1-آبنوسی ساوجی

نریمان آبنوسی  ساوجی یکی از  صنعنگران هنرمند کشوری است که درسال 1302 شمسی در شهرستان ساوه متولد شد 

وی از سن هشت سالگی به موسیقی روی آورد وبه آن علاقه ای پیدا نمود

پس از جندی اقدام به ساختن سازهای محلی  به نام (جگور ) کرد این ساز دارای 9 سیم می باشد ودارای صدایی خوش است.

کتاب فرهیتخگان ساوه 

مولف : دکتر اوالقاسم فخاریان 

ص 1

شرح حال کامل  در کتاب به رشته تحریر در آورده 

جمع آوری / محمد شرافت ساوجی 24 اسفند 1398

--------------------------------------

نریمان آبنوسی

یكى از صنعتگران هنرمند كشور، نریمان آبنوسى است كه در سال 1302 در شهرستان ساوه متولد شد. وى از سن 8 سالگى به موسیقى روى آورد و به آن علاقه‏اى وافر پیدا نمود. پس از چندى اقدام به ساختن سازى محلى به نام «چگور» كرد، این ساز 9 سیمه مى‏باشد و داراى صدایى خوش است. نریمان آبنوسى از آنجا كه به ایران و ایرانى عشق مى‏ورزید براى زنده كردن هنر و صنعت ایران، در سال 1328 اولین ساز «عود» را كه همان «بربط» ساز ایران باستان است ساخت و به قدرى آن را خوب و خوش صدا از كار درآورد كه شهرت آن از مرزهاى كشور گذشت و به سراسر شیخ‏نشین‏هاى خلیج‏فارس و از آنجا به عراق، لبنان، سوریه و مصر كشیده شد از جمله یكى از استادان «عود» نواز مصر از طرف محمد عبدالوهاب نزد وى مى‏آید عود را مى‏بیند و بسیار مورد توجه او واقع مى‏گردد. از این زمان به بعد نریمان ایرانى این ساز ایرانى را براى كشورهاى عربى مى‏سازد تا جلوه‏گر موسیقى آنها شود ولى متأسفانه در اركسترهاى ایرانى از آن یا استفاده نمى‏شد یا اگر هم مى‏شد كمتر میدانى به نوازنده‏ى آن مى‏دادند. نریمان آبنوسى، علاوه بر ساختن «عود»، «سه‏تار» و «سنتور» نیز مى‏ساخته والحق هم خوب از عهده‏ى كار برمى‏آمده ولى عود كار دست وى چیز دیگرى بوده. وى مدتى بنابه دعوت وزارت فرهنگ و هنر وقت به آن اداره رفت و در كارگاه آنجا مشغول كار شد ولى بنابر اختلافى كه با رؤساى آنجا پیدا نمود از این وزارتخانه قهر كرد و دیگر به آنجا نرفت و تا پایان عمر در كارگاه خصوصى خود مشغول فعالیت بود، نریمان سازهاى خود را بیشتر از چوب‏هاى افرا و گردو مى‏ساخت و خشك كردن چوب طرز مخصوص خود او بود. نریمان در ساختن «عود»، استاد یحیاى دوران خود بود و بهترین و زیباترین «عود»ها را ساخت. «سه‏تار»ها «چگور»ها و «تنبور»هاى وى نیز بسیار مشهور و كمیاب مى‏باشد. مرحوم نریمان سازهاى دیگرى چون «تار»، «قانون» و «سنتور» نیز مى‏ساخت و در درزگیرى و وصل قطعات ساز بخصوص «عود» از استادان بى‏نظیر بود، روانش شاد، از وى، دو پسر و سه دختر به جاى مانده كه همگى ایشان هنرمند مى‏باشند، آمو آبنوسى در رشته پیانو از انگلستان فارغ‏التحصیل گردیده، دختران هم با پیانو و نواختن آن آشنایى كامل دارند و پسر بزرگ وى، ساهاك آبنوسى است كه با نواختن تمام سازها آشنایى دارد و بخصوص یكى از «عود»نوازان خوب به شمار مى‏آید ولى بیشتر فعالیت وى در ساختن ساز در كارگاه پدر صرف مى‏شود.

روایتی دربارۀ سازسازی استاد نریمان

باباغلام همت آبادى، عارف وارسته و استاد تواناى تنبور به یکی از روستاهای همدان سفر کرده بودند و در منزلی یکی از اهالی روستا ساز چگور (تنبور پنج سیم ترکى) بسیار خوش ساخت و خوش صدایى مى بینند.

وب‌سایت موسیقی ما: باباغلام همت آبادى، عارف وارسته و استاد تواناى تنبور به یکی از روستاهای همدان سفر کرده بودند و در منزلی یکی از اهالی روستا ساز چگور (تنبور پنج سیم ترکى) بسیار خوش ساخت و خوش صدایى مى بینند. از صاحب ساز پرس‌وجو می‌کنند و متوجه می‌شوند که این ساز خوش صدا را فردی به نام استاد نریمان ساخته‌اند.
 

