7 4 -" ساوه" “Saveh “ZEH047
جانام "ساوه")Saweh, Saveh،)نام شهری کهن،در استان مرکزی و مرکز شهرستان ساوه است.
زیستگاه"ساوه"در سده هفتم پیش از میلاد،
{باستانی است و نام دورانی از نیمه های سده هفتم قبل از میلاد}
یکی از دژهاو مراکزمهم مادها بوده و در زمان سلسله
پارت ها"ساواکینه")Savakineh)نامیده می شده است. ساوه در دوران اسلا می،محل اقامت دیلمیان
و سلجوقیان بودو در حمله مغول،در سده سیزدهم میلادی،به شدت آسیب دید. این زیستگاه
در زمان ایلخانان بازسازی گردید،ولی در دوره تیموریان بار دیگر به ویرانی کشیده شد.در زمان
گزینش تهران به عنوان پایتخت در میانه
صفویان،این زیستگاه برای چندمین بار رونق گرفت. با گزینش تهران به عنوان پایتخت در میانه
سده نوزدهم میلادی،"ساوه"به تدریج اهمیت خود را از دست داد وبسیاری از اهالی ساوه به
تهران مهاجرت کردند. گفته میشود که در "ساوه"دریاچه ای نیزوجودداشته است]5،]ولی اثری
از این یست. چرا؟
با نگاهی به تصاویرماهواره ای"Earth Google"ملاحظه می شود که دشت"ساوه"در فضایی میان دو
رشته کوه،با رونده ای تا حدودی شرقی-غربی قرار گرفته است. زیستگاۀ"ساوه"در حاشیه بخش
شمال غربی این دشت واقع است. این دو رشته کوه،دشت"ساوه"را از شمال و جنوب محدود
صفحه 193
می کنند. طول دشت"ساوه"در حدود90 کیلومتر است که از محل ورود رود مزلقان (مزدقان ) از
سمت غرب تا شمال شرقی شهر"قم"از سمت شرق ادامه دارد. رشته کوه شمالی"ساوه"، کوههای
رنگرز نام دارد که شهر صنعتی"کاوه"در کوهپایه آن و مشرف به این شهر احداث شده است.
ارتفاع دشتاز سمت غرب به شرق کاهش می یابد،به طوریکه از ارتفاع حدود1100متردر ّ مصب
رودمذکور )در ِ غرب دشت ساوه(،به ارتفاع حدود850 متردر شمال "قم"میرسد. ارتفاع دشت
در فاصلۀ حدود 15 کیلومتریجنوب "ساوه"به حدود950 متر کاهش مییابد. اینارتفاع در 15
کیلومتری جنوب شرقِ ده باغ شیخ تا930 متر نیز پایینمیآید. هرچند شیب دشت"ساوه"از غرب
به شرق،پیوسته در حال کاهش است و اثریاز پهنه فروافتادگی در دشت"ساوه")که آب در آن
گرفتار و ساکن شود(وجودندارد،ولیدر هر حال این تغییر شیب اندکاندکاز غرب به شرق رخ
میدهد. به طوریکه درکل ِطول 90 کیلومتر،دشت"ساوه"از ارتفاع حدود1100متردر ِ غرب دشت،
تا850 متردر شمال شرقی"قم"میرسد،یعنیدر ِطول 90 کیلومتر250 متر از ارتفاع آن کاسته
میشود؛ بهاینترتیبمالحظه میشود که شیب ِ متوسطغرببه شرق،در دشت"ساوه"بسیار کمتر
از یکدرصد است. باتوجهبه شرایط ِ مورفولوژیزمیندر دشت"ساوه"و بهخصوصتغییر شیب
بسیار ِ مالیم ایندشتو عریض ِ شدن آن در جهتشمالیجنوبی که در شرقساوهو جنوب شرق
ِ شیخرخمیدهد،اینامکان وجوددارد که دریاچه تاریخیساوه)که تا زمان پیامبر اسالم آبگیر
ِدهباغ
یا برکهایزندهبوده(در اینبخشقرار داشته است. اگردر زمان حاضر یادر فاصله زمانیچند سده
اخیر اثریاز اینآبگیردر خاطرهها باقینمانده، شاید به اینجهتباشد که گودیآبگیر با رسوباتی
که اغلبناشیاز رودهایمزلقان و قرهچایهستند پر شدهباشد. ایننکته ازنظردانشمندان علوم
زمینامریبدیهیاست که در بعضیاز پهنههایزمین،در اثر عواملتکتونیکی،فروافتادگیای
)Depression)به وجودمیآید که درنهایتدر داخلخشکیهایزمینبه آبگیر تبدیلمیشود. این
ِ مفروض،پساز طیزمانیچندصد تا چندهزار ساله
نکته نیز امریطبیعیاست که فروافتادگی
بهتدریجاز رسوبهایناشیاز آبراهههای)Streams)اطراف پر شدهو آبگیر به پهنهایهموار تبدیل
شود. باتوجه به شرحفوقبهنظرمیرسد که سرگذشتدریاچه خشکشده"ساوه"ازنظر زمانیو
مکانیچنینباشد.
