خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) - یادداشت روز

مهدی فرقانی پور – فعال محیط زیست

بازهم به یکی از روزهای نمادین مندرج در تقویم رسیدیم، ۲۱ تیرماه روز بدون پلاستیک! بازهم طبق معمول، فقط حرف می زنیم و بنر نصب می کنیم و شعار می دهیم و این تکرار و تکرار را تکرار می کنیم. کی زمان آن می رسد که از سمبل و نماد به عمق و عمل حرکت کنیم؟

این روز یادآور مصیبت زیست محیطی است که به آن دچار شده ایم. مصیبت نایلون و پلاستیک و مرور اخباری که جز خجلت و سرافکندگی ناشی از تخریب طبیعت و آفرینش چیزی برایمان ندارد.

چرا، چراهایمان تمامی ندارد، چرا ایران در میزان تولید و تزریق پلاستیک به طبیعت رتبه نهم را در بین ۲۳۴ کشور جهان دارد، چرا هر ایرانی در سال ۳۰ کیلوگرم پلاستیک را به چرخه طبیعت وارد می کند، چرا ما روزی ۵۰ هزار تن زباله خانگی تولید می کنیم که بخش قابل توجهی از آن را مشتقات پلاستیک تشکیل می دهد؟

چرا ایران رتبه پنجم استفاده از فرآورده های پلاستیکی را در جهان بخود اختصاص داده است؟

چرا مصرف پلاستیک در ایران سه برابر بیشتر از مصرف جهانی است؟

چرا ...؟

رواندا کشوری آفریقایی و یکی از فقیرترین کشورهای دنیاست. پس از گذشت ۱۰ سال از تصویب قانون ممنوعیت استفاده از کیسه ها و بسته های پلاستیکی، این کشور به یکی از تمیزترین کشورهای آفریقا تبدیل شده است. با اینکار نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می کنند بلکه شمار جهانگردان و گردشگران نیز در این کشور فزونی یافته است و این یعنی کمک به اقتصاد و درآمدزایی برای این کشور فقیر.

این قانون در کنیا، جمهوری کنگو و ۳۸ کشور دیگر نیز اجرا می شود، اما آیا ما از رواندا درمانده تریم؟

بر اساس گزارش بی بی سی در مومبای(بمبئی) در مرکز ایالت ماهاراشترا در هند، ممنوعیت استفاده از پلاستیک به اجرا در آمده تا به این طریق پسماندها را کاهش دهند. مواد ممنوع شده شامل کیسه های پلاستیکی، ظروف و کارد و چنگال یکبار مصرف است. افرادی که این ممنوعیت را رعایت نکنند تا ۳۷۰ دلار (با دلار آزاد در ایران دو میلیون و 900 هزار تومان) جریمه می شوند.

خیلی از ما ایرانی ها بدون توجه به سرنوشتی که پلاستیک و نایلون می تواند برای سلامتی و محیط زیست ما رقم بزند آنها را در حجم وسیع استفاده کرده و سپس آنرا وارد طبیعت می کنیم. آیا گلهای زیبای نایلکس را چسبیده به بوته های بیابان های ایران ندیده اید؟

هر چند که تاریخچه پیدایش صنایع پلاستیک در ایران به سال ۱۳۳۷ یعنی ۶۰ سال پیش بر می گردد، اما اکنون این صنعت به رشد فزاینده ای رسیده که جای افتخار ندارد .

همه می دانیم که ریختن مایعات و غذای داغ در ظروف یکبار مصرف معمولی عوارضی برای سلامتی دارد بخصوص در پیدایش سرطان معده و ... .

به گفته معاون تحقیقات وزارت بهداشت در سالهای قبل بیش از ۱۰ هزار مورد جدید سرطان معده در طول سال داریم. ایران رتبه اول سرطان معده را در منطقه خاورمیانه دارد و پس از ما کشور یمن قرار دارد.

یادمان باشد در هرم مدیریت پسماند، بیشترین مطلوبیت در راس هرم تولید نکردن زباله و سپس کاهش زباله، پس از آن بازیافت و سپس باز مصرف زباله و پسماند و مراحل بعدی نظیر سوزاندن و دفن یا انهدام زباله در حداقل مطلوبیت و در کف هرم قرار دارد .

در یک نگرش کلی می توان به این نتیجه رسید که اراده حاکمیتی و دولتی برای کاهش زباله و کاهش مصرف کیسه های نایلونی و پلاستیک وجود ندارد. کدام قانون در مجلس برای اینکار تصویب شده تا دولت را ملزم به ممنوعیت و محدویت کند؟ و کدام دولت، طرح و لایحه برای این مورد داده است؟

پس قبول کنیم که هم در حوزه قانون ‌و هم در اجرا ورود حاکمیتی نداشته ایم .

فردای روز بدون پلاستیک، باز هم دور تسلسل آغاز می شود تا ۲۱ تیر ۹۸ و این تکرار ادامه دارد.

حالا طبق معمول مردم می مانند که همه کاسه و کوزه ها سر آنها باید شکسته شود .

مردم تا چه حد آموزش دیده اند و تنویر افکار عمومی صورت پذیرفته است. صدا و سیما، رسانه های ارتباط جمعی، محیط مدرسه، دانشگاه، خانواده، مسجد و ... تا چه میزان در ارائه آموزش ها و فرهنگسازی مجدانه تلاش کرده اند؟

باز هم ناچاریم از مردم بخواهیم که در خریدها از کیسه های پارچه ای و پاکت کاغذی استفاده کنند. از کیسه های نایلونی خود بارها و بارها استفاده کنند و سپس آنها را در چرخه بازیافت قرار دهند .

در مراسم مذهبی و ملی از ظروف و سفره های یکبار مصرف استفاده نکرده یا در صورت اجبار از ظروف پایه گیاهی و نشاسته ای استفاده کنند .

مردم ما بارها نشان داده اند که بار کم کاری مسئولان را بدوش می کشند و همیشه در صحنه هستند .