تولید صفحه سوخت سیلیساید در ایران، خاطر غرب را پریشان کرد

به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، عصر سه‌شنبه ۱۵ تیر ماه ۱۴۰۰ خبرگزاری رویترز به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران به این نهاد اطلاع داده که قصد دارد تا به تولید اورانیوم فلزی غنی شده تا خلوص ۲۰ درصد برای سوخت راکتور تحقیقاتی تهران بپردازد.

پس از آن هم «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین به گزارش رویترز واکنش نشان داد و در حساب کاربری‌اش در توئیتر نوشت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده که ایران قصد تولید اورانیوم فلزی غنی‌شده تا ۲۰ درصد دارد. آمریکا به نوبه خود، سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ را حفظ کرده است. تنها راه برای خروج از این دور باطل، از سرگیری مذاکرات وین بدون تأخیر و احیای کامل برجام است.» 

کمی بعد «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس توضیحاتی در این خصوص ارائه و اعلام کرد که برنامه سازمان انرژی اتمی برای تولید یک صفحه سوخت سیلیساید برای استفاده در راکتور تهران، ۹ روز قبل به اطلاع آژانس رسیده و بلافاصله امور عملیاتی آن آغاز شده است.

آنگونه که نماینده ایران عنوان کرده سوخت سیلیساید، نوعی مدرن از سوخت هسته‌ای است که فناوری آن صرفا در اختیار تعداد انگشت شماری از کشورهاست.

این دیپلمات ارشد ایرانی با بیان این‌که فعالیت تحقیق و توسعه در این خصوص با اورانیوم طبیعی حدود سه ماه قبل شروع شده بود، گفت: در فرآیند جدید، یک صفحه سوخت جدید با استفاده از اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد تولید می‌شود. این اقدام که کیفیت و کمیت تولید رادیوداروها را به طور قابل توجهی ارتقاء خواهد داد، جمهوری اسلامی ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در حوزه فناوری هسته‌ای تبدیل می‌کند.

«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم از تصمیم ایران در این زمینه ابراز نگرانی کرد و این تصمیم را «گامی ناگوار به عقب» توصیف کرد و گفت: «نگران‌کننده است که ایران تصمیم گرفته عدم پایبندی به تعهداتش در توافق هسته‌ای را افزایش دهد، آن هم با آزمایش‌هایی که برای تحقیقات در زمینه سلاح هسته‌ای ارزش دارند.» (اینجا بخوانید)

پس از انتشار این خبر بود که سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) دست به کار شدند و بیانیه‌ای مشترک صادر کردند. در این بیانیه آمده بود: «ما، وزیران خارجه فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده مراتب نگرانی شدید خود را از جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تأیید می‌کند ایران گام‌هایی برای تولید اورانیوم فلزی غنی‌شده برداشته، ابراز می‌داریم.»

روسای دستگاه‌های دیپلماسی سه کشور اروپایی در این بیانیه اعلام کردند: «این اقدام، نقض جدی تعهدات ایران در برنامه جامع اقدام مشترک است. ایران، هیچ نیاز غیرنظامی به ساخت و تحقیقات در زمینه اورانیوم فلزی که گامی کلیدی در ساخت سلاح هسته‌ای است، ندارد.»

در بخش دیگری از بیانیه تروئیکای اروپا از گام جدید ایران به عنوان مورد دیگری از  «فعالیت‌های ناقض برجام» یاد شده است. در این بیانیه آمده است: «ما قویاً از ایران می‌خواهیم تمامی فعالیت‌های ناقض برجام را بی‌درنگ متوقف کرده و با هدف اتمام سریع این فعالیت‌ها به مذاکرات جاری در وین بازگردد. بارها تأکید کرده‌ایم زمان به نفع هیچ یک از طرف‌ها نیست.» (جزییات بیشتر)

وزیران خارجه سه کشور اروپایی در این بیانیه اعلام کردند: «این اقدام، در شرایطی انجام می‌شود که ایران از طریق خروج از ساز و کارهای نظارتی مورد توافق در برجام در دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مانع‌تراشی کرده و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده است.»

لازم به ذکر است جمهوری اسلامی ایران در پنجم اسفند ماه سال گذشته (۱۳۹۹) و در راستای اجرای قانون مصوب مجلس ( اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد.