جانام "ساوه"رامیتوان به سه جزء"س")Sa, Se)و "آو"و "ه"بخشبندی کرد که در آن،"س"
ّ ف"زه"به معنیمظهریاز آب بر سطحزمیناستو "آو"
گویشیاز "ز")Za, Ze)و آن نیزمخف
ِ "ساوه"
گویشیاز آبو "ه"پسوند مکان است. اگر اینبخشبندیپذیرفته شود،آنگاهمفهوم جانام
ِ آب، چشمه،دریاچه یا رودی
ّ ظاهر ِ شدن آب بر سطحزمین" خواهد بود. اینکه اینمظهر
"محل
است،نمیتوان نظریقطعیداد،ولیباتوجهبه وجودرودهایقرهچایو مزلقان و همچنیندریاچه
خشکشده"ساوه"،میتوان تصور کرد که نام اینزیستگاهاز دریاچهایبه ایننام،یعنیدریاچه
"ساوه" گرفته شده؛ نه اینکه زیستگاه"ساوه"نام خودرا بر رویدریاچه "ساوه" گذاشته باشد.
بهطورکلیباتوجهبه شباهت ِ زیادواژه"ساوه"باواژههای"زاوه" (ZEH028) ,(ZEH030(؛"زاویه"
َ ه()ZEH045) (Savah)؛
(ZEH033) ,(ZEH032(؛"زاب" (ZEH020) ,(ZEH018) ,(ZEH019(؛"سوه")یا ص َ عو
"ساوا"و "سوه")ZEH048)و باتوجهبه اینکه واژه"زاو"در بسیاریاز جانامهایمشروحه گروه
"زه،زاب، ساو"،بهاحتمالزیادمعنی"مظهریاز آب بر سطحزمین"رامی دهند،این نظرکه
صفحه 194
واژۀ"ساوه"با"زاوه"،"زاویه"،"س َ وه")Saveh)و "صعوه")Sáveh )هممعنیو همریشه باشد،نظری
قابل قبول می نماید.