 
نشانی استاد نریمان را جویا مى‌شوند و مى‌خواهند که ایشان، یعنى بابا غلام را پیش استاد نریمان ببرند. عازم تهران مى‌شوند و با نریمان ملاقات مى‌کنند، بابا در همان جلسه اول با نوازندگى دل از کف نریمان مى‌ربایند و ایشان را مسحور نواى حقانى ساز خویش مى‌سازند. سپس، به استاد نریمان آبنوسى می‌گویند که اگر تنبور بسازى، نامت تا ابد زنده خواهد ماند.
 
 نریمان که تا آن زمان با ساز تنبور آشنایی نداشته است، از جناب باباغلام الگو مى‌خواهد. باباغلام تنبور کاسه‌اى ساخت استاد چنگیز گهواره‌اى (جد استاد اسدالله)  خود را که اکنون نزد سید رکن‌الدین شهریارى است به نریمان مى‌دهد و از نریمان مى‌خواهد که این ساز را بررسى کند و صفحه و دسته‌اش را از روى الگوى اولیه‌اش مرمت کند و سفارش چند تنبور به نریمان مى‌دهند مبلغش را نیز پیش پیش به نریمان پرداخت مى‌کند.
 
نریمان الگوی تنبور خود را برگرفته از همان چگور با قالب جدید می‌‌سازد، دقیقا بنا به همان الگوى چگور فقط در اندازه تنبور.
 
پس از آماده شدن، جناب باباغلام تنبورها را امتحان کرده و بسیار نریمان را تشویق می‌کنند حدود بیست تومان هم اضافه بر مبلغ سازها به استاد نریمان پرداخت می‌کنند. همچنین چند ساز دیگر سفارش مى‌دهند. بدین ترتیب نریمان شروع به ساختن تنبور مى‌کند.
 
 از آنجا که استاد نریمان در شناخت چوب و عمل آوردن صفحه استاد بی‌نظیرى بوده‌اند، در ضمن از محضر بابا غلام نوازندگى هم مى‌آموزند، و به تایید باباغلام، نریمان در نواختن بیشتر مقام‌ها حتى مقام‌هاى کلام مثل شاه خوشینى مهارت پیدا کرده بود و در نهایت ظرافت و دقت تنبور مى‌نواخت. همین امر باعث شد در ساخت و طراحى تنبور گوى سبقت را از دیگر سازندگان این ساز مقدس برباید، الگوى ترکه‌اى ایشان تا به امروز از بهترین و عالى‌ترین الگوها بشمار مى رود تا حدى که بزرگ‌ترین استادان سازنده تنبور مثل استاد اسدالله گهواره، استاد رهنما و دیگر بزرگواران ضمن استفاده از الگوى ایشان نون معروف نریمان (الگوی سوراخ‌های صفحه ساز) را در صفحه ساز خویش نقش مى‌زنند.
 
در آن روزگار سید رکن‌الدین شهریارى، رابط بین استاد نریمان و جناب بابا غلام بودند و رمزشان این بود که پشت ساعت مچى استاد نریمان را  لمس می‌کردند و استاد نریمان متوجه می‌شد‌اند که ایشان از طرف جناب باباغلام هستند. از این دست رمزگذاری‌ها بین سازندگان ساز برای لو نرفتن الگو، مرسوم بوده است.
 
آخرین سازى که استاد نریمان براى باباغلام مى‌سازند، تنبور متفاوتى است که الگویش با دیگر الگوهاى نریمان فرق دارد و بدون پاشنه است اندازه ترکه اول بسیار بلند تر است و همین ویژگی شیب زیبایى در انتهاى کاسه ساز ایجاد کرده است. واقعیت این است‌که این تنبور ظرف پانزده روز اقامت باباغلام در کارگاه و منزل نریمان براى بابا ساخته می‌شود. هم اکنون این ساز زیبا نزد استاد لطفعلى منفردنیا پسر ارشد باباغلام همت آبادى نگهدارى مى‌شود.
 
بعدها دیگر استادان تنبور با دیدن تنبورهاى مهر نریمان، که بیشتر از جانب باباغلام بزرگوار خریدارى شده و به عنوان هدیه به یاران داده بودند، با استاد نریمان ارتباط برقرار مى‌کردند و به ایشان سفارش مى‌دادند.
 
حقیر با دیدن نقش نون معروف نریمان بر صفحه تنبور ساخت بیشتر استادان از جمله استاد اسدالله گهواره (فرمانى)، استاد رهنما، استاد کمالى کرند، و دیگر بزرگواران به یاد جمله باباغلام عزیز مى‌افتم که در نخستین دیدار به نریمان فرموده بودند که نامت تا ابد زنده خواهد ماند اگر تنبور بسازى...
 
به نقل از پدر بزرگوارم و تایید استادان گرانقدرم، زنده یاد استاد سید قاسم افضلى شاه ابراهیمى، زنده یاد استاد درویش امیر حیاتى ( همت آبادى ) و خانواده محترم بابا غلام همت آبادی.

https://www.bartarinha.ir/fa/news/371937/

 تهیه کننده : محمد شرافت ساوجی