پسته یک محصول اقتصادی است، این نکته ای است که همگان بر آن اذعان دارند و یکی از محصولاتی که کشت آن در مناطق کم آب و اقلیم های کم سازگار با کشاورزی بعنوان یک محصول پرمنفعت توصیه می شود، پسته است، اما رئیس پژوهشکده تحقیقات پسته کشور می گوید که کشت این محصول هم می تواند در مواردی سرمایه ملی را هدر بدهد.
رئیس پژوهشکده تحقیقات پسته کشور تاکید می کند که درخت پسته علیرغم سخت جانی اش، یک درخت حساس است و آنچه نگران کننده اینست که متاسفانه احداث باغات پسته در کشور بدون مطالعات علمی لازم و بدون فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز صورت می‌گیرد و این امر باعث می شود که باغداران در پروسه رشد این درخت با مشکل مواجه شود، این یکی از ضعف‌های اساسی صنعت پسته کشور است و نتیجه آن هدر رفت سرمایه ملی خواهد بود.
دکتر علی اسماعیل پور در حاشیه اولین همایش ملی راهکارهای افزایش بهره‌وری و عملکرد در باغات پسته بنیاد تعاون زندانیان کشور که به میزبانی مجتمع کشت و صنعت کوثر ساوه برگزار شد، با خبرنگار ایسنا، منطقه مرکزی، به اصول احداث و توسعه باغات پسته در مناطق جدید اشاره کرد و افزود: پسته یکی از مهمترین محصولات کشاورزی و باغبانی کشور است که از جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و ... اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
وی افزود: پسته به عنوان آخرین محصول کشاورزی قابل کشت در بیشتر مناطق پسته خیز ایران مطرح است و از نظر اقتصادی پسته اولین کالای کشاورزی صادراتی ایران به شمار می رود. ارزش تولید پسته حدود ۱۰ درصد درآمدهای غیرنفتی است و از نظر اجتماعی اشتغالزایی بیش از 152 هزار خانوار شهری و روستایی را فراهم کرده است که جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر را شامل می‌شود.
وی تصریح کرد: سطح زیر کشت پسته در ایران بیش از ۴۶۰ هزار هکتار است که ۳۶۰ هزار هکتار آن را باغات بارور تشکیل می‌دهد و از نظر زیست محیطی یک جنگل مصنوعی در کشور محسوب می‌شود. نقش باغات پسته در تلطیف هوا و کاهش آلودگی و تثبیت شن‌های روان و کاهش طوفان بسیار تاثیرگذار است.
رئیس پژوهشکده تحقیقات پسته کشور در ادامه گفت: پسته از نظر مقاومت به شوری آخرین محصول قابل کشت در مناطق شور یا به عبارتی متحمل به شوری بدین مفهوم است که اگر باغات پسته تاب تحمل شوری، کم آبی و سختی اقلیم منطقه ای که در آن کشت شده اند را نداشته باشند، هیچ محصول دیگری در آن منطقه قابل کشت نیست و در این شرایط، مرحله بعدی، پیشرفت کویر و بیابان زایی خواهد بود که منتج به مهاجرت افراد و بیکاری خواهد شد. پسته سازگار با شرایط کم آبی بوده و مقاوم به خشکی بوده و محصولی اقتصادی در شرایط شور و خشکی زمین است.
وی به عوامل اقلیمی خاکی و آبی مورد نیاز درختان پسته اشاره کرد و افزود: مناطق مناسب و مستعد کشت درختان پسته، تابستان‌های گرم و خشک و طولانی و زمستان‌های سرد و معتدل دارند. پسته نسبت به سرمای دیررس بهاره حساس است و دمای انجماد و حتی نزدیک به آن نیز، خسارت فراوانی به باغات پسته وارد می کند. گرمای زودرس بهاره باعث از بین رفتن گل و میوه در ابتدای فصل و گرمای بیش از حد در زمان مغز بستن و رشد مغز میوه باعث سقط جنین و افزایش درصد پوکی میوه خواهد شد.