48 ِ " -رود ساوا"“River Sava “ZEH048
کتاب ریشه یابی 1500 جانام کهن
منابع کتاب ریشه یابی 1500 جانام کهن جلد اول صفحه 193 تا 195
ساوه رابشتر بشناسیم
60 -آیا می دانید :
* ساوه دارای بزرگترین شهر صنعتی کشور می باشد ؟
61- آیا می دانید :
* همایش کشوری شهر سالم ، روستای سالم در ساوه برگزار شد ؟
62- آیا می دانید :
* اولین دوره رقابت های فوتسال جام قهرمانی باشگاههای آسیا در سال 1384 شن ساوه اول شد ؟
63- آیا می دانید :
* نخستین مسیحیان ایرانی سه مغ آوه ای ساوه بودند که همزمان با واقعه تاریخی میلاد حضرت عیسی مسیح (ع) در شهر بیت المقدس (اورشلیم )حضور داشته اند ؟
آیا می دانید :
1- علامه عسگری ساوجی (ره) یکی از بزرگترین پژوهشگر حدیث در قرآن در حال حاضر در جهان می باشد ؟
آیا می دانید :
2- وسعت جغرافیایی ساوه به اندازه کشور لبنان بوده است ؟
آیا می دانید :
3- ابوالفضل جلیلی ساوجی یکی از بزرگترین کارگردان فیلم ساز جهان می باشد ؟
آیا می دانید :
4- روستای آوه از توابع ساوه دومین افتخار کانون تشیع در ایران می باشد ؟
آیا می دانید :
5- انار ساوه از نظر کمیت و کیفیت مقام اول جهان را دارد ؟
آیا می دانید :
14- سید ضیاء الدین میر قوامی قهرمان کشتی دارنده بازوبند پهلوان پایتخت بود ؟
آیا می دانید :
15- پروفسور دکتر علی طهمورثی ساوجی جراح مغز و اعصاب در امریکا ساوه ای است ؟
آیا می دانید :
16- اولین حکیم که از اداره صحت (وزارت بهداشت ...) اجازه طبابت در ساوه گرفت میرزا محمود حکیم مرآت ساوجی بود؟
آیا می دانید :
17- آقا سیدهاشم محتشمی یکی از پیشکسوت ورزش باستانی ساوه بوده است ؟
آیا می دانید :
18- علی جوکار پهلوان ورزش باستانی در ساوه بوده است /
آیا می دانید :
19- بهترین قره نی زنی هیئت عزاداران تکیه بازار – سید ابورضا (ع) استاد حاج رضا صبوحی ساوجی بوده است ؟
آیا می دانید :
20- گویش ساوه از شاخه های زبان کهن فارسی است . واژه های آن را عیناً و یا با کمی تغییر در شاهنامه کشف المحجوب – خمسه نظامی ،مثنوی معنوی نفثه المصدور و اثار کهن دیگر می توان یافت ؟
آیا می دانید :
21- قدمت شهر ساوه (سواکینه /سوافینه) به مشابه یکی از منازل عهد سلوکی (جانشینان اسکندر ) دست کم تا قرن سوم قبل از میلاد ، سند کتبی مترقب می باشد
تاریخ حدود 2600 سال از برای ساوه و آوه قائل شد ؟
آیا می دانید:
22- زبان اصلی مردم ساوه فارسی دری می باشد ؟
آیا می دانید :
23- ساوه تابعه استان یکم و مرکز آن رشت بوده است ؟
آیا می دانید :
24- مرکز جمعیت و اداری عشایری در سطح استان مرکزی در ساوه می باشد ؟
آیا می دانید:
25- ساوه بزرگترین صنعت سفال گیری در ایران بوده است ؟
آیا می دانید :
26- خواجه نصیرالدین طوسی نجوم دان کشور ساوه ای بوده است ؟
آیا می دانید :
27- یکی از بزرگترین کتابخانه جهان آن روز دارای اسباب و آلات نجومی در زمان سلجوقیان در ساوه منسوب به ابوطاهر خاتونی بوده در سال 617 ه . ق سوزانیده شد؟
آیا می دانید :
28- مارکوپولو سیاح اروپایی در سفرنامه خود نام ساوه را آورده است ؟
آیا می دانید :
29- طالبی مرغوب ساوه مقام اول کشور را دارد ؟
آیا می دانید :
30- مسجد جامع شهر ساوه یکی ا قدیمی ترین و مهمترین مساجد اسلامی در ایران و اثر تاریخی یک دائره المعارف از اثار تاریخی محسوب می شود .
با همه شهرتی که دارد هنوز ناشناخته مانده نیاز به پژوهشهایی دقیق دارد تا زوایای ناشناخته فنی ، معماری-فرهنگی ، هنری ... آن روشن گردد؟
آیا می دانید :
31- ساوه در لغت یعنی ریزه طلا و خورده زر (طلا) که شاید از نظر حاصلخیزی مانند طلا دارای ارزش بوده است بدین دلیل نام ساوه را بر این منطقه گذاشته اند؟
آیا می دانید :
32- یکی از معابر باشکوه آناهیتا در 23 کیلومتری جنوب غربی ساوه(قیز قلعه) وجود داشته و دارد ؟
آیا می دانید :
33- شهر ساوه در 30 و 21 و 50 (درجه و دقیقه و ثانیه ) طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و 1و35(درجه و دقیقه )عرض شمال از خط استوا قرار گرفته است . با توجه به طول جغرافیایی تهران که در "30و 25 و 51 قرار دارد و با زاید بر هر 15 طول جغرافیایی یک ساعت *** است ، یعنی هر درجه معادل 4 دقیقه ساعتی اصلاف دو نصف النهار از هم می باشد . بنابراین اصلاف طول جغرافیایی ساوه از تهران یک درجه و 4 دقیقه زاویه ای قرار دارد پس اصلاف ساعت نسبت به تهران 4 دقیقه و 16 ثانیه است یعنی عقب تر از وقت شرعی تهران قرار دارد .
