ساوه شهر یاقوت های سرخ/
میهمان برگ هایی از تاریخ شویم
دانلود PDF
شهرستان ساوه
به عنوان یکی از زیباترین و وسیع ترین شهرستان های استان مرکزی می باشد و هرساله گردشگران بسیاری را جذب می کند.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، برای گذراندن اوقات فراغت در تعطیلات نوروز و دیدن مناظر طبیعی و زیبا به فکر گردشگری در استان مرکزی افتادم به همین دلیل برای انتخاب یک منطقه گردشگری مناسب و جذاب به تحقیق درباره جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان مرکزی پرداختم.
در این گزارش به شهرستان ساوه که یکی از زیباترین و وسیع‌ترین شهرستان‌های استان مرکزی است پرداخته ام.
شهرستان ساوه یکی از وسیع‌ترین شهرستان‌های استان مرکزی می‌باشد که در شمال استان مرکزی و با فاصله ۱۵۲ کیلومتری از مرکز استان واقع شده است. این شهرستان دارای سه شهر به نام‌های ساوه، غرق آباد، نوبران و هفت دهستان به نام‌های قره چای، نورعلی بیگ، شاهسون کندی، طراز ناهید، آق کهریز، کوهپایه، بیات است که در ادامه به جاذبه‌های گردشگری هریک می‌پردازیم.
بارندگی در این شهرستان کم بوده و به دلیل مجاورت با کویر از آب و هوای گرم و خشک برخوردار است.زبان فارسی با لهجه خاص ساوه‌ای و ترکی از گویش مردم ساوه می‌باشد و تنها ایلی که ترک زبانند ایل شاهسون در منطقه ساوه می‌باشد.
تاریخ طبری کهن‌ترین تاریخی است که نام «ساوه» در آن آمده است و در اواخر دوره ساسانی و در اوایل دوره اسلامی یعنی سال ۲۲ هجری، ساوه جزو ایالت کوهستان یا جبال بوده است.
شهرستان ساوه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ارتباطی (به ویژه راهی که سلطانیه، مرکز ایلخانان را به قم، اصفهان، ری و کاشان پیوند می‌داد) همواره در طول تاریخ مورد توجه بوده و به همین دلیل، آثار، ابنیه و جاذبه‌های سیاحتی و زیارتی متعددی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی در این شهرستان وجود دارد.صنایع دستی شهرستان ساوه گلیم بافی، رو دوزی‌های سنتی، منبت چوب، معرق چوب، ساز سنتی، نقاشی روی چرم، تراش سنگ و گچبری سنتی می‌باشد.
عاطفه کیشانی فراهانی،
کارشناس ارشد مردم شناسی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران
، گفت:
ساوه شهری است با بیش از ۴۰۰ روستا و از توابع استان مرکزی که قدمت شهرستان ساوه به ایران باستان باز می گردد.ایل سون در دوران صفویه (شاه عباس) به نواحی مرکزی ایران کوچانده شد.
وی افزود: پیشینه تاریخی کوچ ایلات ترک زبان به ایران به اوایل سلطنت شاه اسماعیل باز می‌گردد. مریدان و پیروان در آغاز کار، شاه اسماعیل را صوفی می خواندند و اروپاییان، پادشاهان صفوی را صوفی بزرگ می‌نامیدند، ولی در پایان سلطنت شاه اسماعیل، تمام حامیان و مریدان او را قزلباش می‌گفتند.
کارشناس ارشد مردم شناسی ادامه داد: از این زمان عنوان صوفی مفهومی محدود و مشخص پیدا کرد وتنها مریدان قدیمی و فداکار، خاندان صفویه را صوفی می‌خواندند. زیرا طایفه‌های روملو، شاملو، قاجار، شاه را پیشوا و مرشد خود می‌دانستند.
کیشانی فراهانی درباره رقص‌های ایل سون اضافه کرد: این رقص‌ها بیشتر در جشن‌های عروسی انجام میشود و در جشن‌های بزرگ عروسی که معمولاً سه الی هفت شب (شامل حنابندان، بردن جهیزیه، عروسی، عروس آوردن و بردن) ادامه دارد مرسوم است. ریشه این رقص‌ها در واقع مشق نظامی بوده که با گرز و شمشیر تمرین می‌کرده اند و حرکات این رقص‌ها دقیقاً همان مشق نظام است.
سید حسن حسینی، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی هم در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک ، از استقرار نوروزگاه در ورودی هر شهرستان استان مرکزی از جمله شهر ساوه خبر داد و گفت: از برنامه ریزی‌های ما برای نوروز داشتن نوروزگاه در ورودی شهرستان است که در این نوروزگاه‌ها صنایع دستی، سوغات هر شهرستان، نقشه راهنمایی، معرفی جاذبه‌ها، محصولات روستایی و امسال اپلیکیشن گردشگری هم به این اقلام اضافه شده و ارائه میشود.