وی به شرایط خاکی مناسب درختان پسته اشاره کرد و گفت: به طور کلی درختان پسته خاک عمیق و با بافت سبک تا متوسط را بیشتر می‌پسندند.
اسماعیل پور افزود: هدف اصلی از مدیریت آبیاری تامین مقدار مناسب آب برای درختان و در زمان لازم است. درختان پسته از نظر مقاومت به خشکی شهرت داشته و قادرند با مقادیر آب خیلی کم نیز زنده مانده و محصول متوسطی تولید کنند. اما مقاوم بودن درختان پسته به این معنی نیست که آنها جهت تولید محصول اقتصادی و مناسب، نیاز به آب کمی دارند.
وی ادامه داد: اگر درختان پسته در طول دوره‌های حساس به کم آبی با میزان کمتر از نیاز واقعی خود آبیاری شوند، این امر اثرات منفی بر روی فرآیندهای درونی درخت خواهد گذاشت.
وی با اشاره به کیفیت آب جهت آبیاری درختان پسته گفت: بر اساس تحقیقات صورت گرفته آب‌های با شوری تا ۸ هزار میکروموس بر سانتیمتر بدون اینکه اثر معنی داری بر عملکرد داشته باشد قابل استفاده است و آب‌های تا شوری 12هزار میکروموس بر سانتیمتر را نیز با اعمال مدیریت مناسب می توان استفاده کرد.
رئیس پژوهشکده تحقیقات پسته کشور در ادامه با اشاره به اینکه پسته یکی از پر دوام ترین درختان میوه ای است و پیاده کردن یک طرح دقیق فنی جهت احداث باغ مطلوب پسته سبب صرفه جویی در هزینه‌های اضافی بعدی و اتلاف وقت و بویژه سبب ایجاد درآمد بیشتر در آینده می‌شود، گفت: پیاده کردن طرح جدید پسته کاری در باغداری سبب می‌شود که با صرف هزینه کمتر و تولید بیشتر در کنار تلقیح کافی و برداشت مکانیکی، سرمایه اولیه زودتر برگشت داده شود.
وی در ادامه گفت: براساس آماری که در کل کشور بدست آمده است میزان تولید و عملکرد در واحد سطح محصول پسته در مناطق قدیمی پسته خیز کشور روند نزولی به خود گرفته است که مهمترین دلیل آن کاهش حجم منابع آبی، کاهش کیفیت آب، افزایش سن درختان به دلیل عمر بالای 35 سال و باردهی در سن پیری درخت است. رفع این مشکل امری دشوار است اما می‌توان با کشاورزی علمی و مدیریت صحیح از این برهه با موفقیت عبور کرد و با وجود این مشکلات، عملکرد را افزایش دهیم.
وی در ادامه گفت: درخت پسته یک درخت حساس است ولی متاسفانه احداث باغات پسته در کشور بدون مطالعات علمی لازم و بدون فراهم کردن زیرساخت‌های لازم صورت می‌گیرد و باعث می شود که باغداران در پروسه رشد این درخت با مشکل مواجه شود. این یکی از ضعف‌های اساسی صنعت پسته کشور است و نتیجه آن هدر رفت سرمایه ملی خواهد بود.
رئیس پژوهشکده تحقیقات پسته کشور در ادامه گفت: موسسه تحقیقات پسته کشور به منظور متمرکز کردن کلیه فعالیت‌های تحقیقات پسته در سطح کشور در اواخر سال ۱۳۷۱ به مرکزیت رفسنجان (مهمترین منطقه پسته کاری ایران) با پنج بخش تحقیقاتی و یک بخش خدماتی فنی آغاز به کار کرد و با تشکیل موسسه تحقیقات علوم باغبانی، در سال ۱۳۹۵ به پژوهشکده پسته تغییر نام داد.