آیا می دانید :
34- آقاجان ساوه ای : از سبیه خوان های معروف عهدناصری است و خواننده ای توانا بوده که به علم موسیقی احاطه ی کامل داشته و شاگردانی تربیت کرده که معروف ترین آنها ملاعبدالکریم جناب *** بوده (ملاعبدالکریم جناب قزوینی ، استاد قابل آذر بوده که به روایت ایشان ، جناب قزوینی در سن 110 سالگی ششدانگ صدای کامل داشته اند .
آیا می دانید :
35- سید احمد خان سارنگ: مشهورترین استاد خواننده در اواخر عهد قاجار او هم عهد برادران فراهانی و صاحب لحن و شیوه ای خاص در تغنی آواز ایرانی است .
ولی آواز را نزد معین البکا- استاد گمنام ساوه ای – آموخت و سپس به تهران رفت . سید احمدخان در سفری همراه آقا حسینعلی و دیگر هنرمندان آن دوره برای ضبط صفحه به تفلیس سفر کرد و آقای ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشت . همچنین دل همراه با باقرخان ، میرزا حسینعلی و میرزا اسداله برای ضبط صدا به پاریس سفر کرده بودند . سفر دوم آنها به لندن بود که مصادف با جشن کارخانه ی هنیرماسترزوس بود (1910-1909)
آیا می دانید :
36- حسین باطنی ساوجی تعذیه خانی و قرائت قرآن بدون چشم داشت مادی در برنامه های عزاداری امام حسین (ع) و تعذیه شش دانگ صدا را دارا بوده است ؟
آیا می دانید :
37-همایش ملی فرهنگ اسلامی ورزش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه برگزار گردید ؟
آیا می دانید :
38- سومین نواب خاص امام زمان (عج) حسین بن روح نوبختی آوه ساوه بوده است ؟
آیا می دانید :
39- پایان نامه دانشگاهی سیدعبدله حجازی در خصوص علل اقتصادی اجتاماعی اسکان ایل شاهسون بغدادی در سال 1354 برنده جایزه ویژه دانشگاه تهران دریافت داشت ؟
آیا می دانید :
40- که آتش را در جهان کشف کردند ایرانیان بودند و مردم ساوه آتش پرست (گبری) بودند .
آیا می دانید :
41- در کتاب گنجینه دانشمندان در مورد ساوه که در جنوب تهران واقع شده و از بخشهای نوبران ،زرند ،خرقان ،جعفرآباد و مرکز آن شهر ساوه طبق سرشماری 1345 دارای 142450 نفر کل شهرستان جمعیت داشته و نام دانشمندان ،مساجد ، مدارس مزارات آوردذه شده است ؟
آیا می دانید :
42- در کتاب خاطرات حاج سیاح درسفر به ساوه در سال 1257 شمسی به دیدار عالم جلیل اقدر دارای زهد ،صحت عمل و علم جناب حاجی میرزا احمد آورده شده است ؟
آیا می دانید :
43- یکی از شهرهایی که پیش از اسلام اندیشه ستایش ناهید در آنجا رواجی تمام داشته ،همین شهر ساوه بوده است ؟
آیا می دانید :
44- زیتون کاری در ساوه در سطح استان مرکزی مقام اول را دارد ؟
آیا می دانید :
45- مرغوب ترین پسته کشور در منطقه ساوه می باشد .