سید حسن حسینی ادامه داد: گردشگران از طریق اپلیکیشن گردشگری می توانند تمام جاذبه‌ها و نقشه راه‌ها و اماکن خدماتی مثل: بیمارستان‌ها و هتل‌ها را با آدرس داشته باشند و این کار با مشارکت جهاد دانشگاهی و همکاری استانداری انجام شده است.
سفر به شهری در دل زمین / جاذبه گردشگری که برای بازدید باید به درون زمین سفر کرد
شهر آوه در ۲۵ کیلومتری جنوب ساوه قرار دارد که این شهر از جنوب به کوه قدمگاه و از غرب به کوه پلنگ محدود میشود و مردم آن به زبان ترکی صحبت می‌کنند.
آب و هوای این شهر گرم و خشک است و با توجه به حاصلخیزی دشت وسیع آن باعث شده است که این منطقه به عنوان یکی از مناطق تاریخی ایران شناخته شود.پوشش گیاهی سرسبز و اقلیم قشلاقی در این روستا، زیبایی خاصی به ارمغان آورده است و باعث جذب گردشگران به ویژه در فصل بهار و پاییز شده است.شهر زیر زمینی آوه در جنوب شرقی ساوه واقع شده است و ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود.
شهر زیرزمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود.
طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان شناسی روی سفال‌های کشف شده از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد.کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوان و قرینه سازی کامل به یادگار مانده است.
بنای تاریخی که زمانی کاروانسرا بود و اکنون محل گردشگری
کاروانسرای شاه عباسی یکی از بنا‌های ماندگار دوره صفویه است، آب انبار بلور هم یکی دیگر از بنا‌های تاریخی مربوط به دوره صفویه است که در مقابل دروازه ورودی کاروانسرا قرار دارد.تپه باستانی آوه در حدود ۳۰ متر ارتفاع دارد از جمله دیگر آثار باستانی شهر آوه است.از صنایع دستی شهر آوه می توان به قالی، قالیچه و جوراب پشمی و دستبافت‌های زیبا زنان و دختران این شهر اشاره کرد.
کاروانسرای آوه تقریبا میان حریم جنوبی تپه قرار گرفته و جزو بنا‌های ایوانی نسبتا کوچک می‌باشد که دارای حیاط و ۲۰ اتاق در اطراف بارانداز‌هایی در پشت اتاق‌ها است و توسط ایوان‌های چهارگانه قطع می‌شوند و این کاروانسرا در دوره‌ی صفویه بنا شده است.
نمایش هنر معماری ایرانی از سه مقطع تاریخی
مسجد جامع ساوه با قدمت هزار سال يكی از قديمی ترين مساجد استان مركزی است و اولین بنایی است که در سال ۱۳۱۰ جزو آثار ملی ثبت شده است. این مسجد در جنوب شهر ساوه و در خیابان سلمان ساوجی قرار دارد و به عنوان یکی از آثار ارزشمند هنر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچبری شناخته میشود و به دلیل اینکه بر سر راه‌های مهم و باستانی قرار داشته و پایتخت‌ها و مناطق مهم را به یکدیگر وصل می‌نموده از اهمیت بسزایی برخوردار است.
بنای این مسجد با توجه به مصالح و سبک شناسی دارای چند دوره‌ی ساخت بوده که در دوران مختلف به ویژه سلجوقی، ایلخانی و صفویه به بنای اولیه اضافه شده است و در این بنای تاریخی آثاری از سه مقطع تاریخی قبل از اسلام، قرون اولیه اسلام و دوران صفوی به چشم می خورد.
این مسجد مجلل و باشکوه دارای یک صحن بزرگ در جنوب، دو ایوان، یک مناره، چند شبستان و محراب‌های متعدد قدیمی است که دارای کتیبه‌های متعدد عمودی و افقی می‌باشند و شبستان‌های این بنا در ضلع غربی قرار دارند که میان آن‌ها ایوان با شکوهی قرار گرفته است.
بر فراز مقصوره مسجد، گنبدی به قطر چهارده و ارتفاع شانزده متر دیده میشود و ساق یا گردنه آن چهار متر ارتفاع دارد که با کاشی‌های زیبا تزیین شده است و در گوشه شمال شرقی و بیرون از چهار دیواری مسجد جامع ساوه، مناره رفیع و آجری از دوره سلجوقی قرار دارد که قسمت پایین مناره ساده و در بالا با نقش‌های آجری تزیین شده است.
در اين مسجد كتيبه هايی مربوط به قرن چهارم هجری ثبت شده است و همچنين در موزه مردم شناسی و باستان شناسی مسجد جامع ساوه، آثاری همچون کتب خطی، سکه‌های تاریخی، انواع قفل ها، ظروف سفالی و سنگ قبر‌های مربوط به دوره‌ی قاجاری به نمایش گذاشته شده است.
جاذبه طبیعی که برای گردشگری باید کوهنوردی کرد
در دهستان کوهپایه روستایی به نام آقداش وجود دارد که غار آقداش در کوه‌های شمالی این روستا واقع شده که برای رفتن به این غار نیاز به وسایل کوهنوردی و فنی است، زیرا راه دسترسی به این غار صعب العبور می‌باشد.