معاون هماهنگی بنیاد تعاون زندانیان کشور گفت: برنامه بنیاد تعاون زندانیان کشور در خصوص عملکرد تولید پسته در سال آینده افزایش حداقل 20 درصد در میزان تولید است و در این راستا باید از تمامی ظرفیت‌های موجود بهره‌برداری شود.
به گزارش ایسنا، منطقه مرکزی، عباسعلی امینی در آئین اختتامیه نخستین همایش ملی دو روزه راهکارهای افزایش بهره‌وری و عملکرد در باغات پسته استان‌های پسته خیز تحت پوشش بنیاد تعاون زندانیان کشور افزود: هرگونه هزینه‌کرد و کار مطالعاتی و زیرساختی برای افزایش میزان تولید پسته در سال 1399 باید در برنامه سالانه مجتمع‌های تولید پسته تحت پوشش بنیاد تعاون زندانیان کشور قرار گیرد تا شاهد تحقق این برنامه به عنوان چشم انداز ترسیم شده باشیم.
امینی، تهیه و تامین کود و سموم مورد نیاز، بهره‌گیری از نظرات کارشناسان خبره، تهیه ماشین‌آلات و ادوات،برگزاری دوره‌های آموزشی با استفاده از متخصصان این حوزه برای افزایش میزان تولید در سال آینده را مورد تاکید قرار داد و افزود: هرگونه اظهار نظر کارشناسان برای افزایش میزان تولید محصول پسته در سال آینده باید فاز اجرایی به خود بگیرد تا چشم‌انداز ترسیم شده به طور عملی محقق شود و حتی فراتر از برنامه پیش‌بینی شده تحقق پیدا خواهد کرد.
وی تصریح کرد: هرگونه حمایت و پشتیبانی از سوی بنیاد تعاون کشور برای تحقق افزایش میزان تولید نیز باید در برنامه سالانه تدوین و اعلام شود.
معاون هماهنگی بنیاد تعاون زندانیان کشور در ادامه از امضای تفاهم‌نامه مشترک بنیاد با مرکز پژوهش‌های علمی کشور خبر داد و افزود: مفاد این تفاهم‌نامه تهیه شده و بر همکاری علمی بنیاد با مرکز پژوهش‌های علمی کشور در هر استانی به صورت جداگانه تاکید شده است تا بتوان براساس ظرفیت‌ها و استعدادهای هر استان در خصوص تولید پسته کار علمی و تخصصی انجام داد.
وی تصریح کرد: بهره‌گیری از تجارب علمی مرکز پژوهش‌های کشور منجر به افزایش میزان تولید این محصول شده و می‌توان مجموع میزان تولید پسته باغات استان‌های پسته‌خیز تحت پوشش بنیاد تعاون زندانیان کشور را به حداقل میانگین تولید کشور رساند تا این کار اقتصادی، توجیه داشته باشد.
امینی با تقدیر از تلاش‌های علمی پژوهشکده پسته کشور گفت: پشتوانه علمی و تجربیات علمی و عملی این پژوهشکده به عنوان چراغ راهی پیش پای تولیدکنندگان محصول پسته در سراسر کشور است.
به گزارش ایسنا، نخستین همایش ملی راهکارهای افزایش بهره‌وری و عملکرد +در باغات پسته تحت پوشش بنیاد تعاون زندانیان کشور به میزبانی مجتمع کشت و صنعت کوثر ساوه به کار خود پایان داد.
در این همایش آخرین یافته‌های تحقیقاتی و راهکارهای افزایش بهره‌وری و عملکرد در باغات پسته با حضور رییس پژوهشکده پسته کشور و اعضای هیات علمی پژوهشکده و نیز تولیدکنندگانی از استان‌های پسته خیز کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و رضوی،سمنان، مرکزی و کشت و صنعت فشافویه، گوهر گوه و تمپ مطرح شد.