آیا می دانید :
46- آیت اله ملا حبیب اله کاشانی فرزند ملاعلی مدد فرزند ملارمضان پایه گذار مکتب خانه در روستای چمران و ساوه و تاسیس حوزه علمیه کاشان و تربیت شاگردان بسیار ** و تالیف یکصد و بیست جلد کتاب و رساله تالیف نمیاد . که حدود 70 جلد آن در کتابخانه حضرت آیت اله نجفی در قم می باشد . و آرامگاه مجللی زیارتگاه در کاشان به نام او دائر است ***ساو ای می باشد .
آیا می دانید :
47- 10 نفر از اعضای مرکز شماره یک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساوه به عنوان نفرات برگزیده مسابقه ادبی آفرینش در سال 1388 در سطح کشور انتخاب شدند ؟
آیا می دانید :
48- آثار هنرمندان ساوجی سه قطعه موسیقی محلی در شبکه های درون و برون مرزی صدا و سیما به مناسبت سال پیامبر اعظم(ص) پخش می گردد ؟
آیا می دانید :
49- در سفرهای هیات باستان شناسی آلمانی در سال های 71-1970 به سرپرستی آقای ولفرام کلایس است . ولرام کلایس از قیزقلعه ساوه با عنوان قلعه اسماعیلیه نام برده است .
آیا می دانید :
50- در سفر هیات باستان شناسی کانادایی در بهمن 1372 با*** آقای دکتر پاول ویلیام رابرتز استاد گروه شرق شناسی دانشگاه تورنتوری از قیز قلعه ساوه اصل بنا را به اوایل دوران ساسانی مورد تایید قرار داد ؟
آیا می دانید :
51- یوسف عادلشاه ساوجی منادی تشیع در هند ،نخستین حکومتی که تشیع را به شکل رسمی ، شیوه ی حکمت برگززیده حکومت عادلشاه بود و نخستین پادشاهی که دستور خواندن خطبه به نام امامان دوازده گانه شیعه را بر منابر بیجا دور شبه جزیره هندوستان وپاکستان صادر کرد عادل شاه ساوجی ساوه ای بود ؟
آیا می دانید :
52- اولین مردمانی که سکه را در جهان ضرب کردند ایرانیان بودند . در ساوه هم سکه ضرب ساوه استخراج شده ؟
آیا می دانید :
53- استفاده از لوله های سفالی ساخت شرکت Hepworth انگلستان در طرح شبکه انتقال فاضلاب به صورت پایلوت برای اولین بار در کشور ساوه انجام گردیده است ؟
آیا می دانید :
54- چهاردهمین سمینار سراسری مدیران کل و عامل انجمن های خیریه حمایت از بیماران کلیوی کشور در ساوه برگزار گردید .
آیا می دانید :
55- آرامگاه اشموئیل نبی مربوط به بیش از 3200 سال قبل می باشد در ساوه است ؟
آیا می دانید :
56- تپه باستانی 7000 ساله آوه ساوه شاید هم که متاسفانه کاوش منظمی در آن صورت نگرفته است از مراکز مهم سکونت انسان ایرانی در فلات مرکزی می باشد ؟
آیا می دانید :
57- از تعداد 999 کاروانسرا شاه عباسی صفوی دو کاروانسرا در آوه – باغشیخ ساوه می باشد ؟
آیا می دانید :
58- مرحوم غلامحسین فردوسی حکمرانی ناصرالدین شاه – مظفرالدین شاه – محمدعلی شاه ، احمد شاه ، رضا خان و پسرش را به خاطر داشته 114 سال عمر کرده ساوه ای بوده است ؟
آیا میدانید :
59-بزرگترین کارخانجات نوردو پروفیل ،تولید کننده نورد و لوله در صنایع نفت،گاز،پتروشیمی،انتقال فرآورده های نفتی،آب و فاضلاب در ایران و خاور میانه و نیز افتخار بزرگ برای کشور محسوب میشود در ساوه می باشد؟
0 6:ایا می دانید :ساوه پایتخت انار ایران می باشد ؟
61 : آیا می دانید : - saveh-sawvh ساوه (سوه)
ساوه"در سده هفتم پیش از میلاد،
{باستانی است و نام دورانی از نیمه های سده هفتم قبل از میلاد}
یکی از دژهاو مراکزمهم مادها بوده و در زمان سلسله
پارت ها"ساواکینه")Savakineh)نامیده می شده است?
جمع آوری _ محمد شرافت