اگر استان فارس را از نظر سطح زیر کشت، نخستین منطقه کشور در زمینه تولید انار بدانیم اما از نظر کیفیت محصول این ساوه است که با داشتن ۱۲ هزار هکتار باغ، اناری با ضریب آبدهی ۴۲ درصدی دارد که از این حیث سرآمد است.
به گزارش ایرنا، از هر ۲ و نیم کیلوگرم انار ساوه می توان یک کیلوگرم کنستانتره یا آب انار تولید کرد و چه محصولی بهتر از انار ساوه می تواند برای ساخت یک برند تجاری و تقویت صادرات و ارزآوری از سوی کارخانه های فرآوری آبمیوه، کنستانتره، پوره و سایر مشتقات آن نقش آفرین باشد.
در عین حال که شرایط اقلیمی ساوه به شدت با کشت انار سازگار است اما آفاتی هم متوجه باغات شهرستان است که ممکن است مانند سرمازدگی سال ۱۳۹۵ حدود ۸۰ درصد از درختان را از بین ببرد و باغداران هم ناگزیر از کف بُر کردن شوند.
سرمازدگی، قارچ و برخی بیماری های دیگر همواره در کمین انار ساوه است و حتی گفته می شود که حدود ۳۰ درصد از باغات این شهرستان جنبه اقتصادی ندارند و صرفا برای مصرف خانوارها کشت شده اند که ضرورت دارد با شناسنامه دار کردن باغات مولد، پیوندی فارغ از دست های دلالان میان باغدار با صنایع تبدیلی این منطقه، ایجاد کرد.
جای خالی یک مرکز تحقیقات که با پژوهش، آزمایش و بررسی های دقیق در زمان مقتضی نسبت به شناسایی آفات، به نژادی و ارائه راهکارهای تولید بیشتر و با کیفیت تر یاریگر باغداران ساوجی باشد در قطب تولید انار کشور به شدت محسوس است هرچند روزگاری که ساوه زیرمجموعه تهران بزرگ بود، موسسه تحقیقات انار زیر نظر موسسه بذر و نهال جهاد سازندگی وقت بسیار فعال بود و بانک اطلاعاتی ۷۰۰ گونه ژنتیکی از انار ساوه را هم ایجاد کرده بود.
حالا چند سالی است که ایجاد و راه اندازی مرکز تحقیقات انار ساوه دوباره به گزینه روی میز مسئولان تبدیل شده است و در این بین قطه زمینی به مساحت ۱۰ هکتار هم در منطقه «نورعلیبیگ» ساوه اختصاص یافت و قرار شد جهاد دانشگاهی در این خصوص سکاندار باشد اما مشکلاتی مانند کمبود اعتبارات و حجم آب تخصیصی طرح را متوقف کرد و حتی مهلت واگذاری این زمین هم در حال انقضاء است.
روز گذشته نشستی در همین رابطه به میزبانی فرماندار ساوه و با حضور نماینده مردم این شهرستان در مجلس شورای اسلامی، رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی و مدیران جهاد کشاورزی و جهاد دانشگاهی ساوه برگزار شد تا در این زمینه به اجماع برسند اما چون طرح تهیه شده از نظر فرماندار و نماینده مردم ساوه و همچنین جهاد کشاورزی این شهرستان دارای اشکالاتی بود، مقرر شد ضمن بازنگری و گنجاندن خواسته های مسئولان ساوجی، در جلسه ای دیگر بررسی شود.
اینکه ساوه کانون تولید انار نه تنها استان مرکزی بلکه کشور است و مرکز تحقیقات در اراک ایجاد شود، شیوه تعیین نیروهای انسانی و مدیریت این مرکز با تصمیم گیری شهرستان ساوه و لزوم گنجاندن نام ساوه در عنوان این مرکز، موضوعاتی بود که واکنش فرماندار و نماینده مردم ساوه را به همراه داشت و آنها تاکید جدی داشتند که حتما باید مرکز در ساوه احداث شود و از نیروهای بومی این شهرستان در مدیریت آن استفاده شود و نام مرکز هم نشانی از شهرستان انارخیز ساوه باشد.
