" 
عید قربان؛ روز ذبح نفس و گناهان/ چرا به روز دهم ذی‌الحجه، عید گفته می‌شود؟
عید قربان از اعیادی است که اگر حقیقت آن را دریابیم، نه تنها به شیطان بلکه به نفس اماره خودمان هم سنگ می‌زنیم.
حجت الاسلام و المسلمین معین شرافتی سخنران و کارشناس مذهبی، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره اینکه چرا عید قربان، عید است و روز شادمانی، گفت: هنگامی که به اعیاد اسلامی نگاه کنیم، می‌بینیم که روز ولادت هیچ شخصیتی در اسلام عید نامیده نشده؛ اما از فطر، قربان، غدیر و جمعه‌ها به عنوان چهار عید مسلمین در روایات یاد شده است که هیچکدام آنها روز ولادت امام یا فرد خاصی نیست. البته ناگفته نماند در روز‌هایی مانند سیزدهم رجب یا نیمه شعبان همگی مسرور و شادمان هستیم، اما آنها به عنوان عید نامگذاری رسمی در روایات نشده اند.
بیشتر بخوانید
وی ادامه داد: با توجه به این اعیاد چهارگانه، می‌بینیم همگی روز‌هایی هستند که مسلمانان در آن روز‌ها موفق شده اند مسئولیت عبادی خویش را انجام دهند. مسلمانانی که یک ماه روزه داری کرده یا به حج مشرف شده و اعمال آن را انجام داده اند و در سرزمین منا در حال قربانی کردن هستند. یا ولایت و جانشینی امیر المؤمنین (ع) را پذیرفته و خود را به تبعیت و پیروی از ایشان در آورده اند و یا توفیق شرکت در اجتماع مسلمین و نماز جمعه را یافته اند. این اعمال عبادی آنچنان موجب شکست، خواری و ذلت شیطان می‌شود که به سبب آن، این روز‌ها عید نامیده شده است.
این کارشناس مذهبی افزود: امروز نیز توفیق حضور در عید قربان را داریم. عیدی که باید بگوییم از قدیمی‌ترین اعیاد بشریت است و یکی از مناسک مشترک در تمام ادیان را در خود جا داده است و آن عبارت است از قربانی کردن. در لغت قربانی از قرب و به معنای نزدیک شدن است و در اصطلاح یعنی تقرب و نزدیک شدن به خداوند متعال آن هم فقط با ذبح یک حیوان. اما همگان می‌دانند که این عمل فراگیر و بین الادیانی یک نماد است. نمادی از ذبح هوا‌های نفسانی و پا گذاشتن روی محبوب‌هایی که انسان را از خداوند دور می‌کنند.
حجت الاسلام شرافتی تشریح کرد: درست است که ذبح یک گوسفند و پخش آن بین نیازمندان و فقرا یک گره از زندگی آنها باز می‌کند وغذایی لذیذ را برای آنها به ارمغان می‌آورد؛ اما این تمام فلسفه قربانی کردن نبوده و نیست.
وی اظهار کرد: در عید قربان چه حاجی و چه کسی که از سفر حج بازمانده است، چه کسی که گوسفندی را برای ذبح آماده ساخته و همچنین افرادی که توان مالی ذبح را ندارند، باید توجه داشته باشند که روز بندگی حضرت ابراهیم (ع) در چندین هزار سال قبل سبب آن شده که این روز عید نامیده شود. روز موفقیت در آن امتحان سخت؛ روزی که حضرت ابراهیم (ع) حاضر شد فرزند عزیز خود را برای انجام تکلیف الهی به قربانگاه ببرد، اما به لطف پروردگار از آن امتحان سخت سر بلند بیرون آمد.
این پژوهشگر مذهبی تصریح کرد: از آن سال به بعد همگان فهمیدند که حتی محبت پدر و فرزندی هم نباید مانعی بر سر راه تقرب انسان به سوی خدا قرار گیرد. البته آن امتحان سخت مخصوص خلیل الله؛ حضرت ابراهیم (ع) بت شکن بود، آن موحد بزرگ و راستین؛ ولی آن امتحان برای ما این پیام را داشت که دنیا طلبی، محبت پست، مقام و شهرت یا ملک و مادیات همگی موانعی می‌توانند باشند بر سر راه تقرب ما به سوی پروردگار که باید این بت‌ها و الهه‌های دروغین را ذبح و از آنها گذر کرد تا بتوان بندگی و عبودیت داشت و در برابر اوامر و دستورات الهی تسلیم بود.
حجت الاسلام شرافتی ادامه داد: آنچه حضرت ابراهیم (ع) برای قرب الهی انجام داد نمونه‌ای از ایثار و گذشت در راه خدا است و فلسفه اصلی آن هم همان مبارزه با هوای نفس و جهاد با نفس اماره است. مطلبی که اختصاص به حاجیان یا اغنیا ندارد و همگان می‌توانند آن را به انجام برسانند؛ بنابراین باید بگوییم که درست است که روز دهم ذی الحجه برای همه ما در تقویم‌ها عید نام گرفته و روز شادی و سرور و تفریح است؛ اما افراد اندکی هستند که واقعاً چنین روزی برای آنها عید محاسبه می‌شود.
وی در پایان گفت: این عید برای افرادی است که توانسته اند با نفس خود و هوا‌های نفسانی مقابله کرده و به جهاد اکبر بپردازند. افرادی که شیطان درون و بیرون خود را سنگ زده و از خود دور کرده و رمی نموده اند. افرادی که محبوب‌های دروغین را که سد راه بندگی بوده، ذبح کرده و از آنها گذر کرده اند. پس باید بگوییم که شادی عید برای کسانی است که از بند خودخواهی‌ها، لجاجت‌ها و کینه‌ها رها شده و توانسته باشند دوست بدارند، ببخشند و فداکاری کنند و به دنبال خدمت به خلق خدا باشند.
محمد شرافت
