خاطرات حاج سیاح محلاتی از ساوه
143 سال قبل
خاطرات حاج سیاح /18
نویسنده:
محمدعلی سیاح محلاتی (حاج سیاح )
به کوشش: حمید سیاح
به تصحیح: سیف الله گلکار
تعداد صفحات: 683
خاطرات حاج سیّاح یا دوره ی خوف و وحشت
«خاطرات حاج سیّاح»، مشاهدات و خاطرات ِ "حاج محمّدعلی سیّاح ِ محلاتی"(متوفّی به سال1304 شمسی) از ایران ِ دوره‌ی قاجار، از تیرماه ِ1256تا مرداد ِ1288هجری شمسی، یعنی سه سال پس از انقلاب ِ مشروطه است. این خاطرات با سفر ِ حاج سیاح از هند به ایران شروع، و به فرار ِمحمدعلی شاه از تهران و فتح ِ پایتخت توسط ِ "سردار اسعد ِ بختیاری" ختم میشود. نگارنده به مدت هجده سال از ایران دور بوده، در آمریکا و اروپا و هند و شرق ِ دور سیاحت می‌کرده، تا آن که دلتنگ ِ خانواده شده، به ایران بازمی‌گردد. او شرح سفرهای خود را در کتاب ِ دیگری به نام «سفرنامه‌ی حاج سیاح» به نگارش درآورده و در نتیجه کتاب ِ حاضر بیشتر شرح ِ زندگی حاج سیاح در ایران ِعصر ِ ناصر‌الدین شاه است؛ گیرم چیزهایی از سفرهای وی به غرب را هم شامل میشود.
{حرکت از سلطان آباد ( اراک ): {اوایل محرم 1296 قمری - دی 1257 شمسی}
منابع کتاب خاطرات حاج سیاح صفحه 193-198
صبح بمقصد ساوه حرکت کردیم
" گردنه بلندی است که دربعضی جاها پیاده بالارفته بعداز اتمام سربالا ازکوه سرازیرشده یک منزل تمام است.
به قریه خانک وارد شدیم .خاکهای خاکستری ومحل اندوه خیز وخانه های گلی بدی داشت. اشجار توت زیاد بود.دریک خانه رعیتی شب رابسر بردیم.
فردا بعداز طی دوساعت راه بپل یا بند ( شاه عباس ) ساوه رسیدیم. این بند را درزمان قدیم دربالای رود خانه شور ساخته اند درجای خیلی منسب که دوطرف آن ستگ سخت واقع شده طاق مرتفع محکمی دارد در زیر سوراخی است که آب رودخانه از آن عبور کرده بهدر میرود. چندان خرجی ندارد که دولت آن سوراخ راسد کرده آن آب راباین صحرای بی پایان نشانده همه قسم فایده بردارد وهم پلی است بسیار محکم لکن من بعلاف خیالات مردم ایران کسی زادر این خیالات نمی بینم .
رعایا که تمام عمر را بجان کندن مشغولند تا دل بخواه آقایان را تهیه کنند وآقایان هم با یکدیگر درجمع مال وکثرت تحمل وعیشر رقابت دارند . بهرحال گذشتیم اطراف راه پشت سرهم دهات وباغات واشجار است مخصوصا انار وانجیر بسیار خوب فراوان .
پیش از ظهر وارد ساوه شده در سراِِِِئی منزل کردیم . بگردش بازار وشهر ساوه رفتیم آب انبار خوب ومدرسه خوبی داشت. اقسوس که مدارس درهمه جا عوض نفع ضرر میرسانند وجمعی راتنبل وشریر می پرورانند .
انار ساوه مشهوز وممتاز است.
حاج سیّاح محلاتی در سفرنامه خود گزارش دیدار خوداز ساوه حاج میرزا احمد ساوجی...
«...چون در ساوه واطراف بلکه در شهرهای دیگر زهد وصحت عمل علم وفضل
جناب حاجی میزا احمد سید جلیل القدر که عالم ساوه است،
مشهور ودیدن چنین شخصی غنیمت است . منزل اورا پرسیدم . در کنار شهر خانه متوسط گلی را نشان دادند . بدر خانه رسیده سیدی را دیده پرسیدم: ایا بحضور آقا می توان رسید ؟ گفت : الان عرض میکنم. رفته برگشته مرا وارد عمارتی کرد که هنوز نا تمام بود وبرد به اطاقی . دیدم فرش نمدی گسترانیده وتشک کرباسی روی آن هست. شخص پیر بلند قدی با ریش تنک. شبکلاهی در سر . پیراهنی و لباس کرباسی در بر داشت . بعد از سلام نشستم واز هر طرف صحبت پیوستم . دیدم بسیار ضعف دارد .