فرماندار ساوه در این خصوص، گفت: پیگیری توسعه مراکز دانشگاهی ساوه در دستور کار است و انار این شهرستان در کنار سایر جاذبه های تاریخی و طبیعی از زمینه های جذب گردشگر به حساب می آیند از این رو لازم است که در ایجاد مرکز تحقیقات انار، شهرستان ساوه به عنوان مقر اصلی مدنظر باشد.
«علی میرزایی» اظهار داشت: با وجود همه ظرفیت های موجود و فعالیت ۱۷ مرکز دانشگاهی دولتی و غیرانتفاعی و جهاد دانشگاهی فعال اما، از انجام امور علمی و پژوهشی در این شهرستان غفلت شده است که ایجاد مرکز تحقیقات انار می تواند آغازگر مسیری برای پویایی این رویه باشد.
وی تاکید کرد: افکار عمومی به دنبال آن است که شان و منزلت جهاد دانشگاهی شهرستان ساوه که یکی از چهار دانشگاه موجود در استان مرکزی است، حفظ شود و شایسته نیست که این مرکز علمی اکنون در ساختمانی استیجاری فعالیت کتد و حتی با وجود شمار بالای متقاضیان تحصیل، رشته های مورد نیاز را هم نداشته باشد.
فرماندار ساوه اظهار داشت: ایجاد مرکز تحقیقات انار همواره مدنظر بوده است و در این راستا بهترین زمین برای ساخت آن اختصاص یافت اما چون جهاد دانشگاهی نتوانست از این زمین ۱۰ هکتاری استفاده کند، مهلت واگذاری آن در حال منقضی شدن است و اکنون هم این زمین خواهان زیادی دارد که لازم است در آغاز فعالیت های مربوط به احداث آن تسریع شود.
به گفته او، ایجاد مرکز تحقیقات انار در ساوه و استقرار آن در این شهرستان آن مطالبه جدی و به حق کشاورزان و باغداران است و ضرورت دارد که این مرکز حتما در ساوه ایجاد شود تا محقق بتواند در مزرعه حضور یابد و اینکه پژوهشگران در اراک به بررسی انار ساوه بپردازند، امکانپذیر نیست؛ از این رو خواستار کلنگزنی این مرکز و استقرار تیم تحقیقاتی در این شهرستان هستیم و اعتبارات مدنظر هم باید به این شهرستان اختصاص یابد.
فرماندار ساوه تاکید کرد: از صفر تا صد ایجاد این مرکز باید در ساوه اجرایی شود و حتی مدیر پیشنهادی هم باید از میان دانش آموختگان شهرستان تعیین شود.
وی اضافه کرد: در اسم و عنوان این مرکز نیز باید پسوند ساوه درج شود و نیروهای انسانی فعال در این مرکز تحقیقاتی هم باید از میان بچه های ساوه انتخاب شوند در حالی که طرح تهیه شده از سوی جهاد دانشگاهی استان این موارد را در خود ندارد و ما قاطعانه خواستار آن هستیم که در پروپوزال تهیه شده صفر تا صد موارد مدنظر با نگاه به ساوه که کانون اصلی تولید انار ایران است، لحاظ شود.
رئیس اداره جهاد کشاورزی شهرستان ساوه نیز در این نشست، اظهار کرد: ساوه قطب کشاورزی استان مرکزی به حساب می آید که با داشتن حاصلخیزترین دشت ها و تولید ارقام متنوع و و باکیفیت محصولات زراعی و باغی از جمله انار در کشور هم زبانزد است.
«حسن شریفی» افزود: بیشترین سطح زیر کشت انار با بهترین و با کیفیت ترین محصول صادراتی در شهرستان ساوه وجود دارد و این شهرستان سبب شده که نام استان مرکزی بعد از استان فارس، به عنوان دومین تولیدکننده انار کشور مطرح باشد.
وی اظهار داشت: در سال ۱۳۷۰ کل سطح زیر کشت انار کشور ۱۷ هزار هکتار بود اما اکنون به ۸۶ هزار هکتار افزایش یافته است و در ساوه هم توسعه زیادی در باغات انار داشته ایم و اکنون ۱۲ هزار هکتار باغ مثمر وجود دارد.
