الویر شناسی 

 گویش وفرهنگ عمومی ده‌ الویر در قالب جزوه‌ تقدیم
خواهد شد

قسمت اول

الویر :

تحقیق وپژوهش : اقای  نورالدین اسلامی الویری۱- معرفی الویر :

الویر در بخش خرقان در فاصله۷۰ کیلو متری شمال غرب ساوه و۱۵۰ کیلو متری  
غرب تهران قرار
الویر از نظر لغت از گروه کلمات البرز والوند است که از دو جز ( ال)و ( ویر )  تشکیل شده است که ال به معنای سنگ و ویر به معنی یاد وخاطر بوده وروی هم الویر
معنای کوه یادمان را در بر دارد همچنانکه البرز به معنای
کوه بلند والوند معنای کوه  گسترده را دارند .
از قراین چنین بر می آید که
الویر نخست نام کوه بوده که ده در دامنه آن قرار دارد وبا گذشت زمان این نام برای ده  جا افتاده است . بنابر این با توجه به همخوانی نام الویر با البرز والوند پیشینه تاریخی این ده نیز در حد  قدمت تاریخی البرز والوند است واز این رو می توان گفت الویر  یکی از باستانی ترین روستاهای ایران بوده و گویش الویری نیز از جمله  گویش های اصیل ایران است .
گویش الویری با گویش های 
کردی ، اورامی ، لری و پاره ای از گویش های مناطق مرکزی ایران اشتراکات لغوی
دارد
اهمیت گویش های باستانی در آن است که علاوه بر حفظوانتقال فرهنگ گذشته
با بهره گیری از قواعد و واژگان این گویش ها می توان جایگزین های مناسبی
برای کلمات دخیل  ساخت و
زبان فارسی را در برابر تهاجم کلمات واصطلاحات  
زبان های بیگانه  امنیت بیشتر بخشید . علاوه بر این
حفظ گویش های باستانی می تواند زمینه مناسبی برای
تحقیق وتبیین آثار گذشته باشد تا درک درستیاز آثار گذشته به دست آید به عنوان مثال:
سعدی گفته :
چنان خشک سالی شد اندر دمشق
که یاران فراموش کردند عشق
بخوشید سرچشمه های قدیم
نماند آب جز آب چشم یتیم

در پاره ای از نسخه ها ی جدید دیوان سعدی بخوشید

خشک شد معنی شده که درست نیست . این اشتباه از
 آنجا ناشی شده که تصحیح کنندگان دیوان یا نقل کنندگان قصیده از معنای کلمه ( خوش  khush )  درک درست ندارند .
خوش آن مقار آبی است که در جوی روان است اما از  بالا دست قطع شده . این کلمه در گویش الویری به کار
می رود . هنگامی که کشاورزی مشغول آبیاری است وآب جوی یا نهر  از حد
معمول کمتر است در پاسخ
علت کم بودن می گوید :  
( خوش ) است یعنی از بالا دست قطع شده وته ماند است
در شعر سعدی نیز منظور از
بخوشید(bekhushid ) 
خشک شدن چشمه ها نیست
بلکه کم شدن وبه مراحل پایانی رسیدن مورد نظر است چه اگر چشمه ها بطور کلی خشک شده بود دیگر حیاتو زندگی وجود نداشت
چه بسا در ترجمه بعصی از کتیبه ها وسنگ نوشته ها 
باستانی نیز  چنین اشتباه هایی رخ داده باشد که برای
اطمینان توجه به گویش های 
باستانی ضروری می نماید

ویژگی هایگویش الویری:

فعل در گویش الویری :

الف . متمایز بودن ساختار 
   فعل لازم ومتعدی

از خصوصیات گویش الویری
متمایز بودن ساختار فعل لازم ومتعدی در صیغه های
ماضی است :
   در فعل لازم ضمایر متصل فاعلی بعد از بن یا  ماده فعل
قرار می گیرد اما در صیغه های ماضی افعال متعدی ضمایر متصل فاعلی قبل از
ماده فعل قرار دارند 
۱- مثال برای فعل لازم :

بوشتم  ( bavashtem ) 

بوشتی ( bavashtey  )

بوشت ( bavashta )
بوشتیون(bavashteyon )
بوشتیایا(bavashteyaya ) 
بوشتنده( bavashtenda )
دویدم ، دویدی ، دوید
دویدیم ، دویدید ، دویدند
همانطوریکه ملاحظه می شود در این فعل لازم ضمایر
م ، ی. ،  -  یون ، یایا و.  نده
در پایان یعنی بعد از بن فعل
قرار دارند

آقای نورالدین اسلامی الویری

تهیه کننده ؛ محمد شرافت