پس پرسید: درجهان دینی مانند دین اسلام دیده ای که توپ توحیدش دلها را بشکافد ؟
گفتم : واقعا تقریر با رعبی فرمودید . مقصود چه بود ؟
فرمود : بلی! کلمه لا اله الا الله.
گفتم : هرگز دینی این مقام توحید را ندارد لکن افسوس مسلمانان قدر اسلام را ندانسته اخوّت اسلامی را مبدل به نفاق واغراض کرده اند . عمل اسلام را ملل دیگر برده اند.
گویا خونش بدوران آمده گفت : آه از دست زمامداران اسلام! آیا شمـاحاجی محمد ابراهیم را دیده بودید؟ فرمود : کلباسی؟
گفتم سنم مقتضی ملاقات اونبود : ازهمین اسم آن مرحوم سادگی می بارید . الفاظ آخوند وشیخ وملا وآقا به خود نچسبانیده . تجارت میکرد .أبداً در اسلام ملاییی وشیخی عنوان ندارد . عالم بودن امتیاز لقبی یا بدنی یا لباسی یا جلالی در اسلام ندارد . همه مسلمانان در اسلام برادر وبرابر مقرر گردیده‌اند .همه باید عالم باشند بهر درجه که بتوانند . همه باید با دسترنج خود نان خورند . وقتی بآن مرحوم گفتند : آخوندی دزدی کرده فرمود : خیر ! بگویید دزدی آخوند شده. مگر آخوند یا عابد یا زاهد یا مقر به خدا به لباس است ؟ اگر لباس مخصوص نباشد، قدرش در نزد خدا کمتر میشود؟ یا خدا او را اشتباه می کند؟ واضح است این امتیاز لباس برای مردم و هزاران مقاصد است که یکی دراسلام برای لباس مقر نشده. لباس پیغمبر؟ص؟ امیرالمومنین؟ع؟ و ابوبکر وعمر وحسین ویزید ومعاویه وسایر خلق یکی وهمه متعارف زمان بود. باری دیوانیان ما را ضایع کردند . هرکس به میلشان رفتار نمود رواج داده آقا و نایب خدا و رسول ساختند . حکم اورا حکم الله نامیدند . هر یک به میلشان اطاعت نکرد. منزوی کردند . اشرار دوطایفه دست بهم داده خوبان را ذلیل وبدان را عزیز کردند . دین مارا مایه دنیا گردانیدند . مردم بیچاره را فریب دادند . عوام هم قوه ممیزه ندارند . نیک و بد را تمیز نمی‌دهند بلکه مناط، احترام ورواج در نزد حکام را میدانند . نمیدانم اینان در حضور خدا ورسول؟ص؟ چه جواب خواهند داد ؟ از صحبت او معلوم میشد که خیلی تعصب دین را دارد . پس فرمود: خشنودم از اینکه عمرم به آخر رسیده از دیدار این مردم منافق خلاص می شوم...پس از این مقامات حرارتی در وجود این سید محترم پیدا شده فرمود: «كسی هم اهل درد نیست» پس فرمود به پسرش كه قدری میوه حاضر كردند، یك دانه انار با كمال امتنان برداشته اجازه مرخصی حاصل نمودم پسرش به مشایعت همراهی كرد تا به منزل آمدم»[15]
بازماندگان امامزاده محمد محروق - ویکی فقه
نوشته شده در یکشنبه دوم آبان ۱۳۹۵ساعت 19:34 توسط محمد شرافت|
منابع
خرید کتاب خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت
به کوشش حمید سیاح به کوشش حمید سیاح نسخه بدون سانسور چاپ اول سال 1349 انتشارات امیرکبیر در فروشگاه کارا کتاب موجود است و برای دانلود کتاب خاطرات حاج سیاح اینجا کلیک نمایید.
پیرامون کتاب خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف وحشت باید عرض نمود این کتاب مجموعه ای از خاطرات و سیاحات شخصی به نام حاج محمدعلی سیاح میباشد .او را بدلیل سفرهای بسیاری که داشت حاجی سیاح می شناختند. و ایشان از جوانی سفرهای خود را آغاز نمود بخصوص سفر معروفش که در سن بیست و سه سالگی بود که به کلیه کشورهای اروپا و شرق دور و شمال امریکا در 18 سال سفر نمود.و در این کتاب که مربوط به خاطراتش میباشد از سال هزار و دویست و پنجاه و شش شروع نموده و تا هزار و دویست هشتاد و هشت شمسی ادامه داشته است.
