مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای استان مرکزی، گفت: میزان ذخیره آب در سدهای الغدیر ساوه و کمال صالح اراک بحرانی بوده و به پائین ترین حد خود در مدت زمان احداث و بهره برداری رسیده و نزدیک به صفر شده است.
حسین اسدی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در حال حاضر سد کمال صالح از حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب حجم ذخیره آبی ۲۰ میلیون متر مکعب معادل ۲۰ درصد حجم خود آب دارد که از این میزان ۱۰ میلیون مترمکعب، حجم مرده است. سد الغدیر نیز از مجموع ۲۷۷ میلیون متر مکعب، ۱۹.۵ میلیون متر مکعب آب دارد که ۱۶ میلیون متر مکعب حجم مرده بوده و تنها ۳.۵ میلیون متر مکعب قابل بهره برداری است.
وی افزود: در مدت زمان احداث این دو سد بزرگ تاکنون سابقه نداشته است که میزان ذخیره آب در دریاچه سدها به کمترین میزان تاریخ خود برسد و شرایط فوق بحرانی را تجربه کند.
اسدی با تاکید بر اینکه تعامل‌های خوب فی‌مابین مسئولین استان و دستگاه های ذیربط بویژه شرکت‌های آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب و توزیع برق استان موجب شد کمبود منابع آبی منجر به بروز تنش آبی در سطح استان برای مصارف شرب نشود، اظهار کرد: با وجود محدودیت منابع آبی با مشارکت مردم خوشبختانه تاکنون کمبودی برای مصارف شرب شهری وجود نداشته و تنها در تامین آب شرب روستایی در برخی نقاط روستایی طبق سنوات گذشته برخی تنش‌ها وجود دارد.
اسدی بیان کرد: امسال مدیریت منابع آبی به نحوی بوده است که کمترین دغدغه وجود داشت و کمبود آب در مصارف شرب محسوس نبود، حتی در تامین نیاز آبی بخش اعظمی از مصارف کشاورزی و کل صنعت نیز مشکل حادی پیش نیامده است.
در حال گذر از پنجمین سال پیاپی خشکسالی هستیم
وی با بیان اینکه در حال گذر از پنجمین سال پیاپی خشکسالی هستیم، گفت: در شرایط حاد خشکسالی قرار داریم و میزان ذخیره منابع آبی در سدهای استان نامطلوب و بحرانی است اما اطلاع رسانی صورت گرفته در خصوص مصرف بهینه و شرایط بحرانی آب منجر به مشارکت حداکثری مردم در مدیریت مصرف شده است.
اگر کشاورزی فقط ۱۰ درصد صرفه جویی کند ...
اسدی در خصوص ضرورت مشارکت دستگاه‌های اجرایی برای مدیریت مصارف آب گفت: در حال حاضر حدود ۹۱ درصد منابع آبی استان مرکزی برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها ۹ درصد به مصارف شرب و صنعتی می‌رسد. اگر صرفه جویی در بخش کشاورزی تنها به میزان ۱۰ درصد صورت پذیرد هیچ تنش و کمبودی در مصارف شرب و صنعتی استان بوجود نخواهد آمد.
وی با بیان اینکه نجات منابع آبی در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی است، گفت: برای خودکفایی در تامین موادغذایی باید بخش کشاورزی رونق یابد و رونق کشاورزی در گرو برخورداری از منابع آبی کافی است، اگر شیوه آبیاری از سنتی به نوین تغییر یافته و الگوی کشت به صورت مکانیزه انجام شود قطعا میزان مصرف آب در این بخش کاهش یافته و مدیریت مصرف همراه با امنیت غذایی محقق خواهد شد.
این مقام مسئول در آب منطقه‌ای مرکزی در ادامه با تاکید بر بازچرخانی پساب صنایع برای تامین نیاز صنعت و فضای سبز داخل کارخانجات گفت: اگر صنایع خود را ملزم و مکلف به اجرای تصفیه خانه و بازچرخانی پساب کنند نه تنها نیاز آبی آنها تامین خواهد شد بلکه موجب عدم نیاز به شبکه آبرسانی و نیز تغذیه از طریق منابع آبی زیرزمینی می‌شود.
بخشی از منابع آب شرب اراک صرف آبیاری فضای سبز شهری می شود
وی همچنین از شهرداری‌ها خواست از بهره برداری آب شرب برای مصارف فضای سبز خوددای کنند و به جای آن از پساب تصفیه‌خانه‌ها استفاده شود. در حال حاضر بخشی از منابع آب شرب شهر اراک صرف آبیاری فضای سبز شهری می شود در حالی که این آب مورد نیاز باید از محل دیگری غیر از آب شرب تامین شود.
