آفرینی کودکان و نوجوانان در سطح محله‌های شهر و روستا، شورانگیزتر می شود. از آن جمله مراسم «گرگشو» یا «گرگیشو» در بندر دیر و مناطق مختلف استان بوشهر تا آئین «گرگیعان» یا «قرقیعان» در میان اعراب استان خوزستان و مراسم «الم ترانی» در ساوه که همگی از دیرباز در شب های ماه مبارک رمضان برگزار می‌شدند و وجه مشترک آنها، بخشش و انقاق در حضور کودکان و نوجوانان است.
اگر چه در این سالها، رسم الم‌ترانی در شب‌های پایانی ماه مبارک رمضان و بویژه شب بیست و هفتم ماه رمضان که به نقلی شب قصاص ابن ملجم است در کمتر محله‌ای از ساوه برگزار می‌شود، اما می‌توان با بازپیرایی آن، این آئین رمضانی را در جهت نیکوکاری و جمع‌آوری کمک برای نیازمندان شهر احیا کرد. به عنوان مثال شورای فرهنگی شهرستان، با کمک مساجد و شهرداری و سایر مراکز فرهنگی، می‌توانند در قالب یک جشن نیکوکاری و با اعلام قبلی به شهروندان از نوجوانان بخواهند که با شعرخوانی در کوچه‌های شهر، از همشهریان داوطلب، کمک هایی را برای خانواده های نیازمند دریافت کنند. با هر گروه از نوجوانان می‌توان یکی از متعمدین منطقه یا فرهنگیان شهر را همراه کرد تا کمک‌های اهدایی را به ستاد مرکزی مراسم برساند.
در چنین فرایندی، خانواده‌ها در فضایی متفاوت، اجناس و هدایای خود را با دست به دست کردن توسط نوجوانان به نیازمندان هبه می‌کنند و فعالیت نوجوانان هر محله نیز بر اساس معیارهای تعیین شده توسط ستاد ارزیابی می‌شود و حتی می‌توان بر اساس میزان مشارکت، رعایت اخلاق، عدم ایجاد مزاحمت و ... به گروه‌های برتر جوایزی اهدا کرد. در این میان، همرسانی و انتشار شعرخوانی و شادمانی نوجوانان در کوچه‌های شهر در رسانه‌های گروهی، روحیه‌ای مضاعف به برگزارکنندگان خواهد داد که در سال‌های بعد، بر شکوه و جذابیت های آن اضافه کنند. در خصوص شعرها نیز می توان علاوه بر نغمه قدیم الم ترانی، سروده های جدیدی را ترویج کرد.
شاید اگر آیین الم‌ترانی ساوجی‌ها در آستانه قرن جدید خورشیدی، با رعایت مقتضیات زمانه دوباره جان بگیرد، این رسم نیکو، به دیگر شهرهای ایران نیز تسری پیدا کند و بسیاری از خانواده‌ها، فتوت و دستگیری از درماندگان را در زمینه فرهنگی و تاریخی شاد، به نسل جدید منتقل کنند.
باور کنیم با به رسمیت شناختن توان و علایق مردم و رعایت ظرافت‌های رفتار با نوجوانان، می توان اتفاق‌های خوبی را در قالب آئین‌های تاریخی ماه رمضان رقم زد.
عنوان "الم تراني" به معنای "آیا مرا نمی بینی؟" از يکصد و پنجمين سوره قرآن کريم (سوره فيل) اقتباس شده است.