خاطرات حاج سیاح از کشور هند به کشور خود اغاز میشود و به ماجرای متواری شدن محمدعلی شاه قاجار از پایتخت و نفوذ شخص سردار اسعد بختیاری می پردازد. او طی دو کتاب مشهور خود یعنی خاطرات حاج سیاح و سفرنامه حاج سیاح مجموعه مشاهدات و تجربیاتش از وضع داخلی کشور و همچنین توصیف شرایط اجتماعی اقتصادی و فرهنگی جوامع کشورهای دیگر را مکتوب می نماید.
و در این کتاب بدون پرده و کامل عریان انچه را که از نظر او فقز فرهنگی دینی و سیاسی است را بازگو می کند
یکی از کتاب های که به تاریخ عصر قاجار پرداخته و حواشی و اتفاقات و انتقاد نویسنده را شامل میشود کتاب خاطرات حاج سیاح است که برگرفته از نوشته و خاطرات حاج محمدعلی سیاح محلاتی که در در دوره سالهای هزار و دویست بیست و پنج تا هزار دویست و هشتاد هشت در نزدیکی دوره مشروطیت نوشته شده است .کتاب خاطرات حاج سیاح یک کتاب بسیار خواندنی درباره سیاست و شرایط اجتماعی زمان نام برده است و نویسنده ا کلامی شیوا و در بسیاری گفتار تند و انتقادانه گزاش می کند.این کتاب به کوشش حمید سیاح در دهه چهل نخست چاپ شد.برای خرید کتاب حاج سیاح تماس بگیرید
خرید کتاب خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت به کوشش حمید سیاح به کوشش حمید سیاح نسخه بدون سانسور چاپ اول سال 1349 انتشارات امیرکبیر در فروشگاه کارا کتاب موجود است و برای دانلود کتاب خاطرات حاج سیاح اینجا کلیک نمایید.
در کارا کتاب هم نسخه جلد سلفون انتشارات ابن سینا چاپ دهه چهل موجود است و هم نسخه گالینگور سلفون انتشارات امیرکبیر دهه 50
دانلود کتاب سفرنامه حاج سیّاح به فرنگ » کتابخانه رایگان ..
کتاب سفرنامه حاج سیّاح به فرنگ اثر محمد علی ب‍ن محمد رض‍ا سیاح با ترجمه علی دهباشی است؛ سفرنامه حاج سیّاح به فرنگ (چاپ علی دهباشی، تهران ۱۳۶۳ شمسی) شرح سفرهای او دراروپاست.خاطرات حاج سیّاح یا دوره خوف و وحشت مربوط به عصر مشروطیت ایران است. این خاطرات، از بازگشت حاج سیّاح به ایران در ۱۲۹۴ ق آغاز میشود و بارویدادهای ۱۳۲۷ ق و ماجرای فتح تهران پایان می‌یابد و جمعاً حوادث ۳۴ سال قمری را در برمی‌گیرد. کتاب، آمیزه‌ای است از سفرنامه، خاطرات، گزارش اوضاع سیاسی – اجتماعی و توصیفهای تاریخی که از دو بخش اصلی و تا اندازه‌ای متفاوت تشکیل میشود: بخش اول تا ۱۳۱۱ ق و ماجرای پناهنده شدن به سفارت که بیشتر سفرنامه و خاطره‌نویسی است؛ و بخش‌دوم تا ۱۳۲۷ ق که بیشتر تاریخنگاری است.ممالک بازدید شده عبارت بودند از: روسیه(تفلیس), عثمانی(استانبول), فرانسه, انگلستان, ایتالیا, سوئد, نروژ, آلمان, سوئیس, اطریش, دانمارک, پرتغال, یونان, اسپانیا, رومانی, بلغارستان, ایالات متحده (نیویورک), ژاپن, چین, برمه, سنگاپور, هندوستان, افغانستان, ترکستان, عربستان (مکه), مصر.
جهانگردی که دور دنیا را در 18 سال پیمود/حاج سیاح: پوینده‌ای بودم دنبال دانش، نه دنبال باختن خود
تهیه کننده : محمد شرافت