وی ضمن تشکر از همکاری مدیرعامل و کارکنان شرکت توزیع برق در خصوص کنترل میزان مصرف برق چاه‌های کشاورزی، استمرار این مهم را مورد تاکید قرار داد و گفت: با مدیریت توامان مصرف آب و برق یعنی کنترل میزان آب بهره‌برداری شده از چاه ها با کنترل مصرف برق آنها و قطع برق چاه های دارای مصرف برق و آب مازاد بر پروانه، کمک شایانی در کنترل منابع آبی زیرزمینی کرده است.
ضرورت ایجاد و فعالیت تشکل های آب‌بران
اسدی همچنین از عموم شهروندان استان مرکزی خواست با تاسیس تشکل‌های آب بران به مدیریت مصرف آب و پیشگیری از مصرف بی رویه کمک کنند چرا که در کشور ما، نبود تعادل بین عرضه و تقاضا، منابع آب را در وضعیتی بحرانی قرار داده است و برای ایجاد تعادل در این زمینه، جلوگیری از برداشت‌های بی رویه منابع آب و آگاهی دادن به کشاورزان و ذینفعان، باید از ظرفیت این تشکل‌ها استفاده کرد.
وی تصریح کرد: تشکل آب بران مجموعه‌ای برای مدیریت و استفاده بهینه از منابع آب با تاکید بر مشارکت کلیه گروه‌های ذینفع است و فعالیت آنان ضمن نظارت بر مصرف بهینه آب اجازه نخواهد داد که فردی بخواهد چاه غیرمجاز آب حفر کند. گرچه نیروی انتظامی و دستگاه قضائی با همراهی بازرسان آب منطقه‌ای در خصوص جلوگیری از چاه‌های غیرمجاز و مسلوب‌المنفعه کردن آنها اهتمام جدی دارند اما تشکل‌های آب‌بران بازوان حمایتی برای اقدامات پیشگیرانه است.
وی با تاکید بر اینکه رعایت الگوی کشت، تغییر شیوه‌های آبیاری از سنتی به نوین و تشکیل تشکل‌های آب‌بران سه عامل مهم در مصرف بهینه آب و مدیریت منابع آبی است، گفت: تمامی بهره برداران اعم از کشاورزی، صنعتی و شرب اگر مصرف بهینه را با بکارگیری روش‌های نوین آبیاری، بازچرخانی پساب و صرفه جویی در مصرف شرب انجام دهند می‌توانیم از این شرایط بحرانی با کمترین تنش عبور کنیم. همچنین باید تمامی چاه های کشاورزی در فصل پائیز خاموش شود و نهرهای منشعب از رودخانه‌ها بویژه رودخانه قره‌چای در فصول پائیز و زمستان به سمت رودخانه هدایت شوند تا رژیم طبیعی رودخانه تغییر نکند و در نهایت اینکه همه بهره برداران باید همکاری لازم را در مدیریت مصرف بعمل آورند.
گفتنی است، سد الغدیر ساوه با ۲۶۵ متر طول تاج و حجم ۲۷۷ میلیون مترمکعب آب از نوع دو قوسی بتنی است که در سال ۷۲ با هدف تأمین برق و آب کشاورزی ۲۳ هزار هکتار از اراضی این شهرستان احداث شد.
این سد براساس اهداف چند منظوره شامل تنظیم آب کشاورزی، کاهش خطرات سیل، تولید انرژی الکتریکی، اشتغال‌زایی و ایجاد مراکز گردشگری احداث شده است و از ویژگی‌های مسیر انتقال آب در سد الغدیر این است که آب از طریق کانال اصلی به طول حدود ۱۰ کیلومتر به شبکه اصلی آبیاری منتقل می‌شود.
در پی وقوع سیل در فصل بهار ۹۸ و تکمیل شدن تراز آبی سد الغدیر ساوه، این سد در هشتم اردیبهشت ماه همان سال پس از ۲۲ سال، سرریز کرد.
سد کمال صالح اراک نیز در جنوبی‌ترین نقطه شهرستان شازند با ظرفیت و حجم ۹۵ میلیون مترمکعب ساخته شده و در اسفندماه سال ۹۷ سرریز کرد.
این سد تاکنون دو مرتبه در فصل بهار سرریز داشته است که این سرریز به سمت سد مروک در استان لرستان در ۱۰ کیلومتری سد کمال صالح هدایت می‌شود. این سد از نوع سنگ‌ریزه‌ای است، ارتفاع تاج سد به ۱۲ متر و ارتفاع سد به ۸۰ متر می‌رسد و در ۴۵ کیلومتری جنوب شازند و ۷۸ کیلومتری اراک واقع شده است.
