227- شمس الدین  محمد ساوجی

خواجه شمس الدین محمد ساوجی که دربساری ازکتب جغرافیایی از او  نام برده شده ددرزمان حیات خود دنباله اقدامات مهمه پدرش شرف الدین ساوجی  را گرفت ودرعمران وابادنی شهر ساوه کوششهای زیادی بعمل آورد .

حمدالله مستوفی درنزهه القلوب سید محمد متخلص بهمجدی دز زمینه  المجالس می نویید :

صاحب اعظم خواجه شمس الدین عز نصره پسر شرف الدین ساوجی دیه رود ابان  { جنوب شرقی ساوه}رانیز که پیوسته شهر است باورکشید وداخل شهر گردانید ودور آن قریب چهار هزار ذراع خلقی بود.

شاردن سیاح فرانسوی

درسیاحتنامه خود می نویسد : مهاجمین ترک وتاتار ساوه  رادر سده چهارم هجری ویران کردند.

چهل سال بعد خواجه سدید الدین { شمس الدین محمد ساوجی }  پسر ملک شرف الدین 

در تجدید بنای ساوه اقدام واهتمام ورزیده بطوریکه وسعت شهر جدید بزگتر از بلده پیشین گشتود

در او باروئی   نیز به دور آن کشده باسنگ واجر سرخ مفروش ساخت چندی بعد خواجه شمس الدین به توسعه ساوه از ناحیه شمال همت گماشت وده چشمه آب پدید آورد ودرشهر جاری ساخت.

بنابرگفته صاحب زینته  المجالس خواجه مزبور  سدی در نزیکی ساوه وآوه ساخته وآب زرین رود ( قره سو ) که سابقا گاوماها یا گاوماسارود می گغتند واز کوه الوند همدان سرچشمه می گیرد همینکه به نزدیک ساوه  وآوه  می رسد از پس سدی که خواجه احداث کرده عبور وتشکیل بحیره می رهد.

 به نظر صاحب کتاب  گنجینه آثار قم خواجه شمس الدین محمد مناره وماذنه ومسجدی راپدرش خواجه شرف الدین ساوجی دراحداث کردهبود درعهد مغول ودر دولت اولجایتو سلطان رواقهائی برآن افزوده که بعددرعصر شاه اسماعیل صفوی تعمیر وتزیین گردید 1 منابع

به نظر می رسد خواجه شمس الدین محمد مورد ترجمه به غیر ازجواجهئ شمس الدین محمد است .

 منابع : فرهیختگان ساوه

مولف : دکتر ابوالقاسم فخاریان

صفحه 561- 562

خاطرات حاج سیاح محلاتی از ساوه

Radiosaveh - ژان شاردن سیاح فرانسوی در ساوه در عصر صفویه

مسافرت مارکو پولو به چین ( ازراه ساوه ) /معروف ترین سیاح .