در غار آقداش آثار و نقاشی‌هایی از سکونت انسان در عصر کشاورزی به چشم می‌خورد و یکی از مهمترین جاذبه‌های طبیعی این شهرستان به شمار می‌آید.
آبشار بسیار زیبایی که محل بسیاری از گردشگران است
یکی از جاذبه‌های طبیعت گردی شهرستان ساوه آبشار فصلی هندیس می‌باشد.این آبشار کوچک و فصلی در جنوب ساوه قرار دارد و محصور شده در تنگنای دره ای کوهستانی است که ارتفاع آن به ۱۵ متر می رسد و در ارتفاع ۱۳۱۶ متری از سطح دریا قرار گرفته است.
بهترین زمان برای دیدن این آبشار فصل بهار است، زیرا در فصل بهار بسیار پرآب بوده، اما در فصول گرم سال کم آب و حتی خشک می‌گردد به همین دلیل فرصت مناسبی برای گذراندن تعطیلات نوروزی برای گردشگران در این منطقه است.انار روستای هندیس بسیار مرغوب می باشد و همچنین این روستا از مهمترین مراکز سبد بافی و حصیر بافی بخش نوبران محسوب می شود.
گزارش از رضا جدیدی
----------------------
ابوالقاسم فخاريان ساوجي کیست؟
دانلود PDF
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
يكي از مفاخر فرهنگي و ادبي ساوه به شمار مي رود كه تاكنون چندين جلد كتاب تاليف كرده و بيش از 12هزار بيت شعر سروده است.
به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اراک اين استاد بزرگوار در سال 1305هجري شمسي در شهر ساوه متولد و از دوران كودكي عشق و علاقه به سرودن و نوشتن در او شعله ور شد و هم اكنون كه در سن 85 سالگي است دست از نوشتن بر نداشته و شعله سرودن در او فروكش نكرده است.
او بازنشسته آموزش و پرورش است و همچنان به تدريس در دانشگاه آزاد اسلامي ساوه و به تحقيق در موضوعات تاريخ و جغرافيا و سرودن اشعار در زمينه‌هاي مختلف مشغول است.
از آثار به چاپ رسيده اين استاد ساوجي مي توان به مجموعه رباعيات با عنوان 'شراره هاي دل'، 'ديوان سمندر ساوجي' و 'كرشمه هاي قلم' نام برد.
همچنين جلد نخست ديوان شعر ابوالقاسم فخاريان با بيش از 12 هزار بيت شعر در موضوعات مختلف در دست چاپ است.
علاوه بر اين، از جمله آثار وي كه بزودي به بازار عرضه مي شود مي توان به كتابي در شرح حال بيش از 500 نفر از فرهيختگان ساوه در سه جلد، ديوان (شهاب ساوجي) و كتاب تاريخ و جغرافياي شهرستان ساوه اشاره كرد.
كتاب تاريخ و جغرافياي مفصل شهرستان ساوه شامل آنچه در قرون متمادي در ساوه رخ داده و شرح حال تمامي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و ملي قديم از زمان سلطنت مظفر الدين شاه تا زمان حاضر مي باشد.
اين كتاب شامل مطالبي است كه تاكنون در هيچ كتابي چاپ نشده است و شروع آن از سال 1341هجري خورشيدي بوده است.
در آن زمان ساوه داراي پنج بخش مركزي، زرند، خرقان، نوبران و جعفر آباد بوده است.
وي در كنار سرودن اشعار و تاليف كتاب در خصوص موضوعات فرهنگي و ادبي نيز تحقيق مي كند،اين محقق ساوجي مي گويد: تاكنون 21 جلد كتاب قطور نوشته ام كه چاپ شده و يا در حال چاپ است.
دكتر 'ابوالقاسم فخاريان ساوجي' افزود: مهمترين هدف من از نگارش اين كتابها معرفي شهرستان ساوه و مفاخر و مشاهير آن به نسل آينده است.
وي اظهار داشت: همكاري مسوولان در چاپ اين كتابها مي تواند افق تازه اي را پيش روي جوانان اين شهرستان بگشايد تا آنان بيشتر با مفاخر و قدمت تاريخي ساوه آشنا شوند./س
----------------------------------
* دکتر ابوالقاسم فخاریان *
دکتر ابوالقاسم فخاریان درحدود 1340 شمسی درصنعت کوزه کری در ساوه بهترین استاد کار تولید بیش صدعدد کوزه در روز برای تهیه مخارج زندگی خود وخانواده زحمت فراوان متقبل شده ءهمسرگرامی ایشان حاجیه خانم ثمری خلج فرزند مرحوم حاج ابوالقضل نقش بسیار مهم در موفقیت همسرش وفرزندان ایفاد نموده نقل قول حاج غلامحسین ناظر فخاری ساوجی
http://savehje.blogfa.com/post/348
http://www.savehershad.ir/
خدمات فرهنگی
کتاب فرهیختگان ساوه
به سفارش و تلاش اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ساوه
برای دانلود کلیک کنید
تهیه کننده : محمد شرافت 28 اسفند 1399