به گزارش فارس، این ابراز نگرانی‌های سه کشور اروپایی و آمریکا در حالی عنوان شده که مقامات ایرانی بارها با اشاره به فتوای مقام معظم رهبری گفته‌اند که هیچ قصدی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارند. در همین خصوص نیز «مجید تخت روانچی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نیویورک (+) نیز چهارشنبه نهم تیر ماه در نشست شورای امنیت در خصوص اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ طی اظهاراتی عنوان کرد: «برخلاف آنچه گفته شده است، اورانیوم غنی شده تا سطح ۶۰ درصد و اورانیوم فلزی دارای کاربردهای مشروع غیرنظامی بوده و هیچ یک از آنها در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ممنوع نیستند». 

گفتنی است، بحث تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران در دی ماه سال گذشته (۱۳۹۹) در رسانه‌ها مطرح شد و آن زمان هم سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس از اعلام ایران درباره آمادگی برای تولید اورانیوم فلزی به‌ عنوان سوخت راکتور تحقیقاتی تهران «عمیقاً ابراز نگرانی» کردند و از تهران خواستند به تعهدات برجامی خود بازگردد. این سه کشور ‌در ادامه مدعی شدند: ایران هیچ استفاده غیرنظامی موثقی از اورانیوم فلزی ندارد. تولید اورانیوم فلزی  به صورت بالقوه دلالت‌های نظامی جدی دارد. تحت برجام ایران متعهد شد که به مدت ۱۵ سال در زمینه تولید اورانیوم فلزی یا انجام تحقیق و توسعه درباره متالورژی (فلزشناسی) اورانیوم فعالیت نکند. (اینجا بخوانید)

«کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز (چهارشنبه) ۲۴ دی ماه ۱۳۹۹ اعلام کرد: فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت راکتور تحقیقاتی تهران، آغاز شد.

غریب آبادی با اشاره به اینکه مدیرکل آژانس با انتشار گزارشی، موضوع را به اطلاع کشورهای عضو رساند، گفت: این فعالیت در سه مرحله انجام می‌شود و در مرحله اول آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می‌شود. برنامه ایران از دو سال قبل به اطلاع آژانس رسیده و این اقدام، از لحاظ فنی ایران را در ردیف کشورهای پیشر‌و در تولید سوخت‌های جدید قرار خواهد داد. تمامی این مراحل به اطلاع آژانس رسیده و می‌رسد ‌و بازرسان آژانس نیز سه روز قبل، از کارخانه تولید صفحه سوخت بازدید کردند.

* پاسخ سازمان انرژی اتمی به بیانیه دی ماه ۱۳۹۹ سه کشور اروپایی

سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران نیز ۲۷ دی ۱۳۹۹ در بیانیه‌ای به بیانیه سه کشور اروپایی عضو برجام (تروئیکای اروپا) واکنش نشان داد.

در این بیانیه آمده بود: موضوع کارخانه تولید اورانیوم فلزی مندرج در ماده ۴ «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» که مجلس شورای اسلامی سازمان انرژی اتمی را نسبت به آن موظف کرده و موضوع تولید سوخت پیشرفته (سیلیساید) برای استفاده در راکتور تحقیقاتی تهران دو موضوع کاملاً متفاوت است. این سازمان هنوز اطلاعات پرسشنامه طراحی کارخانه اورانیوم فلزی موضوع ماده ۴ قانون بین‌المللی انرژی اتمی را به آژانس ارائه نکرده است که البته پس از انجام تمهیدات لازم و در زمان مقتضی و مهلت تعیین شده در قانون این اقدام انجام خواهد شد. 

این بیانیه خاطرنشان کرده بود: برنامه تولید سوخت پیشرفته (سیلیساید) همانگونه که در گزارش اخیر آژانس نیز آمده است نخستین بار بیش از دو سال پیش به آژانس ارائه شده و در طول این مدت نیز در چند مرحله اطلاعات تکمیلی و نهایتاً اطلاعات پرسشنامه طراحی (DIQ) به آژانس ارسال شده است. ضمناً یادآوری می‌کند که در اوایل دهه ۸۰ طی گزارشی که در آن زمان به آژانس ارائه شد تحقیق و توسعه در رابطه با تولید اورانیوم فلزی برای مصارف صلح‌آمیز و متعارف در حد مقدماتی و به میزان اندک با موفقیت انجام شده بود. توضیح اینکه در فرآیند تولید سوخت پیشرفته (سیلیساید) اورانیوم فلزی یک محصول میانی است که در فرآیند تولید بدون توقف در این مرحله، بلافاصله سوخت پیشرفته (سیلیساید) تولید می‌شود. (اینجا بخوانید)