چنار کهنسال منطقه نیوشت ساوه در انتظار ثبت ملی

در کل به دلیل شرایط طبیعی و شاید اکولوژیکی، ژنتیکی یا فیزیولوژی که هنوز دلیل اصلی آن معلوم نیست، درختان می توانند نسبت به سایر گونه های گیاهان در مقابل تنش های محیطی، انعطاف و مقاومت بهتری از خود نشان دهند و به سن های بسیار بالا برسند. این درختان کهنسال گنجینه هایی از تاریخ هر منطقه به شمار می آیند و با مطالعه آن ها می توان به حقایق علمی بسیار زیادی رسید.

اکثر گیاهان، ژنتیکشان به گونه ای است که توانایی دیرزیستی را دارند. برای گیاهان کوچکتر دو و یا سه سال عمر می تواند عمر زیادی به حساب بیاید و برای درختان که گونه های بزرگتری هستند، شاید چند ده سال عمر، بتواند نشان دهنده دیرزیستی و کهنسالی باشد. این مورد در درختان بیشتر به چشم می آید.

معمولا درختانی که رشد سریعتر دارد دیرزیستی آنان کوتاه تر از بقیه است. همچنین درختان پهن برگ، دیرزیستی کم تری نسبت به درختان سوزنی برگ دارند.

تنه درختان در انتهای عمر درخت از درون می پوسد. سن دیرزیستی یک درخت را میانگین عمر آن گونه از درخت، قبل از بروز درون پوسیدگی در آن گونه در نظر می گیرند.

سن کهنسالی درختان بسیار فراتر از سن دیرزیستی آنان است. معمولا درخت پس از طی سن دیرزیستی خود، شروع پوسیدگی از درون می کند و مدت مرگ آن معمولا بیشتر از دو برابر سن دیرزیستی آنان نیست. از بین درختانی که به سن دیرزیستی می رسند تعداد بسیار معدودی از آن ها به دلایل ژنتیکی و عوامل محیطی می توانند این قانون را شکسته و عمری بسیار بیشتر از معمول را تجربه کنند.

سن برخی از درختان کهنسال بیش از 5 برابر سن دیرزیستی آنان است. در زیر می توانید سن دیرزیستی و سن کهنسالی برخی از گونه های خاص درختان را مشاهده کنید.

• درخت سرو؛ سن دیرزیستی در حدود 500 سال؛ مشاهده سن کهنسالی تا بیش از 2500 سال!
• درخت ارس؛ سن دیرزیستی در حدود 600 الی 700 سال؛ مشاهده سن کهنسالی تا بیش از 3000 سال!
• درخت تبریزی؛ سن دیرزیستی در حدود 50 الی 70 سال؛ مشاهده سن کهنسالی تا بیش از 300 سال!

حداقل سن کهنسالی برای گونه های مختلف متفاوت و به شرح زیر است:

• درخت پده و سپیدار؛ سن کهنسالی در حدود 100 سال
• درخت کور، گز، توت، لول و نارون؛ سن کهنسالی در حدود 250 سال
• درخت زبان گنجشک، گردو، بلوط، بلندماز و چنار؛ سن کهنسالی در حدود 300 سال
• درخت انار شیطان، بنه، داغداغان و بلوط؛ سن کهنسالی در حدود 400 سال
• درخت سرو تبری و زربین؛ سن کهنسالی در حدود 500 سال
• درخت ارس؛ سن کهنسالی در حدود 600 سال
• درخت شمشاد؛ سن کهنسالی در حدود 300 الی 400 سال
• درخت آزاد و بلوز آوری؛ سن کهنسالی در حدود 500 سال
• درخت کیکم؛ سن کهنسالی در حدود 300 سال
• ------------------------------------
• منابع: ایران نگری
• https://iranwatching.com/fa/article/456