کبري طاهري - مدرس دانشگاه و دانشجوي دکتراي تخصصي برنامه ريزي شهري
گردشگری ریشه در حرکت و جابه جایی دارد، تحرک بخشی از زندگی انسانهاست. انگیزه این جابه جایی در افراد در طول قرن ها متفاوت بوده.مطابق نوشته های مکتوب در رابطه با تاریخچه گردشگری سومریان اولین قومی بودند که اقدام به سفرهای تجاری می‌کردند. در مصرحدود پنج هزار سال پیش سفرهای دریایی آغاز شد. پس از اختراع چرخ، به دلیل اینکه نمی توانستند چرخ و ارابه‌های چرخدار را از هر راهی عبور دهند، راه‌ها ساخته شدند.
یکی از عواملی که سفر را در دنیای باستان توسعه داد تجارت کالا علی‌الخصوص ابریشم و ادویه‌جات بود که از شرق به غرب حمل می‌شد و برای این منظور جاده ابریشم احداث شد که تا قرن‌ها محل عبور تجار، مسافران و نمایندگان حکومت‌ها در زمان‌های قدیم بود. مارکوپولو (Marco Polo) جهانگردی که در قرن سیزدهم از ایتالیا به چین سفر کرد، بیشتر مسیر خود را از این طریق طی نمود. او از کشورهایی مثل ایران، هند و چین عبور کرد. سفرنامه مارکوپولو که آشنای همه هست، از ماجراجویی های خود و اتفاقاتی که در طول سفرش رخ داده بود گفته که همین داستانها تعداد بسیار زیادی از مردم را به جهانگردی علاقمند ساخت.
تاریخچه گردشگری در ایران
ایران به ویژه در دوران حکومت صفویان به عنوان یک کشور مورد توجه جهانگردان قرار گرفته که می توان آن را سرآغاز توجه گردشگری خارجی به ایران دانست. از جمله معروف‌ترین جهانگردان این دوران می‌توان به ناصر خسرو قبادیانی اشاره کرد. دوره سلطنت «شاه عباس اول» تاانقراض سلسله صفوي را مي‌توان يكي از مهمترين دوران توسعه جهان‌گردي در ايران به حساب آورد، اين توسعه به چند عامل بستگي داشت كه مهمترين آنها عبارت بود از امنيت و توسعه راه‌هاي ارتباطي و تأسيسات اقامتي.
گردشگری فرهنگی
يکي از انواع گردشگري که امروزه نيز بسيار رونق يافته است گردشگري فرهنگي است. گردشگري فرهنگي معناي اصلي گردشگري است. بسياري از گردشگران براي ديدن آداب و رسوم، لباس پوشيدن، معماري، دين و بسياري ديگر از اجزاي فرهنگي، به ايران مي آيند. آن ها به ايران مي آيند تا با تمدن چند هزار ساله ايران و دنيا آشنا شوند.
اهمیت گردشگری
صادرات نامرئی
وقتی جهانگردان به کشوری وارد می‌شوند باید هزینه‌هایی را در آن کشور بپردازند مثل هزینه غذا و هزینه محل اقامت، هتل، مهمانخانه، هزینه تفریحات، هزینه حمل و نقل، هزینه گشت ها، تورها و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان می‌پردازند. این هزینه‌ها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان می‌کنند باعث رونق اقتصادی کشور می‌شود و از این رو به جهان گردان صادرات نامرئی هم می‌گویند.
ایجاد شغل
باتوسعه فعالیتهای گردشگری زمینه برای ایجاد اشتغال فراهم می شود، از هر 10 نفر گردشگر که وارد کشوری می شوند یک فرصت شغلی ایجاد می گردد.
آشنایی ملل با دیگر فرهنگ ها
صنعت توریسم یا گردشگری موجبات آشنایی با دیگر فرهنگ ها، نژادها، اقوام، سرزمین ها و گویش های مختلف را فراهم می کند. به طور مثال گردشگری که وارد ایران می شود در هر نقطه از این سرزمین با یک گویش و فرهنگ متفاوت روبه رو ست. شمال، جنوب، شرق، غرب که هرکدام متفاوت از دیگری ست.
همین امر یکی از جاذبه های ایران برای گردشگران خارجی محسوب می شود.
رکن اصلی اقتصاد
بسیاری از سیاستمداران از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه در کشور یاد می کنند. کشورهای مختلف جهان با استفاده از امکانات موجودشان و ایجاد جاذبه های متنوع در پی جذب و جلب جهانگردان به سوی خویش هستند که از نظر اقتصادی گردشگری به عنوان یک منبع تامین درآمد و ارز محسوب می شود.
سازمان جهانی گردشگری(UNWTO)
سازمان جهانی گردشگری آژانسی ویژه در سازمان ملل متحداست که وظیفه هدایت صنعت گردشگری را دارد.این سازمان نقش مرکزی و مهمی در ترفیع وضعیت توانایی های موجود کشورهای درحال توسعه در زمینه گردشگری دارد.
سالانه بیش از یک میلیارد گردشگر بین‌المللی، سفر می‌کنند به همین دلیل گردشگری تبدیل به نیرویی قدرتمند و تحول‌آفرین شده که در زندگی میلیون‌ها انسان تغییر اساسی ایجاد کرده است.
از این رو و با توجه به اهمیت گردشگری
سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد سالانه روز 27 سپتامبر مصادف با 6 مهرماه را به عنوان روز جهانی گردشگری جشن می گیرد. انتخاب این روز نقطه عطفی در گردشگری جهانی شمرده می شود.
هدف از این روز
هدف از گرامیداشت این روز بالابردن سطح آگاهی در مورد نقش گردشگری در جامعه جهانی و نشان دادن چگونگی تاثیر گردشگری بر ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان است.
شعار سازمان جهانی گردشگری برای این روز
شعار روز جهانی گردشگری برای سال 2016 ( گردشگری برای همه –ترویجدسترسی جهانی ) می توان چنین تعریف کرد که ، گردشگری قابل دسترس برای همگان ، در واقع فرآیندی است مشارکتی بین دستاندرکاران حوزه گردشگری که با ارائه محصولات خدمات استاندارد با طراحی جهانی و محیط مناسب موجبات عملکرد مستقل ودرخور شان و منزلت افراد ناتوان را فراهم می آورندکه به نوعی این افراد دچار یکی از نیازهایدسترسیازجملهتحرک،بینایی،شنواییویا شناختی هستند
همچنین شعار "گردشگر برای همه، همه برای گردشگری" به عنوان شعار گردشگری ایران به مناسبت روز جهانی گردشگری در سال جاری انتخاب و با نماد گل زعفران انتخاب شده است.
همزمان با روز جهانی جهانگردی 6 مهرماهبازدید از تمام موزه های زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، رایگانو اقامت دو شب متصل به این روز در هتل های کشور، مشمول 30 تا 50 درصد تخفیف است.