رئیس اداره جهاد کشاورزی ساوه با بیان اینکه زمانی ده ها شرکت خارجی از آلمان و کره جنوبی برای خرید انار در ساوه حضور می یافتند، افزود: اگر قرار است مرکز تحقیقاتی در مورد انار استان مرکزی ایجاد شود، بهتر است که در ساوه بعنوان قطب تولید این محصول دایر باشد تا در کنار باغات انار بتواند بهترین دستاوردها را ایجاد کند زیرا اراک واجد شرایط لازم برای استقرار این مرکز نیست و حتما باید ساوه کانون تاسیس این مرکز پژوهشی و تحقیقاتی باشد.
وی اظهار کرد: برخی تنگ نظری های مرکز استان نسبت به امور شهرستان ساوه بازدارنده است و این مساله در مورد حوزه کشاورزی و استقرار مرکز تحقیقات انار نیز مصداق دارد.
رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی نیز گفت: جهاد کشاورزی بعنوان دستگاه حاکمیتی باید پاسخ دهد که برای مرکز تحقیقات انار چه کرده است زیرا ما بعنوان جهاد دانشگاهی یک نهاد غیردولتی و فاقد ردیف بودجه هستیم.
«علی اصغر غفاری زاده» افزود: اصل کار جهاد دانشگاهی پیگیری کارهای انجام نشده از سوی دولت است و این نهاد علمی و تحقیقاتی در این راستا کوشش می کند.
وی اظهار کرد: در مورد مرکز تحقیقات انار باید گفت که این مرکز یکی از نیازهایی است که جهاد کشاورزی با آن همه بودجه نتوانست اجرایی کند.
وی میزان آب تخصیصی به زمین تعیین شده برای ایجاد مرکز تحقیقات انار در ساوه را ناکافی عنوان کرد و در مورد خاک این زمین نیز، گفت: نمونه خاک این زمین در مرکز تحقیقات کشاورزی جهاد دانشگاهی کشور تایید نشد و هیچ طرح و پروپوزالی هم برای نحوه استفاده از این زمین تهیه نشده است.
غفاری زاده افزود: اجرا و تحقق طرح های تحقیقاتی مستلزم حمایت بخش دولتی است زیرا ما بودجه نداریم و متکی به درآمدهای محدود هستیم.
سرپرست جهاد دانشگاهی استان مرکزی تاکید کرد: تاکنون هیچ فضایی تحت عنوان مرکز تحقیقات انار در اراک ایجاد نشده است و فقط ۲ تن از همکاران را مامور تهیه طرح علمی کرده ایم و ترجیح ما ایجاد این مرکز در ساوه است که می تواند منشاء خدمات زیادی برای توسعه باغات و محصول تولیدی انار در این منطقه باشد.
نماینده مردم ساوه و زرندیه در مجلس شورای اسلامی نیز بر ضرورت احداث مرکز تحقیقاتی انار در این شهرستان به عنوان قطب تولید محصول در کشور تاکید کرد و گفت: نمی توانم دنبال بودجه برای طرحی باشم که قرار است در اراک دایر شود.
حجت الاسلام «محمد سبزی» افزود: با اینکه همگان ساوه را به عنوان قطب صنعتی کشور می شناسند اما ظرفیت های بخش کشاورزی آن به حدی بالا است که ترجیح دادم در مجلس شورای اسلامی عضو کمیسیون کشاورزی باشم و در همین راستا نیز سال گذشته اعضای کمیسیون را برای بررسی ظرفیت ها و کمک به توسعه زیرساخت های این حوزه به ساوه و زرندیه دعوت کردم.
وی تاکید کرد: در حق ساوه از سوی اراک جفا شده است و این رویه در اغلب مراکز استان‌ها نیز قابل مشاهده است و باعث شکاف محرومیت و بی عدالتی می شود که در نهایت نا امیدی مردم را در پی دارد و در مورد مرکز تحقیقات اناز هم تنها در شرایطی از آن حمایت می کنم که این ساز و کار در ساوه دایر شود و از نیروهای بومی شهرستان نیز برای مدیریت آن استفاده شود.
نماینده مردم ساوه گفت: با رایزنی هایی که در کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی انجام دادم، اعتباری معادل ۲۵ میلیارد ریال برای احداث مرکز تحقیقات انار ساوه اخذ شد که جذب آن مستلزم آغاز هرچه سریع تر کار است و در این راستا لازم است طرح عملیاتی با جزئیات روشن تهیه شود تا در مورد آن تصمیم گیری نماییم.
